سرطان کیسه صفرا + مراحل پیشرفت سرطان کیسه صفرا
ابتلا به سرطان کیسه صفرا زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های کیسه صفرا از حالت طبیعی خود خارج شده و با رشد سریع خود زمینه‌ساز ایجاد توده سلولی به نام تومور می‌شوند. تومور کیسه صفرا در طی مسیر پیشروی خود در بدن علائمی ایجاد می‌کند که آگاه بودن از آن‌ها می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع کمک کند. اگر به دنبال کسب اطلاعات در خصوص سرطان کیسه صفرا هستید با این مقاله از مجله سلامت هومکا همراه شوید.
سرطان کیسه صفرا چیست؟
سرطان کیسه‌صفرا زمانی پدیدار می‌شود که سلول‌های بدخیم و سرطانی در اندام گلابی‌شکل زیر کبد که کیسه صفرا نام دارد، رشد کنند. قسمت بیرونی کیسه صفرا از چهار لایه تشکیل شده است:
- لایه داخلی (لایه مخاطی)
- لایه ماهیچه‌ای
- بافت همبند
- لایه بیرونی
سرطان کیسه‌صفرا از لایه مخاطی شروع می‌شود و به سمت خارج گسترش پیدا می‌کند. ازآنجاکه این سرطان تا مراحل پیشرفته علائمی ندارد، تشخیص آن غالباً به‌صورت تصادفی و در طی معاینات کبد و صفرا اتفاق می‌افتد.
آیا سرطان کیسه صفرا می‌تواند به سایر نواحی بدن سرایت کند؟
سرطان کیسه صفرا قادر است طی فرایندی به نام متاستاز به اندام‌های دیگر گسترش پیدا کند. این گسترش از راه‌های زیر انجام می‌شود:
- بافت: سرطان به نواحی مجاور سرایت می‌کند
- سیستم لنفاوی: سلول‌های سرطانی از راه عروق لنفاوی به مناطق دیگر حرکت می‌کنند
- خون: سلول‌های بدخیم از طریق رگ‌های خونی خود را به اندام‌های دیگر می‌رسانند
مراحل یا استیج‌های سرطان کیسه صفرا
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها در مورد سرطان این است که سلول‌های بدخیم به خارج از محل اولیه خود گسترش یابند (متاستاز). پزشکان به منظور تعیین میزان انتشار سرطان در بدن یک طیف عددی (۰ تا ۵) را به آن اختصاص می‌دهند. به این سیستم گرید بندی (مرحله‌بندی) سرطان گفته می‌شود. در گرید بندی هر چه عدد بزرگ‌تر باشد سرطان بیشتر در بدن پخش‌شده است. مراحل سرطان کیسه‌صفرا عبارت‌اند از:
- مرحله ۰: سرطان محدود به لایه مخاطی کیسه صفرا است
- مرحله ۱: سرطان به لایه عضلانی نفوذ کرده است
- استیج ۲: سرطان علاوه بر لایه عضلانی به لایه همبند هم گسترش یافته است
- مرحله ۳: سرطان به لایه بیرونی صفرا، کبد و اندام‌های نزدیک به آن مانند غدد لنفاوی سرایت کرده است
- مرحله ۴: سرطان به غدد لنفاوی مجاور، رگ‌ها و اندام‌های دوردست رسیده است
سرطان کیسه‌صفرا چقدر شایع است؟
سرطان کیسه صفرا نسبتاً نادر است به‌طوری‌که طبق آمار، از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ سالانه حدود ۳۷۰۰ نفر در ایالات متحده به این نوع سرطان مبتلا شده‌اند و حدود ۲۰۰۰ نفر نیز هر سال جان خود را ازدست‌داده‌اند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کیسه صفرا هستند؟
احتمال ابتلای زنان به سرطان کیسه‌صفرا بیشتر از مردان است. همچنین این بیماری در بعضی از قومیت‌ها و نژادها شیوع بیشتری دارد. برای نمونه در آمریکا احتمال ابتلای گروه‌های زیر بالاتر از سایرین است:
- سرخپوستان آمریکایی
- افراد بومی جزیره آلاسکا
- سیاه‌پوستان
علاوه بر قومیت و نژاد، فاکتورهای محیطی و سبک زندگی نیز در مبتلا شدن به این سرطان تأثیرگذار هستند:
- سیگار کشیدن
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر در صنایع نساجی و لاستیک‌سازی
- افراد مبتلا به بیماری کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC)
- وجود کیست در مجرای صفراوی
- افراد بالای ۶۵ سال
- افراد مبتلا به چاقی
- ابتلا به پولیپ کیسه صفرا، التهاب و عفونت
- ابتلا به عفونت سالمونلا
- رژیم غذایی ناسالم
آیا سرطان کیسه صفرا کشنده است؟
یکی از مشکلات مرتبط با سرطان کیسه‌صفرا این است که این بیماری در مراحل مقدماتی علائمی ندارد و فرد زمانی متوجه سرطان می‌شود که سلول‌های بدخیم به اندام‌های دوردست سرایت کرده‌اند. نتایج یک مطالعه نشان داد که ۴۳ درصد از سرطان‌های کیسه صفرا پس از گسترش سرطان به غدد لنفاوی مجاور و ۴۲ درصد نیز پس از گسترش سرطان به اندام‌های دوردست تشخیص داده شده‌اند. از آنجایی که این نوع سرطان اغلب دیرهنگام تشخیص داده می‌شود، می‌تواند کشنده باشد.
علائم سرطان کیسه صفرا چیست؟
سرطان کیسه‌صفرا در مراحل اولیه علائم مشخص و اختصاصی ندارد و علائم آن شباهت زیادی به سایر بیماری‌ها دارد و به همین خاطر تشخیص زودهنگام این سرطان دشوار است. در صورت پیشرفت سرطان کیسه‌صفرا در بدن علائم زیر بروز می‌کند:
- زردی (یرقان)
- درد ناحیه فوقانی شکم
- تب
- تهوع و استفراغ
- تورم و توده شکمی
آیا علائم سرطان کیسه صفرا با سنگ کیسه صفرا یکسان است؟ به گفته‌ی وب‌سایت my.clevelandclinic هم سنگ کیسه صفرا و هم سرطان کیسه صفرا می‌توانند باعث بروز درد در کیسه صفرا یعنی سمت راست بالای شکم شوند. در بسیاری از موارد سرطان کیسه‌صفرا زمانی تشخیص داده می‌شود که پزشک کیسه صفرا را برای پی بردن به علت درد معاینه می‌کند.
تشخیص سرطان کیسه صفرا
اگر در معاینات پزشکی مشکوک به سرطان کیسه صفرا باشید در ابتدا معاینه بالینی انجام‌شده و سوالاتی در خصوص سابقه درمانی از شما پرسیده می‌شود. سپس برای تائید تشخیص و پی بردن به علت زمینه‌ای، یکی از آزمایشات زیر تجویز می‌شوند:
- آزمایش خون: با اندازه‌گیری سطح بعضی از مولکول‌های خونی مثل CA ۱۹-۹ و آزمایش CEA و مواد آزادشده از کبد می‌توان به وجود تومور صفرا پی برد
- سونوگرافی شکم: از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از اندام‌های داخل شکمی استفاده می‌شود
- سی‌تی‌اسکن: نوعی تصویربرداری اشعه ایکس است که تصاویر دقیقی از کبد و صفرا ارائه می‌دهد
- ام آر آی (MRI): روشی که در آن با استفاده از امواج رادیویی تصاویر با وضوح بالا از داخل بدن به دست می‌آید
- کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی ERCP: روش مبتنی بر آندوسکوپی و تصویربرداری اشعه ایکس برای تولید تصاویر واضح از مجاری صفراوی و کبد است
- بیوپسی: روش نمونه‌برداری بافتی از کیسه صفرا و کبد است
- لاپاراسکوپی: یک روش جراحی که در آن ابزار لاپاروسکوپی از طریق برش‌های کوچکی در شکم به کیسه صفرا وارد می‌شوند
چه پزشکانی سرطان کیسه‌صفرا را درمان می‌کنند؟
چندین متخصص در قالب یک تیم پزشکی به درمان سرطان کیسه‌صفرا کمک می‌کنند که شامل موارد زیر است:
- جراح: جراح متخصص درمان سرطان
- انکولوژیست: متخصص انکولوژی برای مدیریت شیمی‌درمانی و تجویز داروها
- متخصص رادیوانکولوژیست: متخصص پرتودرمانی که به حذف تومور و جلوگیری از گسترش آن کمک می‌کند
- متخصص گوارش: کار معاینات دوره‌ای و اطمینان از سلامت دستگاه گوارش را بر عهده دارد
آیا سرطان کیسه صفرا قابل‌درمان است؟
برای درمان این نوع سرطان باید قبل از اینکه سلول‌های بدخیم به سایر اندام‌ها سرایت کنند، آن را تشخیص داد و به‌موقع درمان کرد. اینکه سرطان در چه مرحله‌ای قرار دارد بر روش درمان و نوع داروهای تجویزی تأثیرگذار است. برای درمان سرطان کیسه‌صفرا از روش‌های زیر استفاده می‌شود.
جراحی کوله سیستکتومی
برداشتن تومور در کیسه صفرا و بافت‌های مجاور آن با روش جراحی کوله سیستکتومی صورت می‌گیرد. جراح همچنین ممکن است غدد لنفاوی و بخشی از کبد را در مجاورت کیسه صفرا بردارد.
پرتودرمانی
در روش رادیوتراپی از اشعه ایکس برای از بین بردن سلول‌های سرطانی و جلوگیری از گسترش آن‌ها استفاده می‌شود.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی شامل استفاده از داروهای مختلف ضدسرطانی برای نابودی سلول‌های بدخیم است. از داروهای شیمی‌درمانی برای درمان سرطان کیسه صفرا می‌توان به جمسیتابین، سیس‌پلاتین، کپسیتابین و اگزالی‌پلاتین اشاره کرد.
روش‌های جدیدتر درمان سرطان کیسه صفرا به‌قرار زیر است:
- حساس کننده‌های پرتوی
- درمان هدفمند
- ایمونوتراپی
جراحی سرطان کیسه صفرا
امروزه برای جراحی سرطان کیسه‌صفرا کمتر از روش‌های سنتی استفاده می‌شود چراکه تکامل روش‌های مدرن نظیر جراحی لاپاراسکوپی با برش‌های کوچک‌تر و دقت بالاتر، کارایی درمان سرطان را افزایش داده است. در جراحی کوله سیستکتومی ساده جراح تنها کیسه صفرا را برمی‌دارد اما در کوله سیستکتومی گسترده بافت‌های اطراف کیسه صفرا هم برداشته می‌شوند.
بعد از جراحی
بعد از جراحی کوله سیستکتومی ممکن است به جراحی‌های بعدی هم نیاز باشد. همچنین برای کاهش احتمال عود سرطان، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی انجام می‌شود. حتماً طبق برنامه درمانی در جلسات ویزیت پزشکی حضور پیدا کنید تا سلامت کبد و دستگاه گوارش ارزیابی گردد. پزشک ممکن است توصیه کند که هر شش ماه یک‌بار به مدت حداقل دو سال آزمایش‌های چکاپ انجام شود. معمولاً چند هفته پس از جراحی، پرداختن به امور روزمره میسر است.
اگر سرطان به دلیل گسترش زیاد قابل‌درمان نباشد به‌منظور کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی مراقبت تسکینی اجرا می‌شود. در این مراقبت‌ها با تجویز داروهای مناسب و موثر هرگونه درد و سایر علائم گوارشی مثل تهوع و استفراغ مدیریت می‌شود. همچنین استفاده از خدمات توان‌بخشی، شرکت در گروه‌های حمایتی و بهره گرفتن از خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی از مراقبت‌های حمایتی و مراقبتی محسوب می‌شوند.
عوارض جراحی سرطان کیسه صفرا چیست؟
جراحی سرطان کیسه‌صفرا نیز مانند سایر انواع جراحی‌ها ممکن است با عوارض همراه باشد که شایع‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
- خونریزی
- احتمال لخته شدن خون
- پنومونی
- عوارض ناشی از بیهوشی
- عفونت محل جراحی
چگونه می‌توان از سرطان کیسه صفرا پیشگیری کرد؟
سرطان کیسه صفرا قابل‌پیشگیری نیست اما همچون سایر سرطان‌ها می‌توان با رعایت نکاتی در زندگی خطر ابتلا به آن را کاهش داد. برخوردار بودن از یک رژیم غذایی سالم، دستیابی به وزن مناسب و پرهیز از مصرف الکل و سیگار از راهکارهای مهم در پیشگیری از هر نوع سرطان هستند.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
