علائم تومور مغزی چیست؟
علائم تومورهای مغزی به محل و اندازه تومور بستگی دارد. بعضی از تومورها با تأثیر بر بافت مغز باعث آسیب مستقیم به یک غده یا عصب می‌شوند اما بعضی از تومورها به بافت مغز آسیب نمی‌زنند اما فشار ناشی از بزرگ شدن آن‌ها با بروز علائم عمومی در فرد می‌شود. سردرد یکی از علائم شایع تومور مغزی است اما اگر به دنبال جزئیات کامل‌تری از علائم تومور مغزی هستید با ما همراه شوید.
آناتومی مغز
پیش از اینکه به بررسی علائم و نشانه‌های تومور مغز بپردازیم بهتر است با ساختار مغز بیشتر آشنا شویم تا علائم را بهتر درک کنیم. مغز و ستون فقرات، سیستم عصبی مرکزی (CNS) را تشکیل می‌دهند که در آن تمام عملکردهای حیاتی بدن شامل تفکر، تکلم و حرکات بدن کنترل می‌شود. این بدان معنی است که وقتی یک تومور در CNS رشد می‌کند، می‌تواند بر فرآیندهای ذهنی و فیزیکی تأثیرگذار باشد. مغز از ۳ قسمت اصلی تشکیل‌شده است؛ مخ، مخچه و ساقه مغز. یک لایه محافظ به نام مننژ مغز را احاطه کرده و به عنوان یک غشای پوششی عمل می‌کند.
مخ
بزرگ‌ترین قسمت مغز است که شامل دو نیمکره در دو طرف مغز که هر کدام سمت مخالف بدن را کنترل می‌کنند. در دو نیمکره مخ ۴ لوب وجود دارد که هرکدام دارای عملکردهای خاص خود هستند:
- لوب پیشانی: که با استدلال، احساسات، حل مسئله، گفتار و حرکت بدن در ارتباط است
- لوب آهیانه‌ای: حس لامسه مانند فشار، درد و دما را کنترل می‌کند. همچنین بخش‌هایی از گفتار و بینایی را کنترل می‌کند
- لوب تمپورال (گیجگاهی): لوب گیجگاهی حافظه، شنوایی و توانایی درک کلمات یا و درک مطلب را کنترل می‌کند
- لوب اکسیپیتال (پس سری): وظیفه کنترل بینایی را بر عهده دارد
مخچه
این ارگان در قسمت پشتی مغز در زیر مخ جای دارد و مسئول هماهنگی عضلات و تعادل است.
ساقه مغز
بخشی از مغز که به‌عنوان یک پل ارتباطی بین نخاع و مخچه عمل می‌کند و عملکردهای غیرارادی حیاتی مانند ضربان قلب و تنفس را تحت کنترل دارد. پیام‌های مخابره شده از مخ و مخچه، از طریق ساقه مغز به سایر نقاط بدن هدایت می‌شوند.
غشای مننژ
این غشا مغز و نخاع را احاطه کرده و از آن‌ها محافظت می‌کند. غشای مننژ دارای سه لایه به نام‌های سخت شامه، عنکبوتیه و نرم‌شامه است. مایع مغزی نخاعی (CSF) بین لایه‌های عنکبوتیه و نرم شامه گردش می‌کند.
علائم تومور مغزی
علائمی که در تومور مغزی ظاهر می‌شوند به دو صورت عمومی و اختصاصی هستند. علائم عمومی به دلیل بزرگی تومور و فشار بر بافت‌های اطراف است و علائم اختصاصی به دلیل آسیب مستقیم به یکی از ارگان‌های مغز ایجاد می‌شود. برخی علائم عمومی به صورت زیر است.
علائم تومور مغزی؛ سردرد
سردردی که اغلب شدید است و با فعالیت و تحرک بدتر می‌شود و یا در اوایل صبح شدت بیشتری دارد.
علائم تومور مغزی؛ تشنج
افراد مبتلا به تومور مغز ممکن است انواع مختلف تشنج را تجربه کنند. بعضی از داروها به پیشگیری یا کنترل تشنج کمک می‌کنند. انواع مختلف تشنج و ویژگی آن‌ها در زیر ذکر شده است:
- از دست دادن هوشیاری و توان عضلانی به دلیل انقباض عضلات
- از دست دادن کنترل بعضی از اندام‌های داخلی مانند بی‌اختیاری ادرار
- بروز وقفه‌های تنفسی کوتاه چندثانیه‌ای
اگر تشنج با وقفه تنفسی همراه باشد ممکن است پوست فرد به‌طور موقت به رنگ آبی، بنفش، خاکستری، سفید یا سبز در آید. پس از این نوع تشنج، فرد ممکن است خواب‌آلود باشد و سردرد، گیجی، ضعف، بی‌حسی و درد عضلات را تجربه کند. از سایر علائم عمومی تومور مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر در حس، بینایی، بویایی و یا شنوایی
- تغییر خلق‌وخو و اختلال حافظه
- حالت تهوع یا استفراغ
- خستگی
- خواب‌آلودگی
- مشکلات خواب
- تغییر در توانایی راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزانه
علائم تومور مغزی که ممکن است به‌صورت اختصاصی ظاهر شوند:
- از دست دادن تعادل و مشکل در مهارت‌های حرکتی ظریف اگر تومور در مخچه باشد
- مشکل در تفکر، کندی و ضعف یا فلج عضلانی به دلیل پدیدار شدن تومور در لوب فرونتال مغز
- از دست دادن جزئی یا کامل بینایی به دلیل وجود تومور در لوب پس‌سری یا لوب تمپورال مخ
- تغییرات در گفتار، شنوایی، حافظه یا حالت عاطفی مانند پرخاشگری و مشکلات در درک یا بازیابی کلمات به دلیل وجود تومور در لوب پیشانی و گیجگاهی
- تغییر در حواس لامسه و ضعف دست‌وپا در یک طرف بدن یا هر دو طرف به دلیل وجود تومور در لوب آهیانه‌ای مغز
- ناتوانی در نگاه کردن به بالا به دلیل تومور در غده صنوبری
- تغییر در غدد شیردهی و تغییرات در سیکل قاعدگی به دلیل تومور هیپوفیز
- مشکل در بلعیدن غذا، بی‌حسی صورت، یا دوبینی به دلیل وجود تومور در ساقه مغز
اگر تغییراتی مشابه علائم ذکرشده را در خود احساس می‌کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا معاینه انجام شود. پزشک در مورد مدت بروز علائم و دفعات تکرار آن‌ها سوالاتی خواهد پرسید.
چشم‌انداز و پیش‌آگهی تومور مغزی و علائم آن به چه صورت است؟
پیش‌آگهی برای افراد مبتلا به تومورهای مغزی بسیار متفاوت است. عواملی که بر پیش‌آگهی تأثیر می‌گذارند عبارت‌اند از:
- نوع تومور، درجه و محل تومور
- امکان برداشتن کل تومور با جراحی
- سن و سلامت عمومی فرد
در بسیاری از موارد، پزشکان قادرند با موفقیت تومورهای مغزی را درمان کنند. برخی افراد نیز که تومورهای مغزی کوچک و بدون علائم دارند زندگی نرمال و رضایت‌بخش خود را دنبال می‌کنند. در بعضی موارد، تومور مغز پس از درمان ممکن است عود کند اگر چنین اتفاقی بیفتد کنترل تومور مستلزم انجام شیمی‌درمانی و پرتودرمانی است.
به گفته‌ی وب‌سایت cancer.net تومور مغزی با تصویربرداری MRI تشخیص داده می‌شود. بعد از تشخیص تومور مغزی در MRI آزمایش‌های تکمیلی دیگری برای تعیین نوع تومور مغزی انجام می‌شود. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
- نمونه برداری از بافت تومور
- سی تی اسکن
- اسکن PET-CT
- آرتریوگرام مغزی یا آنژیوگرافی مغزی
- پونکسیون کمری یا نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی (CSF)
- میلوگرام
- آزمایش بیومارکر تومور
- تست‌های عصبی، بینایی و شنوایی
- ارزیابی عصب شناختی
- الکتروانسفالوگرافی (EEG)
میزان بقا برای افراد مبتلا به تومورهای مغزی چقدر است؟
میزان بقا برای هر نوع تومور مغزی متفاوت بوده و سن و سلامت عمومی فرد نیز بی‌تأثیر نیست. نرخ بقا بر اساس میانگین‌ها تخمین زده می‌شود و نرخ بقای پنج ساله بیانگر این است که چند درصد از افراد حداقل پنج سال پس از تشخیص تومور مغز عمر می‌کنند. نرخ بقای پنج ساله برای شایع‌ترین نوع تومور مغز یعنی مننژیوم به صورت زیر است:
- بقای پنج ساله برای کودکان ۱۴ سال و کمتر بیش از ۹۶٪
- نرخ بقای ۵ ساله برای سنین ۱۵ تا ۳۹ ساله ۹۷٪
- نرخ بقای ۵ ساله برای بزرگسالان ۴۰ سال و بالاتر بیش از ۸۷٪
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
فردی که مبتلا به تومور مغزی است باید به‌طور منظم توسط تیم پزشکی معاینه شود. اگر علائم تومور مغزی بدتر شود یا علائم جدیدی بروز کند، باید به پزشک خود مراجعه کنید. حتی پس از درمان تومور مغزی باید به‌طور منظم برنامه مراقبتی را دنبال کنید.
در خصوص تومور مغز چه سوالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟
اگر دچار تومور مغزی هستید بهتر است جهت آگاهی بیشتر خود، سوالات زیر را از پزشک معالج بپرسید:
- آیا تومور بدخیم است یا خوش‌خیم؟
- چه نوع توموری دارم؟
- چه نوع درمانی برای من بهتر است؟
- آیا درمان تومور عوارض جانبی ایجاد خواهد کرد؟
- آیا گروه حمایتی آنلاین یا حضوری برای افراد مبتلا به تومور مغزی وجود دارد؟
سخنی از هومکا
بدیهی است که مبتلا شدن به تومور مغز می‌تواند ترسناک و استرس‌زا باشد. خوشبختانه حدود دوسوم تومورهای مغزی خوش‌خیم هستند و همه آن‌ها سرطانی نیستند و همچنین بعضی از تومورهای مغز در یک اندازه ثابت باقی می‌مانند و مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کنند. با این حال، نوع خوش‌خیم اگر رشد تدریجی داشته باشد می‌تواند برای فرد مشکلاتی ایجاد کند. تیم پزشکی شما یک برنامه درمانی کامل و اختصاصی برای کمک به درمان تومور و بهبود کیفیت زندگی آماده می‌کند تا با قوت قلب و امیدواری بیشتر مسیر درمان را طی کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام خسته نباشید ببخشید من دیشب وقتی میخواستم برم آب بخورم یهو سرم تیر کشید و چشام کلا جایی رو ندید بعد ۳ دقیقه بینایی چشمام به حالت عادی برگشت ولی صبح که از خواب بلند شدم سردرد خیلی شدید داشتم که هی بدتر میشد و یه طرف بدنم کلا ضعیف شده و حالت تهوع هم دارم خیلی نگرانم به نظرتون علائم چیه؟
سلام به شما
ضمن بررسی بارداری احتمالی با توجه به سن، باید معاینه عصبی انجام بشه. اگرچه بنظر نمی‌رسه چیز مهمی باشه.
با سلام و خسته نباشید مدتسه سمت چپ سرم درد میکنه و احساس ضعیفی در سمت چپ بدنمو احساس میکنم گاهی اوقات مهره های کمرمم تیر میکشه ..بعضی وقتام اسپاسم ساق پای چپ دارم نشانه ی چیه؟
ممنون
سلام علی عزیز
علل متعددی میتونه داشته باشه و بدون معاینه و بررسی‌های لازم قابل افتراق نیست. اما با توجه به درگیری سیستم اعصاب، بهتره حضورا به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنین.
سلام من نزدیک ۱ ماهه که سر درد و گوش درد مداوم دارم (دردش کم و زیاد میشه) و همزان مشکلات گوارشی شدیدی هم دارم (معده و…) این سر درد ها و… میتونه به مشکلات گوارشی مرتبط باشه یا خیر؟
سلام به شما
بله ممکنه. اما در هر صورت هر دو دسته علایم باید به صورت مجزا بررسی بشن.
سلام من تو یه روزی رفته بودم بیرون وقتی اومده اومدم خونه کلا اطلاعات ذهن و حافظم رو از دست دادم تو یه لحظه ، کلا اون روز خیلی حالم بود کلا دو روز اول حالم بده بود و مشکل مغزی امثال درک نکردن کلمات ساده و جمله های مفهومی و مشکل یادگیری و بروز خشم و زیاد شدن اظطراب و حتی مشکل خوانداری و و فهمیدن اون متن خیلی برام سخت شده نمی‌دونم حتی سرمم ناحیه وسطش درد میکنه
سلام به شما
الزاما تشخیص این علائم تومور مغزی نیست. اما با توجه به تجمیع اوضاع، ضروری هست که به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنین و به طور کامل معاینه بشین.
سلام من ۳۳سالمه هفده ساله میگرن دارم دوسه هفته ای هست سردردام زیاد شدن و با دارو مسکن هم خوب نمیشن شبانه روز حالت خفیفو زیاد میگیرن ب ندرت هم ساید یکی دوروز نداشتم سردرد سوزش معده و گاهی تهوع هم دارم نگرانم ک نکنه خطرناک باشه و جایی هستم ب دکتر مغزو اعصاب دسترسی ندارم لطفا راهنماییم کنید ممنونم
سلام به شما
احتمال سندرم مقاومت به مسکن مطرح هست. اما به هر حال بررسی برای تشخیص لازمه. از پزشک عمومی در مراکز بهداشت یا اورژانس بیمارستان شهر سکونت کمک بگیرین.