سرطان تیروئید چیست؟
سرطان تیروئید در سلول‌های تیروئید رخ می‌دهد و مربوط به غده کوچکی است که وظیفه کنترل سوخت‌وساز بدن را بر عهده داشته و همچنین به آزادسازی برخی هورمون‌ها در بدن می‌پردازد. این هورمون‌ها در رابطه با تولید انرژی و گرما فعالیت دارند و اکسیژن بدن را تأمین می‌کنند و همچنین ضربان قلب، فشارخون، دمای بدن و وزن شما را تنظیم می‌نمایند.
هنگامی‌که سلول‌های غده تیروئید تغییر کرده و یا جهش پیدا کنند، این سرطان رخ می‌دهد. درواقع سلول‌های غیرطبیعی شروع به تولید و رشد بی‌رویه می‌کنند و درنهایت به شکل یک تومور درمی‌آیند. درصورتی‌که تشخیص سرطان تیروئید در مراحل اولیه انجام شود، به‌راحتی می‌تواند درمان شود.
همچنین اگر قصد دارید بدانید تیروئید چیست؟ و با انواع اختلالات آن آشنا شوید، مقاله مربوط به آن را مطالعه نمایید.
سرطان تیروئید چیست؟
همان‌طور که گفته شد، سرطان تیروئید به دلیل رشد بی‌رویه و کنترل‌نشده سلول‌های غده تیروئید رخ می‌دهد که ممکن است به نواحی اطراف تیروئید و سایر قسمت‌های بدن انتقال پیدا کنند. با توجه به بررسی‌ها انجام‌شده، تعداد بیماران مبتلا به این بیماری روزبه‌روز در حال افزایش می‌باشد. از دلایل اصلی ابتلا به این سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ایجاد تغییرات کروموزومی و بدنی
- کمبود ید
- قرار گرفتن در معرض اشعه‌هایی مانند اشعه ایکس که در دندان‌پزشکی و غیره کاربرد دارد
- عوامل ژنتیکی
- سابقه وجود سایر سرطان‌ها در بدن بیمار
خوشبختانه، امروزه با پیشرفت علم پزشکی و با استفاده از تکنولوژی و روش‌های نوین، تشخیص این سرطان امکان‌پذیر می‌باشد. سایت mayoclinic در مورد دلایل ابتلا به این بیماری می‌گوید:
دلیل ابتلا به سرطان تیروئید مشخص نیست. این نوع سرطان زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های تیروئید شما دچار تغییرات ژنتیکی شوند. این تغییرات سبب رشد و تکثیر سلول‌ها می‌شود. تجمع سلول‌های تیروئید غیرطبیعی تومور را تشکیل می‌دهد.
علائم سرطان تیروئید کدم‌اند؟
ممکن است سرطان تیروئید در مراحل اولیه هیچ‌گونه علائمی نداشته باشد و تنها هنگام معاینه گردن یا در طول تصویربرداری مشخص شود. به‌طورکلی می‌توان گفت که شایع‌ترین و اصلی‌ترین نشانه این سرطان، یک توده غیرمعمول، ندول یا تورم در قسمت گردن می‌باشد. بیشتر ندول‌های تیروئید خوش‌خیم هستند، اما برای اطمینان بیشتر بهتر است توسط پزشک معاینه شوید. از علائم هشداردهنده این سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- خستگی
- گرفتگی صدا
- غدد متورم در گردن
- سرفه‌های ادامه‌دار
- غده تیروئید
- درد گردن
- تغییر صدا
- مشکلات تنفسی
- مشکل بلع کردن
در صورت بروز هر یک از نشانه‌های فوق بهتر است از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.
درمان سرطان تیروئید چگونه است؟
به‌طورکلی، درمان سرطان تیروئید در مراحل اولیه بسیار آسان‌تر می‌باشد. اگر سرطان خوش‌خیم باشد، با برداشتن قسمت آسیب‌دیده می‌توان آن را درمان کرد. اگر توده در بلعیدن و تنفس یا زیبایی گردن مشکلاتی را ایجاد کرده است، می‌توان از این روش برای درمان استفاده نمود.
برای تومورهای بدخیم باید از روش درمان با ید رادیواکتیو استفاده کرد که این کار پس از ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. استفاده از این روش محدودیت‌هایی دارد و برای خانم بعد از سن یائسگی انجام می‌گیرد. علاوه بر این، از روش جراحی نیز می‌توان استفاده کرد. در نظر داشته باشید که بعد از انجام جراحی نیز باید برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده از روش ید درمانی با ید رادیواکتیو استفاده شود.
ید درمانی در سرطان تیروئید
یکی از روش‌های درمان این بیماری، ید درمانی می‌باشد که درواقع نوعی پرتودرمانی است. این روش درمانی، بعد از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده انجام می‌گیرد که بسیار کم‌خطر بوده و همچنین مزایایی بسیاری برای بیمار به همراه دارد. سلول‌های تولیدکننده هورمون تیروئید، با جذب ید موجود در مواد غذایی به تولید و ساخت هورمون‌های غده تیروئید می‌پردازند. به همین دلیل پزشکان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی تیروئید، از روش ید درمانی یا همان ید رادیواکتیو استفاده می‌کنند. برای جذب بهتر ید رادیواکتیو، بهتر است روش‌های زیر انجام شود:
- افزایش سطح هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH)
- دریافت تیروژن برای افزایش سطح TSH
- داشتن رژیم غذایی کم ید ۲ هفته قبل از شروع ید درمانی
ید درمانی می‌تواند برخی عوارض جانبی کوتاه‌مدت را نیز به همراه داشته باشد که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ایجاد حساسیت و تورم گردن
- حالت تهوع و استفراغ
- ایجاد حساسیت و تورم غدد بزاقی
- خشک شدن دهان
- طعم بد دهان
سرطان تیروئید بدخیم
همان‌طور که گفته شد، توده‌های سرطانی تیروئید می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. درصورتی‌که فرد دچار سرطان تیروئید بدخیم شود، ممکن است با پیامدهای جدی و خطرناکی مواجه شود و به همین دلیل، انجام عمل جراحی و ید درمانی ضروری است. دقت داشته باشید که خطر ابتلا به این سرطان در خانم ها، افرادی که در معرض اشعه هستند و یا افرادی که دچار برخی از سندرم‌های ارثی می‌باشند بیشتر است.
سرطان تیروئید ممکن است به نقاطی دیگری مانند غده‌های لنفاوی گردن، تکه‌های کوچکی از بافت تیروئید که در حین جراحی جامانده و مناطق دیگر بدن مانند ریه‌ها و استخوان‌ها عود کند. آزمایش خون دوره‌ای یا اسکن برای بررسی علائم عود این سرطان توصیه می‌شود.
جراحی سرطان تیروئید
در بسیاری از موارد به‌ویژه سرطان غده تیروئید بدخیم، از عمل جراحی برای برداشتن تیروئید استفاده می‌شود. این عمل روش‌های گوناگونی دارد که پزشک متخصص با توجه به نوع سرطان تیروئید، اندازه سرطان، میزان گسترش سرطان و نتایج آزمایش سونوگرافی، نوع عمل جراحی را مشخص می‌کند. به‌طورکلی عمل‌های جراحی که برای درمان سرطان غده تیروئید انجام می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
برداشتن تمام یا بخش قابل‌توجهی از تیروئید (تیروئیدکتومی)
در برخی از عمل‌ها نیاز است که تمام بافت تیروئید (تیروئیدکتومی کامل) یا بیشتر بافت تیروئید (تیروئیدکتومی تقریباً کامل) برداشته شود. به‌طورمعمول، جراح لبه‌های کوچک بافت تیروئید را در اطراف غدد پاراتیروئید رها کرده و خطر آسیب به غدد پاراتیروئید را کاهش می‌دهد که این کار منجر به تنظیم سطح کلسیم در خون خواهد شد.
برداشتن بخشی از تیروئید (لوبکتومی تیروئید)
در روش لوبکتومی تیروئید، تنها نیمی از تیروئید توسط جراح از بدن خارج می‌شود. این عمل در شرایطی که یک قسمت از تیروئید به‌کندی رشد کند و در سایر مناطق نیز غده تیروئیدی مشکوک و خطرناکی وجود نداشته باشد، توصیه می‌شود.
برداشتن غدد لنفاوی گردن (تشریح غدد لنفاوی)
گاهی امکان دارد که جراح هنگام برداشتن تیروئید، به‌طور هم‌زمان سرطان تیروئید و غدد لنفاوی اطراف گردن را نیز بردارد. در چنین شرایطی می‌توان علائم سرطان را با استفاده از آزمایش تشخیص داد.
در نظر داشته باشید جراحی تیروئید ممکن است با خطر خونریزی و همچنین عفونت همراه باشد. علاوه بر این آسیب دیدن غدد پاراتیروئیدی که در حین عمل جراحی صورت می‌گیرد، می‌تواند منجر به کاهش میزان کلسیم در بدن بیمار شود. از احتمالات دیگر پس از عمل جراحی این است که عصب‌های متصل به تارهای صوتی بیمار به‌طور طبیعی کار نکنند و شخص دچار فلج تار صوتی، گرفتگی صدا، تغییر صدا یا دشواری در تنفس شود. درمان ممکن است مشکلات عصبی را بهبود یا معکوس نماید.
تشخیص سرطان تیروئید با آزمایش خون
آزمایش تیروئید و روش‌های گوناگونی برای تشخیص سرطان تیروئید استفاده می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:
معاینه بدنی
در این روش، تغییرات فیزیکی در تیروئید مانند گره‌های تیروئید توسط پزشک بررسی می‌شود. پزشک با معاینه گردن و غده‌های لنفاوی شما وجود گره‌های تیروئیدی یا سایر موارد غیرطبیعی را بررسی می‌کند.
تصویربرداری سونوگرافی
در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از ساختارهای بدن استفاده می‌شود. ظاهر تیروئید در سونوگرافی، به تشخیص خوش‌خیم بودن یا بدخیم بودن ندول‌های تیروئید کمک می‌کند.
برداشتن نمونه‌ای از بافت تیروئید
در این روش، پزشک یک سوزن بلند و باریک را از طریق پوست به درون گره تیروئید وارد می‌کند و از آن برای از بین بردن نمونه‌های بافت مشکوک تیروئید استفاده می‌نماید.
سایر آزمایشات تصویربرداری
این آزمایش‌ها برای تشخیص نوع و شدت سرطان می‌باشد و می‌تواند شامل CT،MRI و آزمایشات تصویربرداری هسته‌ای باشد که از فرم رادیواکتیو ید استفاده می‌کنند.
آزمایش ژنتیک
این آزمایش برای یافتن ژن‌هایی که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
آزمایش خون
این آزمایش به بررسی عملکرد طبیعی غده تیروئید کمک می‌کند. از کاربردهای آزمایش تیروئید می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
آزمایش TSH
اندازه‌گیری میزان تیروتروپین یا TSH، برای بررسی چگونگی عملکرد غده تیروئید بسیار مهم است. این هورمون به‌وسیله غده هیپوفیز ایجادشده در صورت عدم تولید هورمون‌های مختلف تیروئیدی، تعداد آن افزایش می‌یابد.
سنجش هورمون‌های تیروئیدی T3 و T4
یکی از روش‌های تشخیص چگونگی کارکرد غده تیروئید، اندازه‌گیری و بررسی مقدار هورمون‌های تیروئیدی T3 و T4 در خون می‌باشد. آزمایش T3 و آزمایش T4 از فاکتورهای مهم آزمایش تیروئید هستند. علاوه بر این دو فاکتور، آزمایش Free T3 و تست Free T4 هم انجام می‌شود.
سنجش تیروگلوبولین
تیروگلوبولین نوعی پروتئین موجود در خون است که به‌وسیله غده تیروئید ترشح می‌شود. به‌طورکلی، بعد از اتمام فرایند درمان سرطان تیروئید، میزان این پروتئین در خون باید طی چند هفته به مقدار قابل‌توجهی کاهش پیدا کند. اگر این مقدار کاسته نشده باشد، به این معناست که سلول‌های سرطانی همچنان در بدن وجود دارند.
اندازه‌گیری کلسی‌تونین
این هورمون باعث کنترل کلسیم در بدن شده و به‌وسیله “سلول‌های C” تولید می‌شود که سرطان مدولاری تیروئید نیز از همین سلول‌ها آغاز می‌شود. سنجش این هورمون علاوه بر تشخیص سرطان تیروئید، میزان تکثیر و عود آن را نیز تعیین می‌کند.
اندازه‌گیری آنتی‌ژن کارسینوامبریونیک (CEA)
به‌طورمعمول میزان آنتی‌ژن “کارسینوامبریونیک در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید بالا می‌باشد. سنجش این آنتی‌ژن به تشخیص بهتر بیماری کمک خواهد کرد.
سایر آزمایشات خون
برخی از آزمایشات خونی دیگر نیز برای اهداف گوناگون ازجمله شمارش سلول‌های خون کامل انجام‌شده، سنجش عملکرد کبد و کلیه‌ها و سایر ناهنجاری‌ها که منجر به خونریزی‌های احتمالی می‌شوند، انجام می‌شود.
ممکن است سرطان مدولاری تیروئید به دلیل یک سندرم ژنتیکی و پدیداری توموری بنام فئوکروموسیتوما، ایجاد شود. وجود فئوکروموسیتوما در صورت انجام عمل جراحی و بیهوشی کامل فرد می‌تواند خطرناک و مشکل‌ساز باشد. به همین دلیل سنجش میزان آدرنالین و هورمون نوراپی نفرین در خون، و همچنین اندازه‌گیری مِتانفرین‌ها در ادرار بیمار، قبل از عمل جراحی ضرورت دارد.
سؤالات متداول
سرطان تیروئید چند نوع است؟
سرطان تیروئید بر اساس انواع سلول‌های موجود در تومور به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که شامل سرطان تیروئید پاپیلاری، سرطان تیروئید فولیکولار، سرطان تیروئید آناپلاستیک، سرطان تیروئید مدولاری، لنفوم تیروئید و سارکوم تیروئید می‌باشد.
شایع‌ترین علائم سرطان غده تیروئید کدم‌اند؟
تغییر صدا، مشکلات تنفسی، ایجاد توده و غدد متورم در گردن و همچنین اختلالات بلعیدن از علائم اصلی این سرطان هستند.
دلایل ابتلا به سرطان تیروئید چه هستند؟
تغییرات کروموزومی و بدنی، قرار گرفتن در معرض اشعه‌های ایکس و غیره به‌ویژه در دوران کودکی و همچنین، عوامل ژنتیکی و سابقه وجود سایر سرطان‌ها در بدن.
جمع‌بندی
بیماری سرطان تیروئید نوعی سرطان نادر می‌باشد که روی غده تیروئید اثر گذاشته و علائمی مانند گرفتگی صدا، مشکلات تنفسی، سرفه‌های مکرر و مشکلات بلعیدن را به وجود می‌آورد. این بیماری در افراد حدود ۴۰ سال و افراد بالای ۶۰ سال به‌ویژه در زنان، رخ می‌دهد.
به‌طورمعمول، این سرطان قابل‌درمان است به‌شرط آنکه خیلی زود تشخیص داده‌شده و در مراحل اولیه باشد. تشخیص زود هنگام عامل حیاتی برای درمان این بیماری است. با انجام آزمایش و همچنین داشتن تغذیه سالم و مناسب می‌توانید از بروز این بیماری پیشگیری کنید. برای انجام انواع آزمایش خون می‌توانید از خدمات آزمایش آنلاین گروه حرفه‌ای هومکا، از طریق وب‌سایت www.homeca.ir بهره بگیرید و به‌راحتی در منزل، معاینه شوید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سرطان تیروئید همون سرطان غده لنفاویه؟
خیر
تیروئید و غدد لنفاوی دو عضو جدا از هم هستن
سرطان تیروئید میتونه باعث مرگ بشه؟
این سوال خیلی کلی هست به شرایط بیمار بستگی داره
تیروئید انواع تومورهارو داره که بعضیا خیلی تهاجمین و می‌تونن باقت‌های بدن رو از بین ببرن اما بسیاری از اونا هم قابل درمانن
در کل نیاز به بررسی‌های بیشتر هست
ببخشید غده تیروئید بدخیم شیمی درمانی باید بشه؟؟؟
درمان هر توده‌ی بدخیم بسته به نوع تومور و مرحله‌ی پیشرفت بیماری متفاوته.
باید با پزشک معالج و انکولوژیستتون مشورت کنین.