سرطان خون در زنان + سرطان خون در زنان چه علائمی دارد؟
سرطان خون یا لوسمی، سرطان مربوط به بافت‌های خون‌ساز بدن ازجمله مغز استخوان و سیستم لنفاوی است. سرطان خون انواع بسیار متنوعی دارد که تعدادی از آن‌ها بسته به سن و جنسیت در برخی از افراد بیشتر دیده می‌شود. هدف این مقاله بررسی سرطان خون در زنان، علائم و روش‌های درمان آن است. با مجله سلامت هومکا همراه باشید. برای ثبت درخواست آزمایش خون در منزل کلیک کنید.
سرطان خون در زنان چییست؟
لوسمی نوعی سرطان خون است که سبب رشد سریع سلول‌های خونی غیرطبیعی می‌شود. این رشد کنترل نشده در مغز استخوان اتفاق می‌افتد. مغز استخوان محلی است که سلول‌های خونی بدن شما ساخته می‌شود. این سلول‌های خونی شامل:
- گلبول‌های سفید: سلول‌هایی که به بدن شما کمک می‌کنند تا با عفونت مبارزه کند
- گلبول‌های قرمز: سلول‌های خونی که اکسیژن را به تمام قسمت‌های بدن شما حمل می‌کنند
- پلاکت‌ها: سبب لخته شدن خون می‌شوند
لوسمی معمولاً گلبول‌های سفید را درگیر می‌کند. گلبول‌های سفید خون شما جنگنده‌های قوی علیه عفونت هستند. این سلولها معمولاً بعد از ابتلا به عفونت تولیدشده و به روشی منظم تقسیم می‌شوند، تا از بدن شما در برابر انواع عفونت و عوامل خارجی محافظت کنند. در افراد مبتلا به لوسمی، مغز استخوان مقدار زیادی گلبول سفید غیرطبیعی تولید می‌کند که این سلولها عملکرد درستی ندارد.
برخلاف انواع سرطان، لوسمی معمولاً توده‌ای (توموری) تشکیل نمی‌دهد که در آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن نشان داده شود. با گذشت زمان سلول‌های سرطانی می‌توانند سلول‌های طبیعی خون را از بین ببرند. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات جدی مثل کم‌خونی، خونریزی و عفونت شود. سلول‌های لوسمی همچنین می‌توانند به غدد لنفاوی یا سایر اندام‌‌ها نیز گسترش‌یافته و باعث تورم یا درد شوند.
پلاکت‌ها نیز یکی از سلول‌هایی هستند که تولید آن‌ها در سرطان خون دچار مشکل می‌شود. این سلولها به لخته شدن خون کمک می‌کنند. بنابراین درصورتی‌که تولید آن‌ها دچار اشکال شود باعث می‌شود که زنان قاعدگی‌های سنگینی را تجربه کنند، زیرا سطح پلاکت آن‌ها پایین می‌رود. بسیاری از زنان مبتلا به سرطان خون ممکن است متوجه خونریزی غیر مشخص در اواسط سیکل قاعدگی خود شوند. میزان این لکه بینی بیشتر از یک لکه بینی معمولی است که ممکن است در گذشته تجربه کرده باشند.
علت سرطان خون در زنان
اگرچه علت سرطان خون در مردان و زنان مشخص نیست اما چندین عامل خطر در بروز این سرطان نقش دارند. به‌عنوان مثال، می‌توان به اشعه رادیواکتیو، درمان قبلی سرطان با پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی و سن بالای ۶۵ سال اشاره کرد. در ابتلا به سرطان خون ترکیبی از فاکتورهای محیطی و ژنتیکی تأثیر دارند که منجر به جهش سلول‌های بنیادی مغز استخوان و تکثیر ناخواسته سلولی می‌شوند. از این عوامل می‌توان وجود زمینه ژنتیکی، سندرم داون، ابتلا به ویروس HTLV، آلوده بودن به ویروس HIV، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مثل بنزن و سیگار کشیدن را نام برد.
سرطان خون چگونه ایجاد می‌شود؟
لوسمی از مغز استخوان (بافت اسفنجی نرم حفره داخلی استخوان‌ها) یعنی جایی که سلول‌های خونی بدن شما ساخته‌شده، شروع می‌شود. سلول‌های خونی قبل از رسیدن به فرم‌های کاملاً بالغ خود، مراحل متعددی را طی می‌کنند. در داخل بافت مغز استخوان سلول‌های اولیه‌ای به نام سلول‌های بنیادی وجود دارد.
این سلول‌های خونی مسئول خون‌سازی یا هموپوئیسیس شناخته می‌شوند. سلول‌های بنیادی به دو نوع سلول‌های میلوئیدی (MAI-uh-loyd) یا سلول‌های لنفاوی (LIM-foyd) تبدیل می‌شوند. اگر این سلول‌های خونی به رشد طبیعی خود ادامه دهند، در ادامه سبب تولید اشکال بالغ دیگری به‌صورت زیر می‌شوند:
- سلول‌های میلوئید به گلبول‌های قرمز، پلاکت و انواع خاصی از گلبول‌های سفید خون (بازوفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها و نوتروفیل‌ها) تبدیل می‌شوند
- سلول‌های لنفاوی به گلبول‌های سفید خاصی مانند لنفوسیت‌ها و سلول‌های کشنده طبیعی تبدیل می‌شوند
با این حال اگر سرطان خون دارید، یعنی یکی از انواع سلول‌های خونی شما در حال تکثیر خارج از کنترل است. این سلول‌های غیرطبیعی که به نام سلول‌های لوسمی شناخته می‌شوند؛ شروع به اشغال بیش‌ازاندازه فضای داخل مغز استخوان می‌کنند و سلول‌هایی را که سعی می‌کنند به گلبول‌های قرمز سالم، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها تبدیل شوند را از بین می‌برند.
تقسیم‌بندی انواع مختلف سرطان
در حال حاضر چهار نوع اصلی سرطان خون وجود دارد. پزشکان متخصص سرطان خون را بر اساس سرعت پیشرفت بیماری و اینکه آیا سلول های لوسمی از سلول‌های میلوئیدی یا سلول‌های لنفوئیدی به وجود می‌آیند؛ طبقه‌بندی می‌کنند. پزشکان متخصص بیماری لوسمی را بر اساس سرعت پیشرفت و نوع سلول‌های خونی درگیر طبقه‌بندی می‌کنند. انواع سرطان خون به شرح زیر است.
بر اساس سرعت پیشرفت بیماری
- لوسمی حاد: در این نوع لوسمی سلول‌های سرطان خون به سرعت تقسیم می‌شوند و بیماری به سرعت پیشرفت می‌کند. لوسمی حاد تهدیدکننده زندگی است و نیاز به شروع فوری درمان دارد. همچنین شایع‌ترین سرطان در کودکان است
- لوسمی مزمن: این بیماری معمولاً در مقایسه با لوسمی حاد به‌کندی پیشرفت می‌کند. فرد مبتلا ممکن است تا سال‌ها علائم قابل‌توجهی نداشته باشد. لوسمی مزمن در بزرگ‌سالان بیشتر از کودکان دیده می‌شود
بر اساس نوع سلول
- لوسمی میلوئیدی یا میلوئید که از رشد و تقسیم غیر طبیعی سلول‌های میلوئیدی ایجاد می‌شود. سلول‌های میلوئید طبیعی به گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها تبدیل می‌شوند
- لوسمی لنفوسیتی از سلول‌های لنفوئیدی ایجاد می‌شود. سلول‌های لنفاوی طبیعی به گلبول‌های سفید تبدیل می‌شوند که این سلولها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن شما هستند
به این ترتیب انواع سرطان خون در زنان عبارت است از:
- لوسمی لنفوسیتی حاد (سرطان خون ALL)
- سرطان AML یا لوسمی حاد میلوژن
- لوسمی لنفوسیتی مزمن (سرطان خون CLL)
- لوسمی میلوژن مزمن (سرطان خون CML)
اولین علائم سرطان خون در زنان
علائمی که در سرطان خون بروز می‌کند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای به نوع سرطان خون و سلامت عمومی فرد بستگی دارد و علائم غالباً در مردان و زنان مشترک است. اگرچه علائم مختلفی در بیماران مبتلا به سرطان خون بروز می‌کند اما در میان آن‌ها چند علامت و نشانه ممکن است از اولین علائمی باشند که در یک فرد مبتلا به سرطان خون ظاهر می‌شوند که شامل ضعف و خستگی غیرطبیعی، پوست رنگ‌پریده، تعریق زیاد به‌خصوص در شب، کاهش وزن غیرمنتظره و تب و لرز است. با گذشت زمان علائم سرطان خون در زنان و مردان به‌خصوص در نوع حاد شدیدتر و بیشتر می‌شوند.
علائم سرطان خون در زنان
علائم سرطان خون در زنان و مردان مشابه بوده و تنها تفاوت آن عادت ماهیانه‌های سنگین در زنان است. نوع علائم تا حدی به نوع لوسمی بستگی دارد، به‌عنوان مثال اگر فردی به لوسمی مزمن مبتلا باشد، ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل‌توجهی نداشته باشد.
- خستگی دلیل
- تب یا تعریق شبانه
- عفونت‌های مکرر
- تنگی نفس
- پوست رنگ‌پریده
- کاهش وزن بی‌دلیل
- درد یا حساسیت در استخوان و مفاصل
- درد یا احساس تورم در زیر دنده‌ها مخصوصاً در سمت چپ
- تورم غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل، کشاله ران یا معده، بزرگ شدن طحال یا کبد
- کبودی و خونریزی بی‌دلیل و زیاد مانند خونریزی از بینی، خونریزی لثه، وجود بثورات پوستی مانند لکه‌های قرمز ریز در پوست (پتشی) یا لکه‌های ارغوانی و تیره در پوست
علائم سرطان خون و بارداری
بارداری علائم سرطان را تغییر نمی‌دهد، اما تغییراتی که در بدن زنان در طول بارداری اتفاق می‌افتد ممکن است تشخیص سرطان خون را دچار مشکل کند. این مورد به این خاطر اتفاق می‌افتد که برخی از علائم سرطان ممکن است شبیه به تغییراتی باشد که در دوران بارداری ایجاد می‌شود.
به‌عنوان مثال خستگی یکی از علائم بارداری است، اما با سرطان خون نیز مرتبط است. زنان ممکن است در دوران بارداری کمی خونریزی واژینال داشته باشند، که می‌تواند یکی از علائم سرطان خون نیز باشد. اگر علائمی دارید که می‌تواند با سرطان مرتبط باشد و بنا دلایل ژنتیکی در معرض ابتلا به این بیماری هستید، لازم است که برای بررسی بیشتر این علائم را توسط پزشک خود بررسی کنید.
به گفته‌ی healthline اگر متوجه علائم سرطان خون در خود شدید (به‌خصوص اگر ریسک‌فاکتورهایی مثل سابقه خانوادگی ابتلا را دارید) حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر علائم مداوم باشند، بدون علت خاصی ایجاد شده باشند و یا اینکه تغییرات جدیدی مثل کبودی و تورم غدد لنفاوی را دارید حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک در ابتدا معاینات لازم را انجام می‌دهد و در صورت نیاز آزمایش خون و یا سایر آزمایشات مانند بیوپسی مغز استخوان را تجویز می‌کند.
درمان سرطان خون در زنان
درمان سرطان خون بسته به نوع لوسمی و عوامل مختلف دیگر می‌تواند پیچیده باشد. اما استراتژی‌هایی وجود دارد که می‌تواند به موفقیت درمان کمک کند. در زنان قاعدگی سنگین یکی از علائم عمده ابتلا به این سرطان خون است. درمان‌های مختلف سرطان نیز می‌تواند بر قاعدگی تأثیر بگذارد. اکثر زنان ممکن است متوجه شوند که قاعدگی آن‌ها در طول دوره درمان متوقف، نامنظم یا گاهی اوقات بسیار سنگین‌تر و طولانی‌تر از قبل شده.
درمان سرطان خون می‌تواند بر قاعدگی تأثیر بگذارد. برای مثال زنان مبتلا متوجه می‌شوند که قاعدگی آن‌ها متوقف‌شده، نامنظم است و یا گاهی اوقات بسیار سنگین‌تر و طولانی‌تر از قبل رخ‌داده. شیمی‌درمانی می‌تواند باعث کاهش پلاکت‌ها شود که کاهش پلاکت به‌نوبه خود باعث خونریزی شدید می‌شود پزشک متخصص اغلب داروهایی را برای متوقف کردن قاعدگی زنان قبل از شروع درمان تجویز می‌کنند. این داروها می‌توانند به جلوگیری از خونریزی شدید و از دست دادن خون در هنگام پایین بودن پلاکت کمک کنند. به‌طورکلی گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:
- شیمی‌درمانی
- داروهای درمان هدفمند
- ایمونوتراپی
- پیوند سلول های بنیادی
تأثیر درمان سرطان خون بر یائسگی
برخی از درمان‌های سرطان می‌توانند بر عملکرد طبیعی تخمدان‌ها تأثیر بگذارند. گاهی اوقات ممکن است منجر به ناباروری و شروع زودتر از حد انتظار یائسگی حتی در سنین پایین شود. شروع یائسگی در این شرایط می‌تواند ناگهانی و غیرقابل‌انتظار باشد. تغییرات هورمونی نیز می‌توانند منجر به بسیاری از علائم رایج یائسگی ازجمله تغییرات قاعدگی، گرگرفتگی، تعریق، خشکی پوست، خشکی و خارش واژن و سردرد شود.
برخی از زنان در این دوران علائمی مانند کاهش میل جنسی، اضطراب و حتی علائم افسردگی را تجربه می‌کنند. در این زنان درمان تجویز هورمونی HRT می‌تواند مفید باشد. هدف از مصرف HRT بازگرداندن سطح استروژن به حد نرمال و به حداقل رساندن علائم است.
چه زنانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان خون هستند؟
به‌طورکلی هرکسی ممکن است به سرطان خون مبتلا شود. بااین‌حال مطالعات نشان داده‌اند که عوامل خاصی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، این عوامل شامل:
- ابتلا به سرطان‌های دیگر و درمان تهاجمی آن
- سیگار کشیدن
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- وجود برخی از اختلالات ژنتیکی مانند نوروفیبروماتوز، سندرم کلاین فلتر، سندرم شواخمن-دیاموند و سندرم داون (Down syndrome) ممکن است خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهند
- سابقه خانوادگی ابتلا به لوسمی: تحقیقات نشان می‌دهند که برخی از انواع لوسمی ممکن است در خانواده‌ها به‌طور غیرطبیعی بیشتر دیده شود
با این حال در بیشتر موارد، وجود یک فرد مبتلا به سرطان خون به این معنی نیست که شما یا یکی دیگر از اعضای خانواده نیز به سرطان خون مبتلا خواهید شد! اگر شما یا یکی از اعضای خانواده شما به بیماری ژنتیکی مبتلا هستید، به پزشک خود اطلاع دهید؛ زیرا ممکن است انجام آزمایش ژنتیک را برای ارزیابی میزان خطر تجویز کنند. برای انجام آزمایش در منزل و ثبت درخواست کلیک کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام وقتتون بخیر ممنون از مقالات خیلی خوبتون. من پلاکتم مقداری پایینه حدود۸۰ هزار و مدتیه که پریودهایخیلی سنگینی دارم. ممکنه منم در خطر سرطان خون باشم ممنون از راهنماییتون
سلام مهسای عزیز
ممنون از توجه شما.
الزاما پلاکت پایین به دلیل سرطان خون نیست. اما پلاکت پایین با ایجاد اختلال خونریزی دهنده، باید حتما توسط پزشک داخلی یا فوق تخصص خون، بررسی بشه.
ممنون از مقاله خوبتونم خسته نباشید
ممنون از توجه شما
سلام.من حدودیازده سال وپس ازتولدفرزندم قاعدگی های نامنظم باخونریزی لخته وشدیدوبادردزیادراتجربه می کنم که حدوددوسالی است که منظم شده وجدیداساق پای راستم دراثراصابت به مبل کبودی شدیدهمراه باتوده ی سفت دارد وروی ران چپم براثرگذاشتن جسم سنگین هم توده ی کوچک وکبودی دورش ایجادشده که کم کم خونمردگی شروع به پخش شدن می کند اماعلایم دیگری جززودخسته شدن ندارم.کمی نگران سرطان خون هستم.لطفاراهنمایی کنید!ممنون!
سلام به شما
باید بررسی آزمایشگاهی کامل و معاینه انجام بشه. بدون بررسی امکان تشخیص نیست. به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنین.