علائم لوپوس چیست؟
لوپوس یک بیماری روماتیسمی ازجمله بیماری‌های خود ایمنی شایع در زنان و مردان است که طی آن سیستم ایمنی به اندام‌ها و بافت‌ها حمله‌ور می‌شود. لوپوس موثر بر عملکرد مغز، قلب، ریه‌ها، پوست، کلیه‌ها و سلول‌های خونی است، بنابراین باید در سریع‌ترین زمان ممکن تشخیص داده و کنترل شود. در این مقاله به بررسی علائم لوپوس می‌پردازیم.
بیماری لوپوس یکی از بیماری‌های التهاب زاست که شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است. این بیماری در زنان باردار می‌تواند زمینه فشار خون بالا و زایمان زودرس را فراهم کند. تشخیص لوپوس حتی برای متخصصین بدون بررسی نتایج چندین آزمایش بسیار دشوار است. علت سختی تشخیص این عارضه تشابه عمده علائم آن با طیف وسیعی از بیماری‌ها و شرایط پزشکی دیگر است.
به‌طورکلی متخصصین در گام اول به معاینه فیزیکی و یافتن نشانه‌ای بثورات پوستی می‌پردازند. بثورات صورت یکی از بارزترین نشانه‌های لوپوس است. بثورات صورت ناشی از لوپوس ظاهری مانند بال‌های پروانه در حال پرواز دارد؛ بنابراین نباید هر قرمزی و بثوراتی روی صورت را نشانه لوپوس تلقی کنید.
انواع لوپوس
لوپوس عارضه خودایمنی است که خود چندین نوع را شامل می‌شود. از شایع‌ترین و شناخته شده‌ترین انواع لوپوس می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- لوپوس اریتماتوز جلدی (CLE): فرد مبتلا به لوپوس اریتماتوز جلدی تنها نشانه‌ها، اثرات و عوارض پوستی را تجربه می‌کند
- لوپوس دارویی: این‌گونه ناشی از مصرف گروه خاصی از داروها همچون آنتی‌بیوتیک‌هاست. زمانی که مصرف دارو متوقف شود علائم و اثرات نیز کمرنگ می‌شوند. به‌ندرت اثرات لوپوس دارویی پس از قطع مصرف داروها باقی می‌ماند
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک: این عارضه را تحت عنوان SLE نیز معرفی می‌کنیم. این‌گونه نسبت به دیگر انواع لوپوس جدی‌تر است و تقریباً بر همه بخش‌های بدن و عملکرد آن‌ها تأثیر خواهد گذاشت
- لوپوس نوزادی: به‌ندرت پیش می‌آید که یک نوزاد دچار لوپوس و اثرات آن شود. به لوپوسی که در نوزادان تازه متولدشده ایجاد می‌شود، لوپوس نوزادی می‌گویند
رایج‌ترین یا شایع‌ترین نوع لوپوس SLE است. SLE یا لوپوس اریتماتوز سیستمیک دو نوع خفیف و شدید دارد. همچنین این عارضه می‌تواند یک یا چند بخش از بدن را درگیر به خود کند. از شایع‌ترین نشانه‌های فرد مبتلا به لوپوس SLE می‌توان به حساسیت به نور خورشید، ریزش مو شدید، خستگی بدون فعالیت شدید، تب بی‌دلیل، بثورات پوستی، احساس درد در مفاصل، متورم شدن مفاصل و بروز اختلالات کلیوی اشاره نمود.
منظور از CLE لوپوس اریتماتوز جلدی است. این‌گونه لوپوس ضمن اینکه خود به‌طور مستقل می‌تواند بروز کند، ممکن است در افراد درگیر به لوپوس SLE نیز پدیدار شود. فرد مبتلا به لوپوس CLE اغلب دچار نشانه‌هایی همچون تورم رگ‌های خونی، بثورات پوستی، ریزش مو شدید و زخم پوستی می‌شود. همچنین این گروه از مبتلایان به لوپوس نسبت به نور خورشید واکنش‌های پوستی نشان می‌دهند.
شدت و نوع علائم در مبتلایان به لوپوس
لوپوس با وجود تشابه زیاد علائمش با سایر شرایط پزشکی اثرات یکسانی در مبتلایان ایجاد نمی‌کند. هرگز دو فرد مبتلا به لوپوس علائمی با یک شدت و دوره درمان یکسان تجربه نمی‌کنند. برخی دارای نشانه‌ها و اثراتی هستند که با سرعت زیادی ایجاد شدند و برخی نشانه‌هایی را تجربه می‌کنند که به‌کندی توسعه پیدا می‌کنند.
در بیشتر مبتلایان به لوپوس عارضه حالت خفیف دارد و دوره‌هایی از عود یا شعله‌ور شدن را نیز در برمی‌گیرد. منظور از شعله‌ور شدن این است که نشانه‌ها مدتی تشدید شده و بعد تدریجاً محوشده و بهبود پیدا می‌کنند. با توجه به توضیحات بالا دریافتید که بیشتر اندام‌های بدن ممکن است تحت تأثیر لوپوس قرار بگیرند، بنابراین نشانه‌های هر فرد مبتلا نسبت به محل درگیر به عارضه متفاوت خواهد بود.
علائم بیماری لوپوس در زنان
علائم لوپوس در زنان و مردان تقریباً به یک صورت است و این عارضه نشانه‌های مشابهی در هر دو گروه از مبتلایان ایجاد می‌کند، باوجوداین ممکن است زنان برحسب شرایط سلامتی نشانه‌های متفاوتی نیز تجربه کنند. این علائم را بیشتر می‌توان به‌عنوان اثرات آن معرفی نمود، چراکه وقتی عارضه در زنان بروز می‌کند اثرات ناخوشایندی برجای می‌گذارد که قابل‌تشخیص می‌شود.
ازجمله علائم شایع در بانوان مبتلا به لوپوس می‌توان به ضعف اسکلت و استخوان‌ها، بروز اختلال در عملکرد قلب و ابتلا به بیماری‌های قلبی، افزایش فشار خون در زنان باردار، ابتلا به عفونت بدون دلیل و سابقه قبلی، راحت شکستن استخوان‌ها، خطر سقط‌جنین و زایمان زودرس اشاره نمود.
زنان رنگین‌پوست بخصوص بانوانی که تبار آفریقایی و آمریکایی دارند، به‌مراتب نسبت به دیگر بانوان بیشتر در معرض خطر ابتلا به لوپوس از نوع شدیدتر قرار دارند. علائم لوپوس در این گروه به‌مراتب جدی‌تر و حادتر است. ازجمله علائم لوپوس در زنان که در گروه رنگین‌پوستان شدیدتر است می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بروز مشکلات کلیوی و یا نارسایی کلیوی
- بروز تشنج
- سکته
- تورم بحرانی و تهدیدکننده عضله قلب
علائم لوپوس در بزرگ‌سالان
خوب است بدانید که لوپوس ازجمله عارضه‌های خودایمنی و سیستمیک است که علائم و نشانه‌هایش حتی در دو بیمار کاملاً مشابه نیستند. گروهی از مبتلایان به لوپوس به‌کندی علائم را تجربه می‌کنند و برخی به‌سرعت دچار نشانه‌ها و اثرات مخرب لوپوس می‌شوند. گاهی نشانه‌ها در کوتاه‌مدت بروز کرده و برطرف می‌شوند، اما گاهی علائم دائمی هستند و اثر ماندگارتری دارند.
موضوع دیگری که باید در مورد نشانه‌های لوپوس در نظر بگیریم، محلی است که بیماری آن را درگیر می‌کند. برحسب سیستم و ناحیه‌ای که درگیر عارضه می‌شود، نشانه‌ها متفاوت خواهند بود. به‌طورکلی بزرگ‌سالان مبتلا به لوپوس اغلب نشانه‌های زیر را بیشتر تجربه می‌کنند:
- تب
- خشکی چشم‌ها
- نفس‌تنگی
- سرگیجه و سردرد
- احساس درد در ناحیه قفسه سینه
- کاهش سطح حافظه و عدم تمرکز
- احساس خستگی حتی با استراحت کافی
- احساس درد و کوفتگی در مفاصل
- متورم و سفت شدن مفاصل
- ضایعات پوستی که با برخورد با نور خورشید تشدید می‌شوند
- ایجاد بثورات در هر نقطه از پوست، بخصوص روی صورت و بینی که به شکل پروانه است
- آبی شدن انگشتان دست و پا در موقعیت‌های استرس‌زا
- سفید و آبی شدن انگشتان دست و پا در تماس با سرما
ریسک فاکتورها و محرک‌های ابتلا به لوپوس
عواملی وجود دارند که می‌توانند ریسک فاکتور لوپوس باشند و شانس ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. جنسیت یکی از اصلی‌ترین ریسک فاکتورهای لوپوس شناخته می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض خطر ابتلا به لوپوس قرار دارند. سن دومین ریسک فاکتور لوپوس شناخته می‌شود. بیشتر جامعه مبتلایان به لوپوس شامل افراد بین ۱۵ تا ۴۵ سال می‌شود.
نژاد سومین ریسک فاکتور افزایش شانس ابتلا به لوپوس معرفی می‌شود. تمام مردم از هر تباری ممکن است شانس ابتلا به لوپوس را داشته باشند، اما در این میان آمریکایی‌های با نژاد آفریقایی، اسپانیایی‌ها و دورگه‌های آسیایی آمریکایی بیشترین شانس ابتلا به این عارضه را دارند.
به گفته‌ی mayoclinic به‌طورکلی می‌توان چند مورد زیر را به‌عنوان محرک لوپوس معرفی نمود:
- داروها: گروهی از داروها همچون داروهای ضد تشنج، داروهای فشارخون و برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند محرک بروز نشانه‌های لوپوس و عود آن باشند. درصورتی‌که لوپوس ناشی از داروها باشد با قطع مصرف آن‌ها علائم کاهش‌یافته و اثرات بیماری برطرف می‌شود
- نور خورشید: افراد مبتلا به لوپوس ممکن است با قرار گرفتن در برابر اشعه‌های نور خورشید دچار ضایعات پوستی شوند
- عفونت: برخی از انواع عفونت‌ها ممکن است زمینه را برای شروع و تشدید لوپوس فراهم کنند
عوارض ابتلا به لوپوس
بروز مشکلات عروقی و خونی
یکی از اثرات مخربی که لوپوس از خود برجای می‌گذارد، اختلالات خونی و عروقی است. لوپوس سبب کاهش چشمگیر گلبول‌های قرمز سالم می‌شود و درنهایت فرد را درگیر کم‌خونی می‌کند. همچنین افراد مبتلا به لوپوس بیش از سایرین در معرض خطر خونریزی و لخته شدن خون قرار دارند. البته این عارضه می‌تواند برخی از مبتلایان را دچار التهاب رگ‌های خونی کند.
نارسایی کلیه
یکی از اندام‌هایی که به‌شدت از لوپوس تأثیر می‌پذیرد کلیه است. عارضه لوپوس می‌تواند به‌شدت به کلیه‌ها صدمه وارد کرده و آن‌ها را دچار نارسایی کند. خوب است بدانید که نارسایی کلیوی یکی از رایج‌ترین علل فوت مبتلایان به لوپوس شناخته می‌شود.
التهاب ریه‌ها
ریه‌ها نیز در اثر بروز لوپوس آسیب‌دیده و فرد شاید دچار التهاب در پوشش حفره قفسه سینه شود. این التهاب تنفس را برای بیمار دشوار می‌کند. ازجمله اثرات ریوی لوپوس می‌توان به ذات‌الریه و خونریزی ریه اشاره نمود.
ایجاد اختلال در عملکرد مغز و سیستم عصبی مرکزی
درصورتی‌که مغز فرد مبتلا دچار تأثیرات لوپوس شود، بیمار نشانه‌هایی همچون اختلالات بینایی، تغییرات رفتاری، سرگیجه، سردرد، تشنج و سکته مغزی را تجربه خواهد کرد. خیلی از مبتلایان به لوپوس از نوع پیشرفته دچار اختلال در حافظه شده و در بیان افکار و حرف‌های خود چندان مسلط نیستند.
آسیب به شریان‌ها و عضله قلب
دیگر بافتی که به‌شدت از لوپوس آسیب می‌بیند، عضله قلب است. لوپوس می‌تواند به غشای قلب و شریان‌ها آسیب وارد کرده و آن را دچار التهاب کند. حمله قلبی و عارضه‌های قلبی عروقی ازجمله اثرات جدی و مخرب لوپوس بر قلب به‌شمار می‌روند.
پوکی استخوان
وقتی خون‌رسانی در بدن دچار اختلال شود و به استخوان‌ها خون کافی نرسد، به‌تدریج دچار ضعف و شکنندگی می‌شوند. پوکی استخوان یکی از اثراتی است که لوپوس در اسکلت استخوانی بدن برجای خواهد گذاشت.
عفونت
ازآنجایی‌که لوپوس بیماری خودایمنی است، بنابراین فرد به‌شدت نسبت به عفونت‌ها بی‌دفاع می‌شود. علاوه بر عفونت‌ها روش‌های درمان آن‌ها نیز می‌توانند اثر تخریبی را افزایش دهند.
ابتلا به سرطان
این مورد خیلی شایع نیست، بااین‌حال متخصصین معتقدند که برخی از مبتلایان به لوپوس شدیداً در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند.
عوارض لوپوس در بارداری
زنانی که مبتلا به لوپوس هستند و دوره بارداری را پشت سر می‌گذارند، نسبت به دیگر زنان خطر و عوارض بیشتری را تجربه می‌کنند. خطر سقط جنین در این گروه بیش از دیگر زنان باردار است. همچنین لوپوس می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا مادر باردار به فشار خون بالا و زایمان زودرس شود. بسیاری از زنان مبتلا به لوپوس با وجود وضعیت خاصی که دارند بارداری و مادر شدن را تجربه می‌کنند؛ اما ازآنجایی‌که این بیماری هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک است، پزشک توصیه می‌کند زمانی اقدام به بارداری صورت گیرد که عارضه حداقل ۶ ماه تحت کنترل باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
موقعیت اضطراری که در مورد لوپوس در نظر گرفته‌شده زمان بروز بثورات بدون سابقه بیماری، درد بدون بهبود یافتن، خستگی مفرط بدون دلیل و تب مداوم و شدید است. در صورت بروز این علائم لازم است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
درصورتی‌که یک یا چند نشانه شایع لوپوس را دارید و یا اینکه نسبت به نشانه‌ها و علائمی که در شما ایجاد شدند نگران هستید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد جهت تشخیص دقیق پزشک چند آزمایش تجویز کند. اگر شرایط مراجعه به پزشک را ندارید و یا اینکه برای انجام آزمایش در آزمایشگاه فرصت کافی ندارید، می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. برای تماس با هومکا، دریافت مشاوره و رزرو نوبت می‌توانید از شماره ۲۱۶۷۳۷۱ استفاده کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام ..ازمایش ایسر وپی ارسی در خونم بالا بود وآان آ مثبت ولی هیچ علامتی ودرد ی ندارم دکتر رونالوژی گفت روماتبسم نداری فقط یکم چشمام خستس وخیلی کم قرمزه …میخاستم بدونم مبشع دلیل روماتبسم باشه
سلام به شما
وقتی پزشک بعد از مشاهده آزمایشات و معاینه، روماتیسم رو رد کردن، احتمالا شرایط دیگری مطرحه. بهتره به پزشکتون اعتماد کنین.