تقویت موی سر + عوامل موثر در تضعیف ریشه مو
این روزها جستجو در اینترنت برای تقویت موی سر مردان و زنان، تقویت موهای نازک و جلوگیری از ریزش مو یکی از موضوعات داغ است که طرفداران زیادی دارد. اگر روزانه بیش از ۱۰۰ تار موی خود را از دست می‌دهید و استفاده از محصولات مراقبت مو و ضد ریزش مو به شما در توقف ریزش مو کمکی نکرده‌اند، این مقاله اطلاعات مفیدی برای تقویت فولیکول‌ها و حفظ مو در اختیارتان قرار می‌دهد.
چرا تقویت موی سر و ریشه مو برای حفظ مو حیاتی است؟
هر تار مو از واحدهایی به نام فولیکول شکل می‌گیرند فولیکول‌ها با نام ریشه و پیاز مو نیز معروف هستند. سلول‌های خاصی که در ریشه قرار دارند ساقه مو را ایجاد می‌کنند که به‌تدریج از پوست خارج‌شده و به شکل مو برای ما قابل‌مشاهده است. ریشه‌های قوی مو این امکان را فراهم می‌کنند که پس از مدتی تار موهای عمر کرده و پیر ریزش کرده و جای خود را به تار موهای جدید بدهند.
درواقع این فرآیند یک چرخه نوسازی برای تولید تار موهای تازه در افراد است. اما گاهی در اثر عوامل مختلف ژنتیکی، فیزیکی، شیمیایی و هورمونی ریشه مو ضعیف شده و تارهای مو خاصیت انعطاف‌پذیری و ضخامت اولیه خود را از دست می‌دهند. این روند در طول زمان باعث افزایش ریزش موها و شکستگی آن‌ها می‌شود.
علت ضعیف شدن ریشه‌ی مو چیست؟
تغییر در تعادل هورمونی
تغییرات هورمونی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در چرخه رشد موهای بدن است. اختلالات هورمونی و یا تغییرات بیوشیمیایی بدن می‌توانند منجر به کم‌پشت شدن موها شده و فرد را در معرض طاسی قرار دهند. یائسگی، مشکلات تیروئید، بلوغ و تغییرات پس از بارداری از شرایطی هستند که باعث ایجاد نوسانات هورمونی شده و در تضعیف ریشه مو نقش دارند.
ژنتیک
برخی افراد از نظر ژنتیکی نسبت به سایرین بیشتر در معرض ریزش مو و طاسی قرار دارند. برای مثل آلوپسی آندروژنیک در مردان و زنان از شایع‌ترین نوع ریزش موی ژنتیکی است که به علت کوچک شدن و از بین رفتن تدریجی فولیکول‌های مو رخ می‌دهد.
استرس
استرس از عوامل مخربی است که بر چرخه رشد موها تأثیر منفی دارد. البته علاوه بر استرس روانی، استرس از نوع فیزیکی مثل استفاده نادرست از ابزارهای حالت‌دهنده مو در تضعیف ریشه و تارهای مو اثر مخرب دارد. شانه زدن نامناسب، عدم شستشوی درست موها و استفاده از اتو مو از کارهایی هستند که در تضعیف ریشه و ساقه مو تأثیر منفی دارند.
عفونت پوست سر
عفونت‌های باکتریایی و قارچی پوست سر از عواملی هستند که در ریزش مو و کم‌پشت شدن موها تأثیر دارند. زخم‌هایی که به دلیل عفونت‌هایی مثل کرم قارچی و یا جوش‌های شدید در پوست سر ایجاد می‌شوند منجر به آسیب‌زدن به ریشه و ساقه موها شده و احتمال ریزش مو را افزایش می‌دهند.
شوره‌ی سر
شوره سر به دلیل افزایش ترشح چربی‌های پوستی به نام سبوم ایجاد می‌شود. اگر بهداشت فردی رعایت نشود چربی‌های مازاد پوستی باعث ایجاد عفونت‌های قارچی می‌شود. علاوه بر این، چربی پوست سر منجر به پوسته‌پوسته شدن و ایجاد خارش پوستی شده که از علائم شوره سر است. خاراندن زیاد سر آسیب به تارهای مو و شکستگی مو را افزایش می‌دهد. همچنین عفونت‌های قارچی باعث بروز التهاب در فولیکول‌های مو شده که خود در افزایش ریزش مو سهیم هستند.
محصولات آرایش شیمیایی
مواد شیمیایی موجود در رنگ موها، اسپری‌های براق‌کننده و محصولات حالت‌دهنده باعث حساسیت تماسی پوست شده و بر فولیکول‌های مو اثر منفی دارند.
رژیم غذایی ناسالم
برای تقویت موها چه بخوریم؟ این سوالی است که احتمالا در ذهن بسیاری از ما وجود دارد. اگر برنامه غذایی روزانه فاقد مواد مغذی، ویتامین‌های ضروری بدن و پروتئین باشد ریشه مو قدرت اولیه خود را به‌تدریج از دست می‌دهد. از مواد معدنی و ویتامین‌های ضروری برای سلامت مو می‌توان آهن و ویتامین B۱۲ را نام برد.
دارو
عوارض جانبی بعضی از داروها باعث ضعیف‌شدن ریشه مو شده و عامل ریزش موی زودرس هستند. از این داروها می‌توان داروهای ضدسرطان، داروهای تیروئید، رقیق‌کننده‌های خون (ضد انعقادها)، داروهای نقرس، داروهای ضدافسردگی و داروهای فشارخون را نام برد.
عوامل محیطی
قرار گرفتن در معرض گردوغبار طولانی‌مدت و همچنین آلودگی هوا ناشی از آلاینده‌های شیمیایی باعث بروز آسیب اکسیداتیو در فولیکول‌های مو شده و به‌تدریج منجر به چروکیده شدن و از بین رفتن ریشه مو می‌شود. این تغییرات پوستی باعث ظاهر شدن علائمی مثل ریزش موی منتشر، سوزش پوست سر، شوره سر و نازک‌شدن موها می‌شوند.
به گفته وب‌سایت healthline یکی از راه‌های تقویت موی سر افزایش مصرف پروتئین در رژیم غذایی است. جذب مقدار مناسب پروتئین از طریق وعده‌های روزانه در تقویت مو مفید است چراکه بخش اعظم فولیکول‌های مو از پروتئین تشکیل شده است.
مطالعات بالینی نشان می‌دهند افرادی که دچار کمبود پروتئین در رژیم غذایی هستند موهای کم‌پشت‌تری نسبت به سایرین دارند و احتمال ریزش مو در آنان بیشتر است. غذاهای زیر غنی از پروتئین بوده و در تقویت سلامت مو مفید هستند:
- تخم‌مرغ
- ماهی مانند سالمون
- آجیل و دانه‌ها
- گوشت کم‌چرب
- اسفناج و کلم
- لوبیا و حبوبات
نشانه‌های ضعیف شدن مو چیست؟
موهای ضعیف دارای ویژگی‌های زیر هستند:
- تریکوپتیلوزیس یا موخوره
- بافت خشک و وز
- افزایش شکنندگی موها
- ریزش مو از ریشه
- موهای پیچ‌خورده و گره‌خورده
تشخیص ضعیف‌شدن ریزش مو
اگر فکر می‌کنید که موهایتان نسبت به قبل شکننده‌تر و کم‌پشت‌تر شده است احتمالاً به نقص در ریشه موها برمی‌گردد. در این شرایط لازم است که با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کرده تا راهکارهای لازم برای تقویت موی سر در اختیار شما قرار گیرد. این متخصصان با معاینه بالینی، ارزیابی سابقه درمانی و در نظر گرفتن سایر ویژگی‌های جسمی و روانی علت ریزش مو را تشخیص داده و عوامل دخیل در ضعیف شدن ریشه مو را شناسایی می‌کنند. ممکن است که پزشک برای تأیید نهایی تشخیص خود یک یا دو آزمایش مرتبط با تعادل هورمونی و یا کمبود ویتامین‌ها در بدن را تجویز نماید. بنابراین اولین گام برای تقویت ریشه مو، تشخیص علت زمینه‌ای و سپس پیروی از روند درمان است. تست ریزش مو می‌تواند به تشخیص دقیق و درست ریزش مو کمک کند.
ریشه موی ضعیف چگونه درمان می‌شود؟
هرگونه درمانی که برای تقویت ریشه مو تجویز می‌شود با هدف تغذیه پوست، جبران کمبودهای تغذیه‌ای و تأمین فاکتورهای رشد لازم برای فولیکول‌ها است. بدین منظور گام اول تشخیص علت زمینه‌ای و مرحله بعد شروع روند درمان است. گاهی برای درمان از محلول‌های موضعی و مکمل‌های خوراکی نیز استفاده می‌شود.
یکی دیگر از روش‌های درمانی مؤثر و پرطرفدار، پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) است که با هدف بهبود بافت آسیب‌دیده و جوان‌سازی پوست کاربرد دارد. پلاسمای جداشده از خون منبع غنی از مواد مغذی و فاکتورهای رشد است. متخصصان پوست پلاسما را به نواحی آسیب‌دیده پوست سر که ریشه‌های آن ضعیف شده‌اند تزریق می‌کنند. این روش به جوان‌سازی ریشه‌های ضعیف مو کمک کرده و موها را به شرایط طبیعی برمی‌گرداند. با کمک این روش ریزش مو به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
نکات مهم مراقبتی برای تقویت موی سر
در این بخش چند نکته مهم برای بهبود سلامت مو ارائه شده است:
- قبل از استفاده از هر نوع محصولات مراقبت از مو با متخصص پوست و مو مشورت نمائید
- شستشوی سر باید مطابق با نوع مو و وضعیت پوست سر شما باشد. برای مثال پوست سر چرب نیاز به شستشوی بیشتری دارد
- زمانی که موهایتان هنوز خیس است از شانه کردن و استفاده از سشوار خودداری کنید
- از آسیب‌زدن به موهای خود با لوازم حالت‌دهنده حرارتی مانند اتو مو خودداری کنید
- از رنگ کردن مو، دکلره کردن و سایر روش‌های شیمیایی خودداری کنید
- برای جلوگیری از آسیب به ریشه مو از برس‌هایی که دندانه‌های نرم و انعطاف‌پذیر دارند استفاده کنید.
- سه تا چهار بار در هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید. ورزش به کاهش سطح استرس و حفظ سلامت مو کمک می‌کند
- با کمک متخصص تغذیه یک برنامه غذایی سالم و مقوی را برای خود تنظیم کرده و از آن پیروی کنید
- برای لاغر شدن هرگز خودسرانه از رژیم‌های غذایی نامتعارف و ناسالم پیروی نکنید چراکه این رژیم‌های غذایی تأثیر مخربی بر سلامت پوست و مو دارند
- استفاده از مکمل‌های ویتامین D و کمپلکس‌های B تحت نظر پزشک تأثیر مفیدی در تقویت فولیکول‌های مو و کاهش ریزش مو دارند
رعایت نکات بالا برای برگرداندن موهای کم‌پشت و یا شکننده به حالت طبیعی مفید است. البته برای درمان مؤثر بهتر است با پزشک خود مشورت نمائید. مو نیز مانند سایر اجزای بدن برای سالم و قوی بودن به ویتامین‌ها و مواد معدنی مختص خود نیاز دارد. مطالعات تحقیقاتی نشان داده‌اند که کمبودهای تغذیه‌ای با ریزش مو مرتبط هستند.
مصرف ویتامین‌های مؤثر در تقویت موی سر
ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر برای رشد و حفظ موها ضروری هستند:
- ویتامین A: این ویتامین به مقادیر کافی در سیب‌زمینی، هویج، کدوتنبل، اسفناج، شیر، تخم‌مرغ و ماست وجود دارد
- ویتامین‌های گروه B: از این گروه بیوتین اهمیت ویژه‌ای دارد و در زرده تخم‌مرغ، جگر، ماهی قزل‌آلا، آووکادو، آجیل، دانه‌ها و محصولات لبنی یافت می‌شود
- ویتامین C: از منابع غنی از ویتامین C می‌توان به مرکبات، توت‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای اشاره کرد
- مصرف ویتامین D: این ویتامین به مقدار فراوان در ماهی‌ها، زرده تخم‌مرغ و غذاهای غنی‌شده با ویتامین D وجود دارد
- ویتامین E: منابع سرشار از ویتامین E شامل تخمه آفتابگردان، بادام، اسفناج و آووکادو است
- آهن: این عنصر مغذی به مقدار کافی در تخم‌مرغ، گوشت قرمز، عدس و اسفناج وجود دارد
- روی: گوشت قرمز، تخم کدوتنبل و عدس از مواد غذایی غنی از روی هستند
اگر تأمین مواد مغذی ذکرشده از طریق رژیم غذایی برایتان دشوار است استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها تحت نظر پزشک می‌تواند به جبران کمبودهای تغذیه‌ای کمک کند.
روش‌های طبیعی برای تقویت موی سر
ماساژ سر
یکی از راه‌های تقویت ریشه مو افزایش گردش خون در پوست سر است. گردش خون مناسب سبب رسیدن اکسیژن و مواد غذایی کافی به فولیکول‌های مو شده و از چروکیده و ضعیف‌شدن آن‌ها جلوگیری می‌کند. نتایج یک مطالعه بالینی در سال ۲۰۱۶ بیانگر آن است که ماساژ روزانه پوست سر به مدت ۴ دقیقه به افزایش ضخامت و استحکام مو کمک می‌کند.
این کار را می‌توانید در زمان استحمام و هنگامی که شامپو را روی سر خود مالش می‌دهید انجام دهید. ماساژ را به‌صورت حرکات دایره‌ای و با نوک انگشتان خود به مدت چند دقیقه تکرار کنید. همچنین می‌توانید یک ماساژور سر بخرید. این دستگاه شبیه به برس است و در تحریک فولیکول‌ها مفید است.
استفاده از آلوئه ورا برای پوست و مو
آلوئه‌ورا سرشار از ویتامین‌های A و C است که در رشد سلول‌های موجود در فولیکول مو مؤثر هستند. علاوه بر این، ویتامین B۱۲ و اسیدفولیک موجود در آلوئه ورا نقش مهمی در تقویت ریشه مو ایفا می‌کنند. البته تاکنون اطلاعات علمی کافی در خصوص اینکه آیا استفاده موضعی از آلوئه‌ورا نیز چنین اثراتی دارد یا نه در دسترس نیست. برای استفاده موضعی از آلوئه‌ورا می‌توانید از ژل خالص آن و یا محصولات بهداشت موی حاوی آلوئه‌ورا استفاده نمائید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
ممنون خیلی خوب بود
ممنون از شما که مقاله رو مطالعه کردین.
خوشحالیم که مطالب رو دوست داشتین.
سلام بهترین ویتامین یا مکمل برای مو چیه؟
سلام به شما
برای تجویز بهترین مکمل باید به نیازهای شما توجه بشه بنابراین لازمه که حتما مشکل موی سر شما علت‌یابی بشه و بعد مکمل تجویز بشه.
سلام با سپاس از مطالب مفیدتون
ممنون از توجه شما
سلام. میخواستم بدونم تراشیدن موی سر با تیغ یا ماشین صفر به استحکام مو ها کمک خواهد کرد؟
سلام به شما
خیر این موضوع مستندات کافی علمی نداره.