ماینوکسیدیل چیست؟ + نکات مهم مرتبط با ماینوکسیدیل برای درمان ریزش مو
محلول و فوم ماینوکسیدیل برای کمک به رشد مو و درمان طاسی با الگوی مردانه و نیز محلول ۲ درصد آن برای کمک به رشد مو در زنانی که موهای کم‌پشت دارند استفاده می‌شود. ماینوکسیدیل متعلق به دستهای از داروها به نام متسع‌کننده‌های عروقی است. این دارو برای درمان ریزش موی ناگهانی و ریزش مو پس از زایمان استفاده نمی‌شود.
استفاده از ماینوکسیدیل برای افراد ۱۸ سال و کمتر از آن تنها با نظر پزشک امکان‌پذیر است. قبل از استفاده از این محصول، تمام دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی محصول را بخوانید و رعایت کنید. دفعات و مقدار استفاده از دارو بایستی مطابق با نسخه باشد. این محصول به دو شکل دارویی فوم و محلول موجود است.
نکات مهم قبل از مصرف دارو
قبل از تجویز دارو، عوارض مصرف در مقابل فواید آن سنجیده می‌شود. موارد زیر نکات مهم مرتبط با داروی ماینوکسیدیل است که بر اساس مطالعات بالینی به‌دست آمده است.
آلرژی
درصورتی‌که نسبت به ماینوکسیدیل و یا هر داروی دیگری حساسیت و آلرژی دارید موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر به سایر انواع آلرژی‌ها مانند آلرژی غذایی، آلرژی به مواد نگه‌دارنده و یا آلرژی به حیوانات مبتلا هستید موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
اطفال
در مورد ایمنی و اثربخشی ماینوکسیدیل در اطفال اطلاعات علمی معتبری منتشرنشده است بنابراین در حال حاضر برای گروه سنی زیر ۱۸ سال این دارو صرفاً با تشخیص پزشکان قابل‌استفاده است.
سالمندان
مطالعات بالینی که تا به امروز در خصوص تأثیر ماینوکسیدیل در سالمندان منتشرشده است بیانگر ایمن و قابل‌استفاده بودن این دارو در سالمندان است. بااین‌حال نتایج علمی نشان می‌دهند که بیشترین اثربخشی ماینوکسیدیل مربوط به قشر جوان بوده که در اوایل ریزش مو قرار دارند.
شیردهی و بارداری
در دوران بارداری استفاده از این دارو در گروه C قرار دارد یعنی توصیه به مصرف نمی‌شود و فقط در صورت نیاز و با تجویز پزشک اجازه مصرف وجود دارد. در دوران شیردهی در مورداستفاده موضعی از ماینوکسیدیل و عوارض آن اطلاعات کاملی در دسترس نیست اما در نوع خوراکی ماینوکسیدیل با توجه به انتشار در شیر مادر، توصیه به مصرف نمی‌شود. به‌طورکلی هم در دوران بارداری و هم شیردهی از مصرف خودسرانه دارو اجتناب شود و صرفاً در صورت صلاحدید و نظر پزشک مصرف گردد.
تداخلات دارویی
در هنگام مراجعه به پزشک، مصرف هر نوع داروی تجویزشده و یا بدون نسخه (OTC) را به پزشک اطلاع دهید. بعضی از داروها نباید در زمان خوردن بعضی از غذاها مصرف و یا استفاده شوند زیرا احتمال بروز واکنش‌های ناخواسته در بدن وجود دارد. مصرف الکل یا تنباکو با برخی داروها نیز ممکن است باعث بروز تداخلات دارویی شود. برای اطلاع از چنین مواردی با پزشک خود صحبت کنید.
بیماری‌های زمینه‌ای
درصورتی‌که به بیماری خاصی مبتلا هستید موضوع را به پزشک اطلاع دهید. از این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اگر به هرگونه مشکل پوستی دیگر مانند خارش، سوزش و یا آفتاب‌سوختگی سر مبتلا هستید. در این شرایط ممکن است جذب ماینوکسیدیل موضعی بیش‌ازحد نیاز رخ دهد و عوارض در پی داشته باشد
- درصورتی‌که به هر نوع بیماری قلبی و عروقی مبتلا هستید
- اگر به فشارخون بالا و دیابت مبتلا هستید
اگر استفاده از محلول بیشتر از مقدار توصیه‌شده باشد و یا در ناحیه وسیع‌تری استفاده گردد موجب جذب بیش‌ازحد ماینوکسیدیل در بدن و بروز مشکلات جدی در این افراد می‌شود.
به گفته وب‌سایت webmd پزشک در چندین جلسه متوالی میزان اثربخشی دارو را ارزیابی کرده و عوارض ناخواسته را بررسی می‌کند. بنابراین مهم است که در جلسات ویزیت مقرر شده حضور پیدا کنید.
- اگر استفاده از ماینوکسیدیل باعث خارش، قرمزی یا سوزش پوست سر شما شده است، موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید
- ریزش مو ممکن است تا ۲ هفته پس از شروع مصرف ماینوکسیدیل ادامه یابد. اگر ریزش موی شما بعد از ۲ هفته متوقف نشد، موضوع را با پزشک خود مطرح نمائید. همچنین اگر بعد از ۴ ماه استفاده از ماینوکسیدیل، در رشد موها تغییر محسوسی مشاهده نشد، موضوع را به پزشک اطلاع دهید
نحوه استفاده صحیح از ماینوکسیدیل
در جعبه این دارو یک برگه دستورالعمل مصرف وجود دارد. بسیار مهم است که موارد قیدشده در دستورالعمل را به‌خوبی مطالعه کرده و آن را رعایت کنید. میزان استفاده از دارو باید کاملاً منطبق با تجویز پزشک باشد چراکه مصرف بیش از آن ممکن است سبب افزایش جذب پوستی گردد. همچنین در سایر نقاط بدن استفاده از آن تنها با توصیه پزشک امکان‌پذیر است چراکه استفاده در سطح وسیع پوستی احتمال جذب پوستی آن را افزایش داده و احتمال بروز عوارض جانبی ازجمله مشکلات قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
هنگام استفاده از ماینوکسیدیل از هیچ محصول پوستی دیگری در آن ناحیه استفاده نکنید. در دوره استفاده از این محلول می‌توان از رنگ‌های مو و مواد حالت دهند استفاده کرد اما قبل از استفاده از ماینوکسیدیل سر باید کاملاً تمیز شود. اگر یک نوبت استفاده از ماینوکسیدیل را فراموش کردید نباید برای جبران دوز ازدست‌رفته در نوبت بعدی مقدار استفاده را افزایش دهید.
دفعات یا مقدار استفاده از دارو را افزایش ندهید و باید میزان استفاده مطابق با نسخه پزشک باشد. این محصول ممکن است حاوی الکل بوده و باعث خشکی پوست سر شود. نحوه استفاده ایمن از این محصول را از پزشک یا داروساز خود بپرسید. رشد مجدد مو زمان‌بر بوده و باید حداقل ۴ ماه برای دیدن علائم اولیه رشد موها صبر کرد. اگر پس از ۴ تا ۶ ماه استفاده هیچ‌گونه علائمی مبنی بر بهبود وضعیت مو مشاهده نشد و یا احساس می‌کنید که استفاده از ماینوکسیدیل باعث بروز عوارض جانبی شده است موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
توجه به نکات زیر در زمان استفاده از ماینوکسیدیل مهم است
- قبل از استفاده از این دارو مطمئن شوید که موها و پوست سرتان کاملاً خشک است
- مقدار تجویزشده را به‌تدریج روی پوست سر بریزید و این کار را از مرکز ناحیه بی‌مو یا کم‌پشت شده شروع کنید
- از دستورالعمل پزشک در مورد چگونگی استفاده از اپلیکاتور پیروی کنید
- بلافاصله پس از استفاده از ماینوکسیدیل دستهای خود را بشویید تا هرگونه محلول روی آن پاک شود
- پس از استفاده از محلول ماینوکسیدیل از سشوار برای خشک‌کردن پوست سر استفاده نکنید. استفاده از سشوار برای پوست سر ممکن است اثربخشی درمان را کاهش دهد
- اجازه دهید ماینوکسیدیل به مدت دو تا چهار ساعت بر روی پوست سر باقی بماند تا کاملاً خشک شود و در این مدت از شامپو نیز استفاده نکنید. اگر موها یا پوست سر پس از استفاده از دارو کاملاً خشک نشده باشد، می‌تواند در زمان خوابیدن باعث ایجاد لکه بر روی لباس، بالش و یا ملحفه شود
- اگر با مصرف ماینوکسیدیل پوست سر شما دچار سوزش می‌شود بهتر است در روزهایی که موی خود را رنگ می‌کنید و یا از محصولات شیمیایی برای حالت‌دادن موی سر استفاده می‌کنید استفاده از ماینوکسیدیل را محدود کنید
- از به کار بردن خودسرانه آن برای سایر قسمت‌های بدن مثل ابرو و مژه‌ها خودداری کنید
- در قسمت‌هایی از پوست که دچار التهاب و یا آفتاب‌سوختگی شده است علائمی همچون قرمزی، درد، سوزش و زخم ظاهرشده محلول را استفاده نکنید. انجام این کار می‌تواند باعث جذب دارو در بدن و بروز عوارض جانبی شود
در هنگام استفاده از فوم موضعی ماینوکسیدیل نکات زیر را رعایت نمائید
- برای بازکردن دارو، پیکان روی قوطی را با فلش روی درپوش مطابقت داده و سپس درپوش را بردارید
- موها را به چند ردیف تقسیم و جدا کرده تا ناحیه کم‌پشت سر نمایان شود
- قوطی را وارونه نگه دارید و سپس نازل را فشار دهید تا کف روی دست شما ریخته شود
- با انگشتان خود کف را روی ناحیه‌ای که دچار ریزش مو شده پخش کنید و به‌آرامی روی پوست سر خود ماساژ دهید
- اگر یک نوبت استفاده از فوم را فراموش کردید، آن را در اسرع وقت استفاده کنید اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرارسیده است، دوز فراموش‌شده را رها کرده و به برنامه روتین خود ادامه دهید
نحوه نگهداری از ماینوکسیدیل
- پس از استفاده، درپوش ماینوکسیدیل را محکم ببندید و دارو را دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. از یخ‌زدگی دارو جلوگیری شود
- دارو را دور از دسترس اطفال نگه دارید
- از ماینوکسیدیل تاریخ‌مصرف گذشته استفاده نکنید
- ماینوکسیدیل قابل اشتعال بوده و باید دور از آتش یا شعله نگهداری شود
عوارض جانبی ماینوکسیدیل
هر دارویی ممکن است در کنار اثرات درمانی خود، عوارض ناخواسته‌ای نیز ایجاد کند. اگرچه بروز چنین عوارضی شیوع کمی دارند اما در صوت بروز هرگونه علائم و عوارض، پزشک را در جریان قرار دهید. علائم زیر از شایع‌ترین عوارض جانبی هستند که تاکنون برای ماینوکسیدیل گزارش شده‌اند.
- خارش یا بثورات پوستی
- بروز آکنه در محل استفاده
- سوزش پوست سر
- رشد موهای صورت
- افزایش ریزش مو
- بروز التهاب در ریشه مو
- قرمز شدن پوست
- تورم صورت
علائم و نشانه‌های جذب پوستی بیش‌ازحد دارو
- تاری دید یا سایر اختلالات بینایی
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- غش کردن
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- گرگرفتگی
- سردرد
- سبکی سر
- بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها، پاها یا صورت
- تورم صورت، دست‌ها، پاها یا ساق پا
- افزایش وزن
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
ممنون از توضیحات خوبتون
ممنون از شما که مقاله رو خوندین علی عزیز
دوز استفاده روزانه این دارو مشخصه؟ حداکثر مقداری که میشه مصرف کرد در روز چقدره؟
بستگی به علت تجویز، شدت مشکل شما و سن و جنسیت داره.
حتما باید تحت نظر پزشک از این دارو استفاده کنین.
سلام وقتتون بخیر
ممنون میشم من رو راهنمایی کنید
من از حدود ۱۷-۱۸ سالگی ریزش مو خیلی شدید داشتم بعد از چندتا دکتر و آزمایش که نرمال هم بود به من ماینوکسیدیل دست ساز ۲٪ و محلول موضعی پروژسترون دادن. تا ۳-۴ سال استفاده میکردم که خوب بود و نتیجه ی خیلی خوبی گرفتم اما بعد از مهاجرتم به مدت ۱ سال ادامه ندادم و قطع کردم و خب نمیدونستم با قطعش برمیگرده. بعد از ۱ سال که از مهاجرت من گذشت ریزش مو ی من به همون حالت شدید برگشت و من به خاطر ترس و فوبیای شدید از ریزش اینجا ماینوکسیدیل ۲٪ رو پیدا کردم و شروع به استفاده کردم ، فقط تو نحوه ی استفاده اش اشتباه کردم و مقدار زیادی ازش هر دفعه استفاده کردم( مثلا هربار ۳ الی ۴ میلی لیتر به جای ۱ میلی لیتر جوری که هر یه هفته ۱۰ روز دارو تمام میشد ) من اینبار هم نتیجه گرفتم اما بعد مدتی حس درد تو قفسه ی سینه ام حس کردم که احتمال دادم به خاطر استفاده ی زیاد از ماینوکسیدیل باشه واسه همین ترسیدم و استفاده اش رو به حد استاندارد رسوندم ( ۲ دفعه هر دفعه ۲۹-۳۰ قطره) حدودا ۲ ماه و ۲۷ روزه که من استفاده رو کم و استاندارد کردم ولی ۱ ماه بعد از کم کردن موهای من اروم اروم شروع به ریزش گرفته و سر ۱۲ ام هر ماه که میشه ریزشش نسبت به ماه قبل پیشرفت میکنه. سوال من اینه که به خاطر استفاده ی زیاد از ماینوکسیدیل موهای من به مقدار زیاد اون عادت کرده و به مقدار استادارد دیگه جواب نمیده ؟! ایا من دیگه از ماینوکسیدیل جواب نمیگیرم ؟!
سلام به شما
ماینوکسیدیل داروی درمانی هست که وابستگی ایجاد میکنه. به همین علت اگر در خوددرمانی بدون نظر پزشک شروع یا قطع بشه، غالبا مشکل سازه. عارضه قلبی ارتباط مستقیمی به این دارو نداره اما باید بررسی قلبی انجام بشه. مضافا بهتره برای درمان از یک متخصص و پوست کمک بگیرین و خوددرمانی نکنین.