سرطان گلو و دانستنی‌های آن + آیا سرطان گلو کشنده است؟
سرطان گلو از آن دسته سرطان‌هایی است که می‌توان با رعایت نکات خاصی در زندگی تا حدودی از ابتلا به آن پیشگیری کرد. سرطان گلو علائم و نشانه‌هایی دارد که در تشخیص زودهنگام آن و درمان به‌موقع کمک‌کننده است. در این مقاله از مجله سلامت هومکا به مباحث مهمی مانند دلایل، علائم، درمان و چگونگی پیشگیری از سرطان گلو می‌پردازیم.
سرطان گلو چیست؟
همان‌طور که پیش‌ازاین در سری مقالات سرطان به آن اشاره شد زمانی که سلول‌های بدن دچار تکثیر و رشد غیرطبیعی می‌شوند تومورهای بدخیم شکل می‌گیرند. وقتی از سرطان گلو صحبت می‌کنیم اغلب منظور یکی از سرطان‌های زیر است:
- سرطان حلق
- سرطان حنجره و نای
البته پزشکان معمولاً از واژه سرطان گلو استفاده نمی‌کنند و در عوض، اصطلاح سرطان‌های سر و گردن را به کار می‌برند.
انواع سرطان گلو
مسیر درمان و چشم‌انداز سرطان گلو به نوع آن بستگی دارد. با دریافت نمونه بیوپسی از بیمار نوع سرطان مشخص می‌شود. شایع‌ترین نوع سرطان گلو، کارسینوم سلول سنگفرشی است که از سلول‌های صاف پوشاننده گلو منشاء می‌گیرد. دو دسته اصلی سرطان گلو به صورت زیر است:
سرطان حلق
این سرطان در حلق ایجاد می‌شود حلق حد فاصل پشت بینی تا بالای نای را در برمی‌گیرد. سرطان‌هایی که در ناحیه حلق ظاهر می‌شوند، عبارت‌اند از:
- نازوفارنکس (بخش بالایی گلو)
- اوروفارنکس (قسمت میانی گلو)
- هیپوفارنکس (قسمت پایین گلو)
سرطان حنجره
این سرطان در حنجره یعنی اندام تولید صدا تشکیل می‌شود. سرطان حنجره می‌تواند از بخش‌های مختلف حنجره سرچشمه بگیرد:
- سوپراگلوت (بخشی از حنجره در بالای تارهای صوتی)
- گلوت (بخشی از حنجره در اطراف تارهای صوتی)
- ساب گلوت (بخشی از حنجره در زیر تارهای صوتی)
- هیپولارنکس (زیر حنجره)
در این مقاله به سرطان‌هایی پرداخته می‌شود که حنجره، تارهای صوتی و سایر قسمت‌های گلو مانند لوزه‌ها را درگیر می‌کند. سرطان‌های گلو در مقایسه با سایر سرطان‌ها نسبتاً نادر هستند به‌طوری‌که سرطان اوروفارنکس حدود ۲٫۸ درصد از کل موارد سرطان و ۱٫۸ درصد از کل مرگ‌ومیر ناشی از انواع سرطان را شامل می‌شود. به‌طورکلی، احتمال ابتلا به یکی از سرطان‌های گلو حدود ۱٫۲ درصد است.
علائم و نشانه‌های بالقوه سرطان گلو
از علائم و نشانه‌های مشترک سرطان‌هایی که در گلو رخ می‌دهند می‌توان موارد زیر را نام برد:
- تغییر در حجم صدا و گرفتگی صدا
- مشکل در بلعیدن غذا (دیسفاژی)
- کاهش وزن
- گلودرد
- نیاز دائمی به صاف کردن گلو
- سرفه مداوم و احتمالاً همراه با خون
- غدد لنفاوی متورم در گردن
- خس‌خس سینه
- گوش‌درد
چه عواملی باعث سرطان گلو می‌شوند؟
عوامل خطر بستگی به نوع سرطان گلو دارد اما در کل عواملی خاصی وجود دارد که خطر ابتلا به سرطان حلق و حنجره را افزایش می‌دهند:
- سیگار کشیدن
- مصرف زیاد الکل
- رژیم غذایی کم میوه و سبزیجات
- قرار گرفتن در معرض آزبست به‌خصوص در مورد سرطان حنجره
- چاقی
- سن بیشتر از ۵۰ سال
- مبتلا بودن به آنمی فانکونی یا دیسکراتوزیس مادرزادی
- ابتلا به سویه خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
به گفته انجمن سرطان آمریکا (ACS) افرادی که به‌طور سنگین و طولانی سیگار و مشروبات الکلی مصرف می‌کنند حدود ۳۰ برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری و غیرالکلی در معرض سرطان گلو هستند.
بر اساس مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) ویروس HPV دهانی که یک ویروس مقاربتی است حدود ۱۰ درصد از مردان و ۳٫۶ درصد از زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین حدود ۷۰ درصد از موارد سرطان حلق و دهان به دلیل آلودگی به ویروس HPV ایجاد می‌شود.
پیشگیری از سرطان گلو
اگرچه پیشگیری قطعی از سرطان گلو امکان‌پذیر نیست اما می‌توان با در نظر گرفتن نکاتی در زندگی و رعایت آن‌ها خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد:
- از استعمال سیگار و تنباکو خودداری کنید
- مشروبات الکلی مصرف نکنید
- از یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی پیروی کنید که شامل میوه‌ها و سبزیجات تازه باشد
- مصرف چربی‌های اشباع، قندها و غذاهای فرآوری شده را محدود کنید
- ورزش منظم را در برنامه روزانه خود بگنجانید
به گفته موسسه ملی سرطان NCI، مصرف الکل و سیگار بزرگ‌ترین عامل خطر ایجاد سرطان گلو محسوب می‌شود.
تشخیص سرطان گلو
معاینه بالینی اولین گام برای تشخیص سرطان گلو است. در جلسه ویزیت، پزشک از علائم و سابقه درمانی شما می‌پرسد. اگر علائمی مانند گلودرد، گرفتگی صدا و سرفه‌های مداوم را تجربه می‌کنید ممکن است نیاز به آزمایش و یا معاینات بیشتری باشد.
برای بررسی سرطان گلو، پزشک ممکن است معاینه لارنگوسکوپی را انجام دهد و یا برای این کار شما را به متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد. در لارنگوسکوپی به‌منظور ارزیابی بهتر حنجره از آینه‌های مخصوص و در صورت لزوم از آندوسکوپ برای دیدن گلو استفاده می‌شود. پان اندوسکوپی روش دیگری است که از طریق آن حنجره، مری، دهان، حفره بینی و احتمالاً بخشی از ریه‌ها به‌صورت هم‌زمان بررسی می‌شوند.
اگر در بررسی‌های لارنگوسکوپی و یا پان آندوسکوپی تغییرات غیرعادی در بافت گلو دیده شود ممکن است پزشک نمونه‌‌برداری بافتی (بیوپسی) را درخواست دهد. آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، اسکن MRI یا سونوگرافی برای کمک به تشخیص صحیح بیماری تجویز می‌شوند.
آزمایش خون یکی از آزمایش‌های رایج و موثر برای ارزیابی وضعیت فرد است. اگرچه آزمایش خون نمی‌تواند ابتلا به سرطان دهان و گلو را نشان دهد اما برای سنجش سلامت کلی بیمار بسیار مفید است. اگر جزئیات بیشتری از بافت گلو نیاز باشد ممکن است آزمایش فلوروسکوپی توصیه گردد. در این آزمایش پس از نوشیدن مایعی حاوی باریم، عکس‌برداری با روش اشعه ایکس انجام می‌شود.
مراحل و استیج سرطان گلو
اگر وجود سلول‌های سرطانی در گلو قطعی شود آزمایش‌های بیشتری برای تعیین مرحله و وسعت سرطان تجویز می‌شود. روش مرحله‌بندی سرطان گلو شامل یک سیستم اعداد بوده که از ۰ تا ۴ متغیر است:
- مرحله ۰: تومور فقط در لایه بالایی پوشش گلو قرار دارد
- مرحله ۱: تومور به‌صورت موضعی و محدود به ناحیه مشخصی از گلو است
- استیج ۲: تومور به ناحیه مجاور سرایت کرده است
- مرحله ۳: تومور به ساختارهای دیگر گلو مثل لوزه و یا غدد لنفاوی گسترش یافته است
- مرحله ۴: تومور به غدد لنفاوی و اندام‌های دوردست سرایت کرده است
برای تعیین مرحله سرطان فاکتورهایی همچون اندازه تومور (T)، درگیری غدد لنفاوی (N) و سرایت به سایر قسمت‌های بدن یا متاستاز (M) در نظر گرفته می‌شود.
گزینه‌های درمانی سرطان گلو
برای درمان سرطان گلو چند متخصص در تشخیص و درمان مشارکت خواهند داشت ازجمله:
- جراح انکولوژیست که اقدامات جراحی مانند برداشتن تومور را انجام می‌دهد
- انکولوژیست پرتودرمانی که متخصص پرتودرمانی است
- پاتولوژیست که نمونه‌های بافتی حاصل از بیوپسی را بررسی می‌کند
- متخصص بیهوشی که وظیفه انجام بیهوشی و ارزیابی و وضعیت بیمار در طول بیوپسی یا جراحی را بر عهده دارد
درمان سرطان گلو
گزینه‌های درمانی برای سرطان گلو عبارت‌اند از:
- جراحی
- پرتودرمانی
- شیمی‌درمانی
روش درمانی مورد استفاده برای بیمار به مرحله سرطان و سایر عوامل بستگی دارد.
عمل جراحی
اگر تومور گلو کوچک باشد، پزشک ممکن است تومور را با جراحی بردارد. این جراحی با انجام بیهوشی عمومی و در بیمارستان انجام می‌شود. برای این کار معمولاً یکی از روش‌های جراحی زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- آندوسکوپی: جراح از یک آندوسکوپ (ابزار پزشکی نازک و بلند مجهز به دوربین) و متعاقب آن از وسایل جراحی و یا لیزر برای درمان سرطان استفاده می‌کند
- کوردکتومی: اگر توده سرطانی بر روی تارهای صوتی قرارگرفته باشد تمام یا بخشی از تارهای صوتی به روش کوردکتومی برداشته می‌شود
- لارنژکتومی: در این روش بسته به‌شدت سرطان تمام یا بخشی از حنجره حذف می‌شود
- فارنژکتومی: در این روش بخشی از گلوی بیمار برداشته می‌شود
- جراحی گردن: اگر سرطان در داخل گردن گسترش‌یافته باشد، پزشک ممکن است تعدادی از غدد لنفاوی را بردارد
پرتودرمانی
پس از جراحی تومور گلو ممکن است پرتودرمانی انجام شود. در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی گلو استفاده می‌شود. انواع پرتودرمانی به‌قرار زیر است:
- رادیوتراپی تعدیل‌شده که در آن پرتوها بر اساس اندازه و شکل تومور تنظیم می‌شوند. رادیوتراپی تعدیل‌شده رایج‌ترین راه پرتودرمانی برای سرطان حنجره و هیپوفارنکس است
- براکی‌تراپی که به‌واسطه آن دانه‌های رادیواکتیو به‌طور مستقیم در داخل تومور یا نزدیک آن کار گذاشته می‌شوند. اگرچه این نوع پرتودرمانی را می‌توان برای سرطان حنجره و هیپوفارنکس استفاده کرد اما کاربرد چندانی برای این نوع سرطان‌ها ندارد
شیمی‌درمانی
در خصوص تومورهای بزرگ و یا تومورهایی که به گره‌های لنفاوی و سایر اندام‌ها گسترش‌یافته‌اند پزشک ممکن است شیمی‌درمانی را توصیه کند. در شیمی‌درمانی از داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های بدخیم را از بین می‌برد و یا رشد آن‌ها را متوقف می‌کنند.
درمان هدفمند
روش درمان هدفمند شامل داروهایی است که مولکول‌های خاصی را در تومورها مورد هدف قرار می‌دهند و با این سازوکار گسترش و رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کنند. داروی هدفمند رایج برای درمان سرطان گلو ستوکسیماب (Erbitux) است. داروهای هدفمند از روش‌های نوین درمان سرطان محسوب می‌شوند و در حال حاضر داروهای بیشتری در کارآزمایی‌های بالینی در دست طراحی و توسعه هستند.
ایمونوتراپی
این درمان شامل استفاده از داروهایی است که سیستم ایمنی بدن را علیه مبارزه با سرطان تقویت می‌کند. داروهایی همچون پمبرولیزوماب و نیولوماب با فعال کردن گلبول‌های سفید، کشتن سلول‌های سرطانی را تسریع کرده و تأثیر قابل‌توجهی در کوچک شدن تومور گلو و حنجره دارند. اگر این داروها با بدن بیمار سازگاری داشته باشند پزشک ممکن است آن‌ها را به‌تنهایی یا در کنار شیمی‌درمانی تجویز کند. داروهای ایمونوتراپی معمولاً هر ۳ یا ۶ هفته یک‌بار به‌صورت داخل وریدی تزریق می‌شوند.
بهبودی پس از درمان
در بعضی موارد پس از درمان سرطان گلو، صحبت کردن دوباره مستلزم استفاده از ابزار مخصوص و یا کمک گفتاردرمانی و فیزیوتراپی است. علاوه بر این، پس از جراحی سرطان عوارض زیر تا حدی محتمل است:
- مشکل در بلعیدن غذا
- مشکل در صحبت کردن
- مشکلات تنفسی
- سفت شدن پوست در اطراف گردن
کاردرمانی می‌تواند به برطرف شدن مشکل بلع غذا کمک کند. اگر برای برطرف شدن مشکل ذکرشده یا موارد دیگر به جراحی ترمیمی نیاز باشد پزشک معالج اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار می‌دهد.
آیا سرطان گلو کشنده است؟
چشم‌انداز سرطان گلو به عوامل مختلفی ازجمله محل تومور، نوع آن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. بر اساس گزارش انستیتو ملی سرطان NCI، میزان بقای ۵ ساله برای افراد مبتلا به سرطان اوروفارنکس ۶۶٫۹ درصد است. اگر تشخیص کنسر گلو زودهنگام و قبل از گسترش آن باشد میزان بقای ۵ ساله افزایش می‌یابد. برای سرطان حنجره، نرخ بقای ۵ ساله ۶۰٫۷ درصد اعلام‌شده است اما این میزان بر اساس منشأ سرطان متفاوت است. به‌عنوان مثال، اگر سرطان محدود به گلوت (ناحیه تارهای صوتی) باشد و به خارج از محل اصلی گسترش نیابد شانس زندگی ۵ ساله حدود ۸۳ درصد است.
از کجا بفهمیم که سرطان گلو داریم؟
اگر علائمی مانند سرفه مداوم، متورم شدن گره‌های لنفاوی گردن، تغییر صدا و یا گلودرد در شما بروز کرده است باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید تا هرگونه مشکل احتمالی به‌موقع درمان شود. تشخیص زودهنگام سرطان گلو می‌تواند شانس بهبودی را دوچندان افزایش دهد. انواع مختلفی از سرطان‌ها ازجمله سرطان حلق و حنجره ممکن است گلو را تحت تأثیر قرار دهند. سیگار کشیدن و مصرف الکل عوامل اصلی ابتلا به کنسر گلو به شمار می‌روند بنابراین برای در امان ماندن از سرطان گلو و سایر سرطان‌هایی که در کمین هستند از استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
