علائم سرطان پروستات را بیشتر بشناسید!
یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در مردان، سرطان پروستات است که انجام چکاپ‌های منظم و دوره‌ای به تشخیص به‌موقع آن بسیار کمک می‌کنند. سرطان پروستات معمولاً خوش‌خیم بوده و رشد کندی دارد اما اگر به‌موقع تشخیص داده نشود و درمان آن به تاخیر بیفتد می‌تواند بدخیم شود. این در حالی است که بخش زیادی از مردان به فکر سلامتی خود نیستند و به همین دلیل خیلی دیر متوجه سرطان پروستات خود می‌شوند. در این مقاله به بررسی علائم سرطان پروستات می‌پردازیم که دانستن آن‌ها برای هر مردی لازم و ضروری است.
پروستات یک غده به‌اندازه گردو است که دقیقاً در زیر مثانه قرار دارد. وقتی در چرخه تقسیم و تکثیر سلول‌های پروستات اختلال ایجاد شود، سلول‌ها بیش‌ازاندازه تولید می‌شوند، نمی‌توانند وظایف طبیعی خود را انجام دهند و اندازه غده پروستات افزایش می‌یابد. در این حالت سرطان پروستات ایجاد می‌شود که معمولاً به‌کندی رشد می‌کند. به‌طور کلی اگر سرطان ازجمله سرطان پروستات به‌موقع درمان نشود، می‌تواند رشد تهاجمی داشته باشد و به دیگر بافت‌ها حمله کند.
علائم خطرناک سرطان پروستات چیست؟
سرطان پروستات ممکن است در مراحل اولیه خود هیچ علامت یا علائمی ایجاد نکند. افراد مختلف ممکن است علائم متفاوتی را در سرطان پروستات تجربه کنند. گاهی در برخی از مردان سرطان پروستات هیچ علائمی از خود بروز نمی‌دهد و تنها با چکاپ‌های منظم قابل‌تشخیص است. برخی از مهم‌ترین علائم سرطان پروستات عبارت‌اند از:
- مشکل در دفع ادرار
- تکرر ادرار
- افزایش ادرار در شب یا nocturia
- مشکل در تخلیه کامل مثانه
- احساس درد و سوزش در هنگام دفع ادرار
- درد در کمر و لگن که از بین نمی‌رود
- کاهش نیروی جریان ادرار
- درد استخوان‌ها
- کاهش وزن بدون دلیل
- اختلال در نعوظ
اگر هر کدام از این علائم را دارید، برای بررسی‌های بیشتر فوراً به پزشک مراجعه کنید. البته این نکته را در نظر داشته باشید که وجود یک یا چند تا از این علائم به معنی ابتلای صددرصدی به سرطان پروستات نیست و تشخیص قطعی سرطان پروستات تنها به کمک آزمایش‌های تکمیلی و تأیید پزشک صورت می‌گیرد.
علائم هشداردهنده سرطان پروستات بدخیم
اگرچه که سرطان پروستات رشد کندی دارد، اما درصورتی‌که به‌موقع درمان نشود می‌تواند خیلی سریع رشد کند و بدخیم شود. برخی از علائم هشداردهنده سرطان پروستات بدخیم عبارت‌اند از:
- مشاهده خون در ادرار
- وجود خون در مایع منی
- متورم‌شدن پاها و ناحیه لگن
- ناتوانی در دفع ادرار
- عفونت مجاری ادراری
سرطان پروستات و کمردرد در مردان چه ارتباطی با هم دارند؟
اکثر مردان کمردرد را تجربه می‌کنند و اغلب آن را ناشی از بلند کردن اشیای سنگین یا ورزش بیش‌ازحد می‌دانند. اما این در حالی است که کمردرد می‌تواند از علائم سرطان پروستات باشد. سرطان پروستات می‌تواند به استخوا‌ن‌های پشت سرایت کرده و بر سلول‌هایی که استخوان جدید ایجاد می‌کنند، تأثیر بگذارد. اگر پزشک به سرطان پروستات مشکوک باشد یا سرطان پروستات را قبلاً تشخیص داده باشد، به کمک تصویربرداری سی‌تی‌اسکن و MRI تغییرات ایجادشده در بافت استخوان فرد را بررسی می‌کند.
عوامل خطر ابتلا به سرطان پروستات
مردانی که عوامل خطر ابتلا به سرطان پروستات را دارند، باید بیشتر از دیگر مردان در انجام چکاپ و بررسی سلامت خود کوشا باشند. برخی از مهم‌ترین عواملی که خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- سن بالا: خطر ابتلا به سرطان پروستات با بالارفتن سن افزایش می‌یابد. ابتلا به سرطان پروستات در مردان ۵۰ سال به بالا بیشتر شایع است
- نژاد: به دلایلی که هنوز به‌طور کامل مشخص نشده‌اند، افراد سیاه‌پوست نسبت به سایر نژادها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات هستند. علاوه بر این در افراد سیاه‌پوست، سرطان پروستات به‌احتمال‌زیاد تهاجمی یا پیشرفته است و به درمان پیچیده نیاز دارد
- سابقه ابتلای خانوادگی: اگر یکی از خویشاوندان خونی شما مانند پدر، برادر یا فرزند به سرطان پروستات مبتلا باشند، خطر ابتلا به این سرطان در شما بالا است. علاوه بر این اگر سابقه خانوادگی ژن‌هایی دارید که خطر سرطان سینه را افزایش می‌دهند (شامل ژن‌های BRCA۱ و BRCA۲)، احتمال ابتلا به سرطان پروستات در شما بیشتر است
- چاقی: احتمال ابتلا به سرطان پروستات در افرادی که چاق هستند در مقایسه با افرادی که وزن سالمی دارند بیشتر است، اگرچه مطالعات نتایج متفاوتی را نشان داده‌اند. همچنین در افراد چاق و دارای اضافه‌وزن سرطان پروستات به‌احتمال‌زیاد تهاجمی‌تر بوده و احتمال بازگشت آن پس از درمان اولیه بیشتر است
عوارض سرطان پروستات چیست؟ به گفته‌ی mayoclinic عوارض سرطان پروستات و درمان آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- متاستاز و گسترش سلول‌های سرطانی: سلول‌های سرطان پروستات می‌توانند به اندام‌های مجاور مانند مثانه سرایت کنند یا از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی به استخوان‌ها یا سایر اندام‌ها برسند و عوارض مختلفی را ایجاد کنند. برای مثال وقتی سرطان پروستات به استخوان‌ها گسترش پیدا کند، باعث درد و شکستگی استخوان‌ها می‌شود
- بی‌اختیاری ادرار
- اختلال در نعوظ: اختلال نعوظ می‌تواند در اثر سرطان پروستات یا درمان‌های آن ازجمله جراحی، پرتودرمانی یا هورمون درمانی ایجاد شود
آیا جوانان زیر ۴۵ سال هم به سرطان پروستات مبتلا می‌شوند؟
با اینکه میانگین سنی ابتلا به سرطان پروستات ۴۵ سال است، اما بااین‌حال جوانان از خطر این بیماری در امان نیستند و در سال‌های اخیر ابتلا به سرطان پروستات در سنین ۲۰ تا ۲۲ سال افزایش یافته است. علاوه بر این از سن ۲۵ سالگی به بعد غده پروستات شروع به رشد می‌کند و بزرگ می‌شود.
این رشد طبیعی، هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) نامیده می‌شود و شایع‌ترین علت بزرگ شدن پروستات در این سن است. BPH یک بیماری خوش‌خیم بوده و معمولاً منجر به سرطان پروستات نمی‌شود. بااین‌حال ممکن است سرطان پروستات و هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات همزمان با هم رخ دهند. اگرچه ۵۰ تا ۶۰ درصد از مردان مبتلا به BPH ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند، اما برخی از علائم BPH عبارت‌اند از:
- جریان ادرار قطع‌شده و ضعیف
- نیاز به ادرار فوری
- تخلیه ناقص مثانه
- تکرر ادرار به‌خصوص در شب
علائم سرطان پروستات در جوانان چیست؟
همان‌طور که گفتیم بروز سرطان بیشتر در سنین بالای ۵۰ سال است اما سرطان پروستات می‌تواند از سنین پایین در جوانان ایجاد شود. علائم سرطان پروستات در جوانان همانند علائم سرطان پروستات در بزرگ‌سالان بوده و شامل موارد زیر است:
- احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
- بزرگی غده پروستات
- تکرر ادرار به‌خصوص در شب‌ها
- مشکل در شروع دفع ادرار
سرطان پروستات (هایپرپلازی) خوش‌خیم و بدخیم
افزایش اندازه غده پروستات می‌تواند به دلیل تغییرات خوش‌خیم و بدخیم در این غده باشد. سرطان پروستات خوش‌خیم مانند هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا BPH ویژگی‌های زیر را دارد:
- به‌ندرت باعث مرگ می‌شود
- به بافت‌های اطراف پروستات و دیگر قسمت‌های بدن حمله نمی‌کند
- به کمک جراحی می‌توان تومورهای خوش‌خیم پروستات را برداشت
- رشد بسیار آهسته‌ای دارد و پس از درمان معمولاً دچار عود نمی‌شود
ویژگی‌های سرطان پروستات و رشد بدخیم سلول‌های غده پروستات عبارت‌اند از:
- در صورت تشخیص و درمان دیرهنگام منجر به مرگ می‌شوند
- به اندام‌ها و بافت‌های مجاور مانند مثانه یا راست‌روده گسترش می‌یابند
- به سایر قسمت‌های بدن مانند غدد لنفاوی یا استخوان متاستاز می‌دهند
- بسیار سریع رشد می‌کند
- به کمک جراحی می‌توان آن‌ها را برداشت، اما گاهی اوقات دچار عود و بازگشت می‌شوند
علائم سرطان پروستات در سالمندان
سرطان پروستات معمولاً در مراحل اولیه و تا زمانی که توده بدخیم کوچک است، هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. اما با بزرگ شدن توده، علائم سرطان پروستات در مردان و به‌خصوص در افراد مسن به آرامی بروز می‌کنند و معمولا شامل موارد زیر است:
- تکرر ادرار، اغلب در طول شب
- ادرار فوری
- دیر شروع شدن ادرار در زمان تخلیه
- طولانی شدن زمان ادرار
- جریان ضعیف و باریک ادرار
- احساس تخلیه نشدن کامل مثانه
- وجود خون در ادرار یا خون
البته علائم بیان شده همیشه به معنای ابتلا به سرطان پروستات نیست. گاهی دیده شدن این علائم در مردان و به‌ویژه در افراد مسن به دلیل مشکلات غیر سرطانی پروستات از جمله تورم خوش خیم پروستات است. اگر سرطان پروستات در بدن گسترش یابد علائم بدخیمی پیشرفته شامل درد استخوان و کمردرد، کاهش قابل توجه اشتها، درد بیضه‌ها و کاهش وزن غیرمنتظره است.
علائم عود سرطان پروستات چیست؟
معمولاً پس از جراحی و برداشتن پروستات و پرتودرمانی، سطح PSA در آژمایش PSA معمولاً به سطح پایداری می‌رسد. اگر سطح PSA در هر زمانی پس از درمان شروع به افزایش کند، ممکن است سرطان پروستات دچار عود شده باشد. به‌این‌ترتیب یکی از مهم‌ترین علائم نشان‌دهنده عود سرطان پروستات، افزایش سطح PSA است. علاوه بر این برخی دیگر از علائم عود سرطان پروستات عبارت‌اند از:
- مشاهده خون در ادرار و منی
- احساس درد در ناحیه کمر
- خستگی و ضعف
- یرقان
- مشکل در تنفس
آیا احتمال عود سرطان پروستات پس از درمان وجود دارد؟
سرطان پروستات می‌تواند به‌صورت موضعی در بافت کنار پروستات یا به‌صورت متاستاتیک در وزیکول‌های منی (دو کیسه کوچک در کنار پروستات که محل ذخیره مایع منی هستند) عود کند. همچنین سرطان پروستات ممکن است غدد لنفاوی اطراف لگن یا غدد لنفاوی خارج از این ناحیه را هم تحت تأثیر قرار دهد.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
برای تشخیص سرطان پروستات و مراجعه به پزشک حتماً نباید منتظر باشید تا علائم سرطان پروستات ظاهر شوند. به‌طورکلی تمام مردانی که ریسک فاکتورهای سرطان پروستات را دارند مثلاً دارای سابقه ابتلای خانوادگی به سرطان پروستات هستند یا جهش در ژن‌های BRCA۱ و BRCA۲ را دارند، باید به‌طور منظم چکاپ شوند و آزمایش‌های غربالگری سرطان پروستات را انجام دهند. به این ترتیب مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های غربالگری سرطان پروستات برای تمام مردان به‌خصوص آن‌هایی که کمتر از ۵۰ سال سن دارند و علائم سرطان پروستات را در خود مشاهده کرده‌اند، ضروری است.
چگونه می‌توان از سرطان پروستات پیشگیری کرد؟
به‌طورکلی هیچ روش علمی برای پیشگیری قطعی از انواع سرطان‌ها ازجمله سرطان پروستات وجود ندارد. اما تغییر یک سری عادات می‌تواند ریسک ابتلا به این سرطان را در مردان کاهش دهد. اگر نگران ابتلا به سرطان پروستات هستید، نکات زیر را برای پیشگیری از این بیماری مد نظر قرار دهید:
- رژیم غذایی سالم پر از میوه و سبزیجات داشته باشید و از انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید. میوه‌ها و سبزیجات غنی از مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند و می‌توانند باعث بهبود سلامت کلی شما شوند
- به جای مکمل‌ها از غذاهای غنی از ویتامین و مواد معدنی استفاده کنید
- به‌طور منظم ورزش کنید
- وزن سالم خودتان را حفظ کنید. اگر وزن فعلی شما در محدوده نرمال است، با انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش برای حفظ آن تلاش کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، بیشتر ورزش کنید و کالری‌های مصرفی روزانه خود را کاهش دهید
- در مورد افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات با پزشک خود صحبت کنید، مخصوصاً اگر خطر ابتلا به سرطان پروستات در شما بسیار بالاست
- چکاپ و آزمایش خون را جدی بگیرید
سخن پایانی از هومکا
سرطان پروستات سومین سرطان شایع در مردان است که بیشتر در سنین بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد اما بروز آن در سنین پایین‌تر دور از انتظار نیست. در این مقاله از مجله سلامت هومکا درباره علائم سرطان پروستات و همچنین عوامل خطر سرطان پروستات توضیح دادیم. شناخت علائم سرطان پروستات به تشخیص و مراجعه زودهنگام به پزشک کمک کرده و درنتیجه باعث درمان موفقیت‌آمیز سرطان پروستات می‌شود.
اگر درگیر سرطان پروستات هستید و یا علائم سرطان پروستات را دارید، توصیه می‌کنیم برای انجام غربالگری و تشخیص قطعی بیماری خود به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این شما می‌توانید از خدمات آزمایشگاهی سرطان پروستات و خدمات ویزیت پزشک متخصص در منزل هومکا استفاده کنید. برای دریافت مشاوره و رزرو نوبت می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید. برای انجام آزمایش پروستات کلیک کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
