سرطان معده بدخیم + آنچه لازم است درباره سرطان معده خوش‌خیم بدانید

آیا می‌دانید که سرطان معده بدخیم چه علائمی دارند؟ تفاوت سرطان خوش‌خیم و بدخیم معده چیست؟ آیا سرطان معده خوش‌خیم درمان دارد؟ تومور بدخیم معده چه درمانی دارد؟ طول عمر بیماران سرطان معده بدخیم چقدر است؟ سرطان معده خوش‌خیم چگونه تشخیص داده می‌شود؟ در این مقاله جادویی با ما باشید تا پاسخ این سؤالات و هر آنچه لازم است را درباره سرطان معده خوش‌خیم و بدخیم بدانید.

سرطان معده چیست؟

زمانی که سلول‌های لایه داخلی معده شروع به تقسیم کنترل‌نشده می‌کنند سرطان معده ایجاد می‌شود. تشخیص سرطان معده می‌تواند دشوار باشد زیرا اغلب افراد معمولاً علائم را در مراحل اولیه هستند. درنتیجه، اغلب تا زمانی که به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند، تشخیص داده نمی‌شود؛ اما درصورتی‌که چکاپ و غربالگری‌ها را انجام دهید می‌توانید در مراحل اولیه بیماری را تشخیص دهید.

تشخیص در مراحل اولیه ازآن‌جهت مهم است که درمان سرطان معده در مراحل اولیه بیشترین بازدهی را دارد. بر اساس گزارش موسسه ملی سرطان (NCI)، در سال ۲۰۲۱ حدود ۲۷۰۰۰ مورد جدید سرطان معده وجود داشت. NCI همچنین تخمین زد که سرطان معده ۱٫۴ درصد از موارد جدید سرطان را تشکیل می‌دهد.

عوامل ایجادکننده سرطان معده

معده (همراه با مری) بخش بالایی از دستگاه گوارش است. معده مسئول هضم غذا و سپس انتقال مواد مغذی به سایر اندام‌های گوارشی، یعنی روده کوچک و بزرگ است. زمانی که سلول‌های سالم در قسمت فوقانی دستگاه گوارش سرطانی شوند و خارج از کنترل رشد ‌کنند و تومور تشکیل می‌شود. این روند به‌کندی اتفاق می‌افتد. معمولاً سرطان معده در طی سالیان متمادی ایجاد می‌شود.

عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است خطر ایجاد سلول‌های سرطانی در معده را افزایش دهد. این عوامل شامل بیماری‌ها و شرایط خاصی هستند، مانند عفونت‌های باکتریایی هلیکوباکترپیلوری (عفونت رایج معده که گاهی اوقات می‌تواند منجر به زخم شود)

• تومور در سایر قسمت‌های دستگاه گوارش
• پولیپ معده (رشد غیرطبیعی بافتی که روی پوشش معده است)
• سندرم‌های ژنتیکی ارثی، مانند سندرم لینچ و سندرم Li-Fraumeni

اگر فکر می‌کنید در معرض خطر ابتلا به سرطان معده هستید، بهتر است آزمایش غربالگری را انجام دهید. آزمایش‌های غربالگری زمانی انجام می‌شود که افراد در معرض خطر بیماری‌های خاصی هستند اما هنوز علائمی از خود نشان نمی‌دهند. این آزمایش‌ها به شما امکان تشخیص سرطان معده قبل از اینکه به بافت‌های دیگر برود را می‌دهد.

علائم سرطان معده خوش‌خیم

سرطان خوش‌خیم معده در اصل سرطان نیست تومورهایی هستند که به بافت‌های اطراف حمله نمی‌کنند و در بدن پخش نمی‌شوند ولی به آن‌ها تومور خوش‌خیم معده یا سرطان خوش‌خیم معده می‌گویند. بااین‌حال، زمانی که سرطان معده خوش‌خیم در نزدیکی اعصاب و جریان خون اصلی معده قرار می‌گیرند، به عصب فشار می‌آورند یا جریان خون را محدود می‌کنند و می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند. سرطان خوش‌خیم معده به‌خوبی به درمان پاسخ می‌دهند.

معمولاً سرطان معده خوش‌خیم هیچ علائمی ندارد. این بدان معنی است که مردم اغلب تا زمانی که سرطان به مرحله پیشرفته نرسد، نمی‌دانند مبتلابه آن هستند. در برخی موارد، ممکن است علائمی داشته باشد. از شایع‌ترین علائم سرطان معده خوش‌خیم عبارت‌اند از:

• دل‌درد مکرر
• از دست دادن اشتها
• نفخ مداوم
• سوءهاضمه و آروغ مکرر
• سیری زودرس (احساس سیری بعد از صرف مقدار کمی غذا)
• خستگی مفرط
• درد مداوم شکم

شایع‌ترین سرطان خوش‌خیم معده

آدنوم

آدنوم‌ها یا پولیپ‌ها در سلول‌های غده معده ایجاد می‌شوند که لایه‌نازکی از بافت غدد، اندام‌ها و سایر ساختارها را می‌پوشاند. درمان این تومور خوش‌خیم بستگی به محل و اندازه دارد. برخی از پولیپ‌های کولون آدنوم هستند و در صورت بدخیم شدن باید برداشته شوند.

فیبروم

فیبروم‌ها در بافت فیبری رشد می‌کنند. فیبروم‌های رحمی شایع هستند و ۲۰ تا ۸۰ درصد زنان را در سن ۵۰ سالگی تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ اما احتمال اینکه در معده هم رخ دهد، وجود دارد. این سرطان خوش‌خیم معده لزوماً نیازی به درمان ندارند. اگر درد یا مشکلات دیگری ایجاد کنند، پزشک می‌تواند آن‌ها را با جراحی بردارد.

همانژیوم

همانژیوم نوعی سرطان معده خوش‌خیم است که از عروق خونی اضافی تشکیل‌شده است که شایع‌ترین تومورها در کودکان هستند. آن‌ها بیشتر روی پوست و کبد ایجاد می‌شوند؛ اما احتمال ایجاد در معده هم وجود دارد. روی پوست، همانژیوم ممکن است در ابتدا یک خال قرمزرنگ به نظر برسد. سپس، باگذشت زمان، شروع به تشکیل یک توده قرمز می‌کند. اگرچه همانژیوم باید تحت نظر باشد، اما معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند و معمولاً بدون درمان از بین می‌رود.

لیپوم

لیپوم‌ها سرطان‌هایی با رشد آهسته هستند که در بافت چربی زیرپوست ایجاد می‌شوند. آن‌ها می‌توانند در هرجایی رخ دهند، به‌ویژه گردن، شانه‌ها، زیر بغل یا تنه. این سرطان خوش‌خیم معده بیشتر در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی دیده می‌شوند. درمان همیشه ضروری نیست، اما اگر شمارا آزار می‌دهد می‌توانید آن‌ها را حذف کنید.

به گفته‌ی cancer.net موارد زیر ریسک ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد:

• سن: این سرطان در افراد بالای ۵۵ سال ایجاد می‌شود
• جنسیت: مردان دو برابر زنان در معرض ابتلا به سرطان معده هستند
• ابتلا به باکتری‌ها: مانند هلیکوباکتر پیلوری
• سابقه ابتلای خانوادگی به سرطان معده
• پیروی از رژیم غذایی نامناسب
• سابقه داشتن جراحی یا بیماری قبلی
• مصرف دخانیات و الکل
• چاقی و اضافه وزن

سرطان معده بدخیم

تومورهای بدخیم سرطانی هستند. بدن ما به‌طور مداوم سلول‌های جدیدی را برای جایگزینی سلول‌های قدیمی تولید می‌کند. گاهی اوقات، DNA در این فرآیند آسیب می‌بیند، بنابراین سلول‌های جدید به‌طور غیرطبیعی رشد می‌کنند. آن‌ها به‌جای اینکه بمیرند، سریع‌تر از توانایی سیستم ایمنی به تکثیر ادامه می‌دهند و تومور را تشکیل می‌دهند. سلول‌های سرطان بدخیم معده می‌توانند از تومورها جدا شوند و از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن بروند.

علائم سرطان معده بدخیم

تشخیص سرطان معده بدخیم سخت است چون علائم این تومور بدخیم معده شامل همه موارد علائم سرطان خوش‌خیم می‌شود جدا از این علائم، علائمی خاصی وجود دارد که فقط در سرطان بدخیم یافت می‌شود. این موارد عبارت‌اند از:

• مدفوع خونی
• تهوع و استفراغ
• توده در بالای معده
• زردی (اگر سرطان به کبد برسد)
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص

علائم سرطان معده بدخیم در زنان و مردان به هم شبیه است، اما این وضعیت در مردان شایع‌تر است. علائم در کودکان ممکن است شامل یبوست یا اسهال باشد، اما در غیر این صورت مانند بزرگ‌سالان است.

شایع‌ترین سرطان بدخیم معده

کارسینوم

شایع‌ترین سرطان (حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد)، کارسینوم است که در سلول‌های اپیتلیال ایجاد می‌شود و شامل موارد زیر است:

• کارسینوم سلول بازال در پایین‌ترین لایه اپیدرم شروع می‌شود
• آدنوکارسینوما در سلول‌هایی که مایعات و مخاط تولید می‌کنند تشکیل می‌شود. این شامل بسیاری از سرطان‌های سینه، روده بزرگ، معده و پروستات می‌شود
• کارسینوم سلول سنگفرشی در سلول‌هایی درست در زیر سطح خارجی پوست و همچنین در اندام‌هایی مانند مثانه، روده، کلیه‌ها و معده شکل می‌گیرد
• کارسینوم سلول انتقالی در بافتی به نام اپیتلیوم یا یوروتلیوم ایجاد می‌شود. سرطان مثانه، کلیه و حالب ممکن است از این نوع باشد؛ اما این تومور بدخیم می‌تواند در معده هم ایجاد شود

تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GIST)

این تومورها در سلول‌های دیواره معده به نام سلول‌های بینابینی کژال شروع می‌شوند. برخی از GIST ها بیشتر از سایر تومورهای دیگر رشد می‌کنند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابند. اگرچه GIST می‌توانند در هرجایی از دستگاه گوارش ایجاد شوند، اما بیشتر در معده دیده می‌شوند.

تومورهای نورواندوکرین (ازجمله کارسینوئیدها)

تومورهای عصبی غدد درون‌ریز (NETs) در سلول‌های معده (سایر قسمت‌های دستگاه گوارش) ایجاد می‌شوند که روی سلول‌های عصبی و در برخی سلول‌های هورمون ساز (غدد درون‌ریز) عمل می‌کنند. بیشتر NET ها به‌کندی رشد می‌کنند و به اندام‌های دیگر سرایت نمی‌کنند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند به‌سرعت رشد کرده و گسترش پیدا کنند.

لنفوم

این سرطان‌ها در سلول‌های سیستم ایمنی به نام لنفوسیت‌ها شروع می‌شوند که برخی از آن‌ها می‌توانند در دیواره معده ایجاد شوند. درمان این سرطان‌ها به نوع لنفوم و زمان تشخیص بستگی دارد. سارکوم‌ها در استخوان‌ها، بافت‌های نرم و بافت‌های فیبری شروع می‌شوند. این سرطان بدخیم می‌تواند در اندام‌های زیر ایجاد شود:

• تاندون‌ها
• رباط‌ها
• چربی
• ماهیچه
• عروق خونی و لنفاوی
• سلول زایا

تومورهای سلول زایا در سلول‌هایی شروع می‌شوند که تخمک یا اسپرم تولید می‌کنند. به‌احتمال‌زیاد این سرطان بدخیم در تخمدان یا بیضه والد وجود داشته است. همچنین می‌توانند در شکم، قفسه سینه یا مغز ایجاد شوند. انواع دیگر سرطان مانند کارسینوم سلول سنگفرشی، کارسینوم سلول کوچک و لیومیوسارکوم نیز می‌توانند از معده شروع شوند، اما این سرطان‌ها بسیار نادر هستند.

تفاوت تومور معده خوش‌خیم و سرطان بدخیم معده

تشخیص سرطان معده

ازآنجایی‌که افراد مبتلا به سرطان معده به‌ندرت علائم را در مراحل اولیه نشان می‌دهند، این بیماری اغلب تا زمانی که پیشرفته‌تر نشده باشد، تشخیص داده نمی‌شود؛ اما با انجام غربالگری می‌توان در مراحل اولیه آن را تشخیص داد. تشخیص سرطان معده شامل دریافت معاینه فیزیکی برای بررسی هرگونه ناهنجاری است. پزشک همچنین ممکن است با استفاده از آزمایش خون در مدفوع و آزمایش خون برای بررسی کم‌خونی، خونریزی احتمالی در معده را بررسی کند.

درصورتی‌که پزشک معتقد است این روش‌ها علائم بیماری را نشان می‌دهید، ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های تشخیصی بیشتری برای سرطان معده باشد. تست‌های تشخیصی به‌طور خاص تومورهای مشکوک و سایر ناهنجاری‌ها را در معده و مری بررسی می‌کنند. این آزمایش‌های شامل موارد زیر است:

• آندوسکوپی
• کولونسکوپی
• اشعه ایکس
• سونوگرافی
• سی‌تی‌اسکن
• ام آر آی
• آزمایش خون
• بیوپسی

درمان سرطان بدخیم معده

درمان سرطان بدخیم معده به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند محل قرارگیری تومور اولیه و اینکه آیا گسترش‌یافته است. درمان‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• عمل جراحی
• پرتودرمانی
• شیمی‌درمانی
• درمان هدفمند
• ایمونوتراپی

عمل جراحی

جراحی یک درمان رایج برای تمام مراحل سرطان بدخیم معده است. ممکن است از انواع جراحی زیر استفاده شود:

• گاسترکتومی ساب توتال

 این روش شامل برداشتن قسمتی از معده که حاوی سرطان، غدد لنفاوی مجاور و بخش‌هایی از سایر بافت‌ها و اندام‌های نزدیک تومور است. ممکن است طحال برداشته شود. طحال عضوی است که در سمت چپ شکم نزدیک معده قرار دارد و لنفوسیت‌ها را می‌سازد، گلبول‌های قرمز و لنفوسیت‌ها را ذخیره می‌کند، خون را فیلتر می‌کند و سلول‌های قدیمی خون را از بین می‌برد.

• گاسترکتومی کامل

 برداشتن کل معده، غدد لنفاوی مجاور و بخش‌هایی از مری، روده کوچک و سایر بافت‌های نزدیک تومور. در این روش طحال برداشته می‌شود. مری به روده کوچک متصل است تا بیمار بتواند به خوردن و قورت دادن ادامه دهد.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی نوعی درمان سرطان است که از داروها برای متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی از طریق کشتن یا جلوگیری از تقسیم استفاده می‌کند. هنگامی‌که شیمی‌درمانی از طریق دهان انجام می‌شود یا به ورید یا ماهیچه تزریق می‌شود، دارو وارد جریان خون می‌شود و می‌توانند به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن برسند (شیمی‌درمانی سیستمیک).

هنگامی‌که شیمی‌درمانی مستقیماً در مایع مغزی نخاعی، اندام یا حفره بدن انجام می‌شود، داروها بر سلول‌های سرطانی در آن نواحی تأثیر می‌گذارند (شیمی‌درمانی منطقه‌ای). نحوه انجام شیمی‌درمانی بستگی به نوع و مرحله سرطان معده دارد. نوعی شیمی‌درمانی منطقه‌ای که برای درمان سرطان معده استفاده می‌شود، شیمی‌درمانی داخل صفاقی (IP) است. در شیمی‌درمانی IP، داروهای ضد سرطان مستقیماً از طریق لوله نازک به داخل حفره صفاقی (فضای حاوی اندام‌های شکمی) منتقل می‌شوند.

پرتودرمانی

پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که از اشعه ایکس پرانرژی یا انواع دیگر پرتوها برای کشتن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آن‌ها استفاده می‌کند.

درمان هدفمند

درمان هدفمند نوعی درمان است که از دارو یا مواد دیگر برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی خاص استفاده می‌کند. درمان‌های هدفمند معمولاً نسبت به شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی آسیب کمتری به سلول‌های طبیعی وارد می‌کنند. از درمان‌های هدفمند هستند که در درمان سرطان معده استفاده می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• آنتی‌بادی‌های مونوکلونال

 آنتی‌بادی‌های مونوکلونال پروتئین‌های سیستم ایمنی هستند که در آزمایشگاه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها ازجمله سرطان ساخته می‌شوند. به‌عنوان درمان سرطان، این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند به هدف خاص روی سلول‌های سرطانی یا سلول‌های دیگر که ممکن است به رشد سلول‌های سرطانی کمک کنند، بچسبند. آنتی‌بادی‌ها می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند، رشد آن‌ها را مسدود کنند یا از گسترش آن‌ها جلوگیری کنند.

• مهارکننده‌های مولتی کیناز

 این‌ها داروهای مولکولی کوچکی هستند که از غشای سلولی عبور می‌کنند و در داخل سلول‌های سرطانی کار می‌کنند تا پروتئین‌هایی را که سلول‌های سرطانی برای رشد و تقسیم نیاز دارند، مسدود کنند.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی است درمانی که از سیستم ایمنی بدن بیمار برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. مواد ساخته‌شده توسط بدن یا ساخته‌شده در آزمایشگاه برای تقویت، هدایت و بازیابی دفاع طبیعی بدن در برابر سرطان استفاده می‌شود. این درمان سرطان نوعی درمان بیولوژیک است. هدف از درمان سرطان معده، جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی است. سرطان معده، زمانی که درمان نشود، ممکن است به اندام‌های زیر گسترش یابد:

• ریه‌ها
• گره‌های لنفاوی
• استخوان‌ها
• کبد

مراحل سرطان معده بدخیم

مرحله سرطان معده نشان‌دهنده میزان گسترش سرطان در بدن است. معمولاً از سیستم TNM برای تعیین مرحله سرطان معده بدخیم استفاده می‌شود. این سیستم تشخیصی ۳ ملاک دارد:

• T: اندازه تومور و میزان گسترش آن
• N: سرطان تا چه حد به غدد لنفاوی گسترش‌یافته است
• M: اینکه آیا سرطان به نواحی دوردست بدن گسترش‌یافته است یا خیر

یافته‌های هر دسته برای تعیین مرحله ۰ تا ۴ ترکیب می‌شوند.

مرحله ۰

سلول‌های غیرطبیعی در مخاط دیواره معده یافت می‌شوند. این سلول‌های غیرطبیعی ممکن است تبدیل به سرطان شده و به بافت‌های طبیعی مجاور گسترش یابند.

مرحله I

به مراحل IA و IB تقسیم می شود.

• IA: سرطان در مخاط دیواره معده تشکیل شده است و ممکن است به زیر مخاط گسترش یافته باشد
• IB:سرطان به ۱ یا ۲ غدد لنفاوی مجاور گسترش‌یافته است و یا در مخاط دیواره معده تشکیل‌شده و به لایه عضلانی متاستاز کرده

مرحله II

در مرحله دوم سرطان معده به مراحل IIA و IIB تقسیم می شود.

• مرحله IIA: سرطان ممکن است به زیر مخاط دیواره معده گسترش یافته باشد. سرطان به ۳ تا ۶ غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
• مرحله IIB: سرطان به ۷ تا ۱۵ غدد لنفاوی مجاور یا به لایه عضلانی دیواره معده متاستاز کرده است

مرحله III

در این مرحله سرطان معده به مراحل IIIA، IIIB و IIIC تقسیم می‌شود.

• در مرحله IIIA سرطان به لایه عضلانی دیواره معده و  ۷ تا ۱۵ غدد لنفاوی مجاور گسترش‌یافته
• مرحله IIIB سرطان به ۱۶ یا بیشتر غدد لنفاوی مجاور گسترش‌یافته است
• در مرحله IIIC سرطان از معده به اندام های مجاور مانند طحال، روده بزرگ، کبد، دیافراگم، لوزالمعده، دیواره شکم، غده فوق کلیوی، کلیه، روده کوچک و پشت شکم متاستاز کرده است

مرحله IV

در مرحله چهارم سرطان به سایر قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها، کبد، غدد لنفاوی دوردست و بافتی که دیواره شکم را می‌پوشاند گسترش‌یافته است

تا زمانی که سرطان به نقاط دورتر بدن سرایت نکرده باشد، بین مرحله ۰ تا ۳ خواهد بود. اگر به نواحی دیگر سرایت کرده باشد، تشخیص سرطان معده مرحله ۴ خواهد بود. هرچه تشخیص زودتر و در مراحل اولیه انجام شود درمان کیفیت بالاتری خواهد داشت.

پیشگیری از سرطان معده

سرطان معده به‌تنهایی قابل‌پیشگیری نیست. بااین‌حال، می‌توانید خطر ابتلا به همه سرطان‌ها را با موارد زیر کاهش دهید:

• حفظ وزن متوسط
• خوردن یک رژیم غذایی متعادل
• محدود کردن مصرف الکل
• اجتناب از سیگارکشیدن
• ورزش منظم

در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهایی را تجویز کنند که می‌تواند به کاهش خطر سرطان معده کمک کند. این معمولاً برای افرادی انجام می‌شود که دارای یک بیماری پیش سرطانی هستند یا بیماری‌های دیگری دارند که از این دارو نیز سود می‌برند.

طول عمر افراد مبتلا به سرطان معده بدخیم

طول عمر بیماران سرطان معده بدخیم بستگی به مرحله تشخیص و درمان دارد. هر چه زودتر آن را تشخیص دهید احتمال موفقیت درمان را بالا می‌برید. سرطان معده از شایع‌ترین سرطان‌ها در جهان است و سرطان معده خوش‌خیم نوعی از آن است. این سرطان خطرناک نیست اما تشخیص در مراحل اولیه آن کمک می‌کند که درمان در صورت لزوم زودتر انجام شود تا بدن را دچار اختلال نکند و اگر درمان نشود احتمال دارد پیش‌زمینه سرطان بدخیم معده باشد. شما می‌توانید نظرات و سؤالات خود را در قسمت پزسش و پاسخ ثبت کنید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.