بیماری کرون، یک مشکل گوارشی مزمن!
بیماری کرون یکی از بیماری‌های مزمن گوارشی است که می‌تواند بخش‌های مختلف سیستم گوارشی را تحت تأثیر قرار دهد. درواقع بیماری کرون همانند بیماری کولیت، یک نوع بیماری التهابی روده (IBD) است و باعث تحریک و تورم دستگاه گوارش می‌شود. در این مقاله از مجله سلامت هومکا راجع به بیماری کرون و علائم آن بیشتر توضیح می‌دهیم، در ادامه با ما همراه باشید.
همچنین اگر قصد انجام آزمایش خون، مدفوع و یا ادرار را دارید می‌توانید در خانه این آزمایشات را انجام دهید. برای ثبت درخواست آزمایش در منزل کلیک کنید.
بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون که آنتریت منطقه‌ای یا ایلیت (ileitis) نیز نامیده می‌شود، یک شکل مادام‌العمر از بیماری التهابی روده (IBD) است. این عارضه باعث التهاب و تحریک دستگاه گوارش به‌ویژه روده کوچک و بزرگ می‌شود. التهاب ناشی از این بیماری می‌تواند نواحی مختلفی از دستگاه گوارش را در افراد درگیر کند، اما معمولاً روده کوچک در اکثر افراد دچار التهاب می‌شود. این التهاب اغلب به لایه‌های عمیق‌تر روده گسترش می‌یابد و باعث بروز علائم این بیماری می‌شود. این بیماری نام خود را از متخصص گوارش آمریکایی دکتر بوریل کرون (۱۸۸۴-۱۹۸۳) گرفته است. دکتر بوریل کرون یکی از اولین پزشکانی بود که این بیماری را در سال ۱۹۳۲ توصیف کرد.
انواع بیماری کرون چیست؟
کرون می‌تواند بخش‌های مختلف دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار دهد. به‌این‌ترتیب انواع این بیماری عبارت‌اند از:
- ایلئوکولیت: در این نوع، التهاب در روده کوچک و بخشی از روده بزرگ یا کولون رخ می‌دهد. ایلئوکولیت شایع‌ترین نوع این بیماری است
- ایلیت: تورم و التهاب در روده کوچک (ایلئوم) ایجاد می‌شود
- معده اثنی عشر: در معده اثنی عشر، معده و قسمت بالایی روده کوچک (اثنی عشر) ملتهب می‌شوند
- ژژنوئیلیت: در این نوع، نواحی التهابی به صورت تکه‌تکه در نیمه بالایی روده کوچک (به نام ژژونوم) ایجاد می‌شوند
چه کسانی ممکن است به بیماری کرون مبتلا شوند؟
بیماری کرون معمولاً در افراد جوان‌تر ظاهر می‌شود و اغلب در اواخر نوجوانی یعنی ۲۰ سالگی یا اوایل ۳۰ سالگی بروز می‌کند. بااین‌حال، ابتلا به این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد. مردان و زنان به یک اندازه به کرون مبتلا می‌شوند. بیماری کرون در کودکان خردسال نیز دیده می‌شود. همچنین خطر ابتلا به این بیماری در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری است.
عوامل خطر ابتلا به بیماری کرون
برخی از عوامل خطر و ریسک فاکتورهایی وجود دارند که احتمال ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش می‌دهند. عوامل خطر برای بیماری کرون شامل موارد زیر است:
- سن: کرون در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما احتمال ابتلا به آن در جوانی بیشتر است. اکثر افرادی که به بیماری کرون مبتلا می‌شوند، قبل از سن ۳۰ سالگی تشخیص داده می‌شوند
- قومیت: این بیماری می‌تواند هر گروه قومی را تحت تأثیر قرار دهد، اما سفیدپوستان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کرون هستند
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از بستگان درجه یک مانند والدین، خواهر و برادر یا فرزندتان به این بیماری مبتلا باشد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا قرار دارید. از هر ۵ نفر مبتلا به این بیماری ۱ نفر دارای سابقه ابتلای خانوادگی بیماری کرون است
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر قابل کنترل برای ابتلا به بیماری کرون است. به‌این‌ترتیب اگر سیگار را کنار بگذارید، می‌توانید تا حدودی خطر ابتلا به این بیماری را در خود کاهش دهید
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: برخی از معروف‌ترین این داروها عبارت‌اند از ایبوپروفن (Advil، Motrin IB)، ناپروکسن سدیم (Aleve)، دیکلوفناک سدیم و … . توجه داشته باشید که این داروها به‌خودی‌خود باعث بیماری کرون نمی‌شوند، اما مصرف آن‌ها می‌تواند منجر به التهاب روده شود که شدت بیماری را بدتر می‌کند
عوارض کرون چیست؟
بیماری کرون عوارض مختلفی می‌تواند به همراه داشته باشد که در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- انسداد روده
- ایجاد زخم در سیستم گوارشی
- ایجاد فیستول
- شقاق مقعدی
- سوءتغذیه
- سرطان روده بزرگ
- اختلالات پوستی شامل گره‌های عمیق، تونل‌ها و آبسه‌ها در زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه‌ها و در ناحیه پری آنال یا تناسلی
- سایر مشکلات سلامتی مثل کمبود آهن (کم‌خونی)، پوکی استخوان، آرتریت و بیماری‌های کیسه صفرا یا کبد
- برخی از داروهای این بیماری که با عملکرد سیستم ایمنی را مسدود می‌کنند، با خطر کمی برای ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان لنفوم و سرطان پوست مرتبط هستند. این داروها همچنین خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهند
- کورتیکواستروئیدها می‌توانند با خطر پوکی استخوان، شکستگی استخوان، آب‌مروارید، گلوکوم، دیابت و فشارخون بالا همراه باشند.
- بیماری کرون خطر لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها و شریان‌ها را افزایش می‌دهد
علائم کرون
در بیماری کرون، بخش‌های مختلفی از روده کوچک یا بزرگ ممکن است درگیر شود. علائم و نشانه‌های بیماری کرون می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. علائم بیماری معمولاً به‌تدریج رشد می‌کنند، اما گاهی اوقات به‌طور ناگهانی و بدون هشدار ظاهر می‌شوند. همچنین ممکن است دوره‌های بدون علامت را تجربه کنید (دوره‌های بهبودی). هنگامی‌که بیماری کرون در دوره شعله‌ورشدن قرار دارد، علائم معمولاً عبارت‌اند از:
- اسهال
- تب
- خستگی و ضعف
- درد و گرفتگی شکم
- وجود خون در مدفوع
- ایجاد زخم‌هایی در دهان
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- درد در اطراف مقعد به دلیل ایجاد فیستول
علاوه بر این، این علائم، افراد مبتلا به بیماری کرون شدید ممکن است علائم خارج از روده را نیز تجربه کنند. این علائم عبارت‌اند از:
- التهاب پوست، چشم و مفاصل
- التهاب کبد یا مجاری صفراوی
- سنگ کلیه
- نارسایی کمبود آهن
- تأخیر در رشد یا رشد جنسی در کودکان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ به گفته‌ی mayoclinic اگر تغییرات مداومی در عادات روده‌ای خود مشاهده کردید یا اگر هر یک از علائم و نشانه‌های بیماری کرون را دارید، مانند موارد زیر، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- درد شکم
- وجود خون در مدفوع
- تهوع و استفراغ
- اسهالی که بیش از دو هفته طول بکشد
- کاهش وزن بدون دلیل
- تب علاوه بر هر یک از علائم فوق
بیماری کرون چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اکثر افراد مبتلا به کرون برای اولین بار به دلیل اسهال مداوم، گرفتگی شکم یا کاهش وزن غیرقابل توضیح به پزشک مراجعه می‌کنند. توجه داشته باشید که اگر کودکی دارید که علائم بیماری کرون را تجربه کرده است، باید به پزشک اطفال مراجعه کنید. برای یافتن علت بروز علائم پزشک ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را تجویز کند:
- آزمایش MPV: بررسی این فاکتور، شکل و حجم پلاکت‌های خون را بررسی می‌کند.
- آزمایش مدفوع برای بررسی وجود باکتری یا انگل در مدفوع
- کولونوسکوپی
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن برای بررسی میزان و شدت التهاب روده
- آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (GI)
- معاینه دستگاه گوارش فوقانی (GI) به کمک تصاویر اشعه ایکس
درمان بیماری کرون
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای بیماری کرون وجود ندارد و هیچ درمان واحدی نیست که برای همه افراد مبتلا به یک اندازه موثر باشد. یکی از اهداف درمان پزشکی در بیماری کرون، کاهش التهابی است که باعث ایجاد علائم و نشانه‌های بیماری می‌شود. در بهترین حالت روش‌های درمانی موجود می‌توانند علاوه بر تسکین علائم بیماری به بهبودی طولانی‌مدت نیز منجر شوند.
داروهای ضدالتهاب
تجویز داروهای ضدالتهاب اغلب اولین قدم در درمان بیماری‌های التهابی روده مثل بیماری کرون هستند. این داروها عبارت‌اند از:
- کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون و بودزونید (Entocort EC) می‌توانند به کاهش التهاب در بدن فرد مبتلا کمک کنند. توجه داشته باشید که این داروها برای همه افراد مبتلا به بیماری به این یک میزان کارایی ندارند. این داروها ممکن است برای بهبود کوتاه‌مدت علائم (۳ تا ۴ ماه) و القای بهبودی استفاده شوند. کورتیکواستروئیدها همچنین ممکن است در ترکیب با یک سرکوب‌کننده سیستم ایمنی برای افزایش تأثیر داروها تجویز شوند
- ۵-آمینو سالیسیلات خوراکی: این داروها معمولاً در بیماری کرون مفید نیستند. این داروها شامل سولفاسالازین (آزولفیدین) و مسالامین (دلزیکول، پنتاسا) هستند. ۵-آمینو سالیسیلات خوراکی در گذشته به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما اکنون استفاده از آن بسیار محدود شده است
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی
داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بر سلول‌های سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند و باعث کاهش التهاب سیستم گوارشی می‌شوند. برخی از داروهای سرکوبگرهای سیستم ایمنی مناسب در درمان بیماری کرون عبارت‌اند از:
- آزاتیوپرین (Azasan، Imuran) و مرکاپتوپورین (Purinethol، Purixan). این داروها پرکاربردترین داروهای سرکوب‌کننده ایمنی برای درمان بیماری التهابی روده هستند
- متوترکسات (Trexall). این دارو گاهی اوقات برای افراد مبتلا به بیماری کرون که به سایر داروها پاسخ خوبی نمی‌دهند استفاده می‌شود
داروهای بیولوژیک
این دسته از داروها پروتئین‌های ساخته‌شده توسط سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند. انواع داروهای بیولوژیک قابل‌استفاده در درمان بیماری کرون عبارت‌اند از:
- ودولیزوماب (Entyvio). این دارو با متوقف کردن مولکول‌های سلول ایمنی خاصی به نام اینتگرین‌ها از اتصال به سلول‌های دیگر در پوشش روده شما کار می‌کند
- Infliximab (Remicade)، adalimumab (Humira) و certolizumab pegol (Cimzia). این داروها که به عنوان مهارکننده‌های TNF نیز شناخته می‌شوند، با خنثی کردن یک پروتئین سیستم ایمنی به نام فاکتور نکروز تومور (TNF) عمل می‌کنند
- Ustekinumab (Stelara). این دارو اخیراً برای درمان کرون با تداخل در عملکرد یک اینترلوکین (پروتئینی که در التهاب نقش دارد) تأیید شده است
- ریسانکیزوماب (اسکیریزی). این دارو علیه پروتئینی به نام اینترلوکین ۲۳ عمل می‌کند و اخیراً برای درمان بیماری کرون تأیید شده است
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند میزان تخلیه فیستول‌ها و آبسه‌ها را کاهش داده و آن‌ها را بهبود بخشند. برخی از محققان همچنین فکر می‌کنند که آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش باکتری‌های مضری که ممکن است باعث التهاب در روده شوند، کمک کنند. آنتی‌بیوتیک‌هایی که اغلب برای بیماری کرون تجویز می‌شوند عبارت‌اند از سیپروفلوکساسین (سیپرو) و مترونیدازول (فلاژیل).
سایر داروها
علاوه بر کنترل التهاب، برخی داروها ممکن است به تسکین علائم و نشانه‌های شما کمک کنند؛ اما توجه داشته باشید که همیشه باید قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه با پزشک خود صحبت کنید. بسته به شدت بیماری کرون، پزشک ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را توصیه کند:
- داروهای ضد اسهال
- مسکن‌ها. برای درد خفیف، پزشک ممکن است استامینوفن (تیلنول، سایرین) را توصیه کند، اما نه مسکن‌های رایج دیگر مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین IB) یا ناپروکسن سدیم (Aleve)، زیرا این داروها احتمالاً علائم بیماری کرون را بدتر می‌کنند
- ویتامین‌ها و مکمل‌ها. اگر در جذب مواد غذایی مشکل داشته باشید، پزشک ممکن است ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی را توصیه کند
تغذیه درمانی
در صورت ابتلا به بیماری کرون، پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را توصیه کند که از طریق دهان یا لوله تغذیه (تغذیه داخلی) یا از طریق تزریق به ورید (تغذیه تزریقی) به شما داده می‌شود. این تغذیه‌درمانی به روده اجازه استراحت می‌دهد و التهاب روده را در کوتاه‌مدت کاهش می‌دهد.
عمل جراحی
اگر تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی، دارودرمانی یا سایر درمان‌ها علائم بیماری کرون را تسکین ندهند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. تقریباً نیمی از مبتلایان به این بیماری حداقل به یک عمل جراحی نیاز دارند. بااین‌حال، جراحی هم کرون را به‌طور کامل درمان نمی‌کند. در طول جراحی، جراح بخش آسیب‌دیده دستگاه گوارش شما را برمی‌دارد و سپس بخش‌های سالم را دوباره به هم وصل می‌کند. همچنین ممکن است از جراحی برای بستن فیستول و تخلیه آبسه استفاده شود. مزایای جراحی برای کرون معمولا موقتی است. این بیماری اغلب عود می‌کند. بهترین روش درمان بیماری کرون این است که جراحی را با دارو دنبال شود تا خطر عود به حداقل میزان خود برسد.
رژیم غذایی بیماری کرون
بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است. این بیماری می‌تواند بر آنچه می‌خورید و می‌نوشید تأثیر بگذارد و شما را محدود کند. درحالی‌که هیچ رژیم درمانی برای کرون وجود ندارد، خوردن و پرهیز از برخی غذاها ممکن است به جلوگیری از تشدید بیماری کمک کند. در ادامه راجع به مواد غذایی مناسب و مضر برای مبتلایان به کرون توضیح می‌دهیم.
مواد غذایی مفید برای مبتلایان کرون
میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌های به دلیل محتوای فیبر بالایی که دارند، می‌توانند علائم بیماری کرون را تشدید کنند. بااین‌حال میوه‌ها و سبزیجاتی که می‌توانید مصرف کنید عبارت‌اند از:
- سس سیب
- سبزیجات بخارپز یا پخته‌شده
- خیار بدون پوست
- فلفل دلمه‌ای
- موز
- طالبی
- کدو تنبل
پروتئین و گوشت
پروتئین و گوشت‌های کم‌چرب، بهترین گزینه برای افراد مبتلا به بیماری کرون هستند. مواد و خوراکی‌های پروتئینی مناسب عبارت‌اند از:
- تخم‌مرغ
- ماهی
- صدف
- کره بادام‌زمینی
- مرغ
- توفو و سایر محصولات سویا
جایگزین محصولات لبنی
برخی از مبتلایان به بیماری کرون می‌توانند محصولات لبنی را بدون هیچ مشکلی مصرف کنند، اما برخی دیگر برای خوردن محصولات لبنی مشکل دارند. این دسته از افراد بهتر است از مواد غذایی زیر به جای محصولات لبنی استفاده کنند:
- شیر، ماست و پنیر تهیه‌شده از گیاهانی مانند سویا، نارگیل، بادام، کتان یا کنف
- لبنیات تخمیر شده کم‌چرب مانند ماست یا کفیر
غذاهای مضر برای مبتلایان به بیماری کرون
دانه‌ها و غلات کامل
اگر از بیماری التهابی روده رنج می‌برید، خوردن مقدار زیادی فیبر می‌تواند برای شما مشکل‌ساز باشد. فیبر نامحلول که در پوست میوه‌ها و سبزیجات، دانه‌ها، سبزیجات برگ‌دار تیره و محصولات تولیدشده از گندم کامل یافت می‌شود، بدون هیچ تغییری از دستگاه گوارش عبور می‌کند. این مساله می‌تواند اسهال و درد شکم را افزایش دهد. غلاتی که باید از آن‌ها اجتناب کنید عبارت‌اند از:
- نان گندم کامل
- پاستا گندم کامل
- چاودار و محصولات چاودار
- جو
میوه‌ها و سبزیجات مضر برای مبتلایان به کرون
میوه‌ها و سبزیجات فواید بسیار زیادی دارند که به‌هیچ‌وجه قابل‌چشم‌پوشی نیستند و نمی‌توانید برای کاهش علائم بیماری کرون، آن‌ها را به‌طور کامل حذف کنید. حقیقت این است که محصولات خام حاوی مقدار زیادی فیبر نامحلول هستند و این باعث دردهای معده و گوارشی می‌شود. لزوماً لازم نیست هر میوه و سبزی را از رژیم غذایی خود حذف کنید؛ اما برخی از میوه‌ها و سبزیجات به دلیل فیبر بالایی که دارند، دستگاه گوارش را با مشکل روبرو می‌کنند. برای کاهش علائم بیماری خود می‌توانید مصرف میوه‌ها و سبزیجات زیر را محدود کنید:
- سیب با پوست
- کلم بروکلی
- کلم
- گل‌کلم
- کنگر فرنگی
- گیلاس
- هلو
- آلو
پروتئین و گوشت
از مصرف گوشت‌هایی که محتوای چربی بالایی دارند باید اجتناب کنید، زیرا می‌توانند باعث تشدید علائم کرون شوند. اگر به کرون مبتلا هستید، مصرف مواد پروتئینی زیر را باید محدود کنید:
- گوشت قرمز
- سوسیس و کالباس
محصولات لبنی
عدم تحمل لاکتوز معمولاً با بیماری التهابی روده ایجاد می‌شود. لاکتوز، نوعی قند موجود در شیر است که می‌تواند خطر گاز یا درد شکمی و اسهال را افزایش دهد. محصولات لبنی که باید از آن‌ها اجتناب کنید:
- کره
- لبنیات پرچرب
- مارگارین
ادویه‌های تند
غذاهای تند می‌توانند برای برخی به‌عنوان یک محرک عمل کنند و علائم شما را بدتر کنند. ادویه‌هایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید عبارت‌اند از:
- فلفل سیاه
- پاپریکا
- فلفل هندی
- فلفل قرمز
سخن پایانی از هومکا
در این مقاله به بیماری کرون که یکی از شکل‌های شایع التهاب روده است، پرداختیم. بیماری کرون یک بیماری مزمن گوارشی است که در صورت درمان نشدن می‌تواند عوارض خطرناکی برای فرد به همراه داشته باشد. اگر در رابطه به این بیماری و علائم آن سوالی دارید، می‌توانید سوال خود را در بخش پرسش و پاسخ مستقیماً از پزشکان هومکا بپرسید. همچنین برای استفاده از خدمات آزمایش در منزل و محل کار هومکا می‌توانید با شماره ۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید و یا اینجا کلیک کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
