گلی کلازید برای چیست؟ + بهترین زمان مصرف و عوارض گلی‌کلازید
گلی کلازید از داروهای موثر در کنترل قند خون و متعلق به گروه داروهای سولفونیل اوره است که بیشتر آن‌ها برای کاهش قند خون تجویز می‌شوند. اگر به دنبال پاسخ سوالات خود در خصوص داروی گلی کلازید هستید با این مقاله از مجله سلامت هومکا همراه شوید. برای ثبت درخواست آزمایش در منزل کلیک کنید.
قرص گلی کلازید چیست؟
گلی کلازید یک داروی خوراکی کاهش‌دهنده قند خون است که برای درمان دیابت نوع ۲ تجویز می‌شود. این دارو با افزایش میزان انسولین تولیدشده توسط لوزالمعده عمل می‌کند و از این طریق گلوکز خون را کاهش می‌دهد. اگر بدن قادر به تولید انسولین کافی برای رفع نیازهای خود نباشد یا از انسولین تولیدشده به‌طور موثر استفاده نکند، منجر به بیماری دیابت می‌شود. افراد مبتلا به دیابت برای کنترل میزان قند خون خود نیاز به دارو و درمان دارند. کنترل قند خون خطر دچار شدن به عوارض آتی دیابت را کاهش می‌دهد.
البته برای برخی افراد ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای کاهش قند خون کفایت می‌کند اما برای برخی دیگر، علاوه بر اصلاح سبک زندگی، مصرف داروهایی مانند گلی کلازید نیز ضرورت دارد. گلی‌کلازید یا به‌تنهایی یا همراه با سایر داروها مانند متفورمین تجویز می‌شود. گلی‌کلازید در گروه داروهای سولفونیل اوره قرار دارد که بیشتر آن‌ها در کنترل قند خون و بهبود دیابت موثر هستند. این دارو به صورت قرص ازجمله قرص‌های ۸۰ و ۶۰ میلی‌گرم موجود است.
نحوه و زمان مصرف گلی کلازید
گلی کلازید به صورت قرص‌های استاندارد و قرص‌های آهسته رهش عرضه می‌شود. قرص‌های استاندارد، گلی‌کلازید را به سرعت در بدن آزاد می‌کنند بنابراین غالباً آن‌ها را چندین بار در روز بسته به دوز تعیین‌شده مصرف خواهید کرد. قرص‌های آهسته رهش، گلی‌کلازید را به‌آرامی در بدن آزاد می‌کنند و این بدان معناست که دفعات مصرف قرص گلی کلازید کمتر می‌شود و معمولاً یک دوز در صبح کفایت می‌کند.
مقدار دوز مصرفی
مقدار دوز مصرفی گلی کلازید باید طبق دستور پزشک باشد. حداکثر دوز روزانه برای گلی‌کلازید استاندارد ۳۲۰ میلی‌گرم است. اگر مقدار مصرف روزانه بیش از ۱۶۰ میلی‌گرم باشد، به دو دوز مساوی در طول روز تقسیم می‌شود. برای گلی‌کلازید آهسته رهش، حداکثر دوز روزانه ۱۲۰ میلی‌گرم است. البته در طول زمان ممکن است دوز مصرفی شما تغییر کند. پزشک سطح قند خون را به صورت دوره‌ای ارزیابی می‌کند تا در صورت لزوم دوز دارو را تغییر دهد.
نحوه مصرف
قرص گلی کلازید را به‌طور کامل با یک لیوان آب ببلعید و از جویدن آن خودداری کنید. اگر ۲ دوز در روز مصرف می‌کنید، ۱ دوز را با صبحانه و ۱ دوز را در وعده شام میل کنید. بهترین زمان مصرف قرص گلی‌کلازید آهسته رهش یک بار در روز همراه با صبحانه است.
مدت زمان مصرف گلی کلازید
درمان دیابت معمولاً مادام العمر است. مصرف داروهای خود را بدون دستور پزشک قطع نکنید. اگر مصرف گلی‌کلازید را به‌طور ناگهانی قطع کنید، دیابت شما بدتر می‌شود. مصرف گلی کلازید برای مدت طولانی بی‌خطر است و هیچ شواهدی مبنی بر تأثیر منفی این دارو برای سلامت عمومی فرد وجود ندارد. باوجوداین، کاهش اثر اولیه گلی‌کلازید پس از یک دوره مصرف دور از انتظار نیست ازاین‌رو، احتمال دارد پزشک از شما بخواهد مصرف آن را متوقف کنید و داروی دیگری به منظور حفظ سطح قند خون تجویز شود.
به گفته‌ی وب‌سایت nhs اگر یک دوز گلی‌کلازید را فراموش کردید، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول آن مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش‌شده، ۲ دوز را همزمان مصرف نکنید. اگر مصرف دارو را فراموش می‌کنید، آلارم گوشی خود را بر روی یادآور روزانه قرار دهید تا هر روز زمان مصرف دقیق به شما یادآوری شود.
در زمان مصرف گلی‌کلازید از چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
توصیه می‌شود در دوره درمان با گلی کلازید مصرف غذاهای شیرین را کاهش دهید. قبل از خرید و مصرف محصولات غذایی، برچسب‌های آن‌ها را بررسی کنید زیرا بعضی از محصولات فرآوری شده حاوی قند بالایی هستند، مانند:
- انواع شیرینی‌ها
- کیک و کلوچه
- بیسکوییت
- شکلات
- نوشابه‌ها و آبمیوه‌های بسته‌بندی
عوارض گلی کلازید
بیشتر داروها علاوه بر اثرات مفیدشان، عوارض جانبی ناخواسته‌ای نیز ایجاد می‌کنند. اگرچه همه عوارض لیست شده برای این دارو در همه افراد بروز نمی‌کند. این بخش از مقاله حاوی تعدادی از شایع‌ترین عوارض مرتبط با گلی کلازید و راهکارهای عملی برای برطرف کردن آن‌ها است. فهرست کامل‌تر عوارض در بروشور دارو ارائه شده است. عوارض گلی‌کلازید اغلب پس از چند روز و با سازگار شدن بدن با دارو برطرف می‌شوند. اما اگر هر یک از عوارض جانبی زیر ادامه پیدا کرد یا آزاردهنده شد، با پزشک خود صحبت کنید. عوارض جانبی شایع گلی‌کلازید شامل موارد زیر است:
حالت تهوع، استفراغ و سوءهاضمه: وعده‌های غذایی کم‌حجم و سبک می‌تواند از شدت این علائم بکاهد. سعی کنید از مصرف غذاهای پرچرب یا خیلی تند اجتناب کنید. قرص گلی کلازید را بعد از صرف غذا مصرف کنید تا عوارض گوارشی آن به حداقل برسد.
مدفوع آبکی و اسهال: برای کاهش این عارضه و جایگزین شدن مایعات ازدست‌رفته، به مقدار فراوان آب بنوشید.
یبوست: رژیم غذایی متعادل و متنوع غنی از فیبر غذایی داشته باشید و مقدار زیادی آب بنوشید.
کاهش ناگهانی قند خون: علائم این عارضه شامل لرزش و اضطراب، عرق کردن، رنگ‌پریدگی، احساس گرسنگی، تپش قلب، احساس سرگیجه است. برای برطرف کردن این علائم، خوراکی‌های حاوی قند سریع مانند بیسکویت و یا یک نوشیدنی شیرین همراه با میان وعده میل نمائید. در صورت تکرار این علائم، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
گلی کلازید و بارداری
مصرف گلی کلازید در بارداری توصیه نمی‌شود زیرا اطلاعات کمی در مورد ایمنی آن در بارداری وجود دارد. بعضی از داروهای دیابت مانند انسولین و متفورمین در دوره بارداری بی‌خطر هستند.
گلی کلازید و شیردهی
گلی کلازید معمولاً در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود زیرا مشخص نیست که چه مقدار از آن وارد شیر مادر می‌شود. البته به احتمال زیاد مقدار ورود آن به شیر بسیار کم است اما همین مقدار هم می‌تواند سطح قند خون نوزاد را کاهش دهد. اگر در دوره شیردهی هستید، موضوع را به پزشک اطلاع دهید چراکه ممکن است داروی جایگزین برای شما تجویز شود. درصورتی‌که پزشک ادامه مصرف گلی کلازید را در دوره شیردهی بدون اشکال تشخیص دادند، به مصرف دارو ادامه دهید. اگر در دوره شیردهی هر یک از علائم زیر را در نوزاد مشاهده کردید موضوع را بلافاصله به پزشک اطلاع دهید:
- الگوی تغذیه‌ای کودک در حال تغییر است
- به طور غیرطبیعی خواب‌آلود است
- به‌طور غیرعادی بی‌قرار یا تحریک‌پذیر شده است
- رنگ پریده است یا بیشتر از حد معمول عرق می‌کند
- گرسنه‌تر از حد معمول است
- دفعات ادرار او بیشتر شده است
- و یا هرگونه تغییر غیرعادی
اگر درمان شما مستلزم مصرف گلی کلازید در دوره شیردهی است، ممکن است نیاز باشد که سطح قند خون کودک به‌صورت دوره‌ای بررسی شود.
گلی کلازید و باروری
شواهد روشنی مبنی بر تأثیر منفی گلی کلازید بر کاهش باروری مردان و زنان وجود ندارد. اگر قصد دارید که برای بارداری اقدام کنید، قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
گلی کلازید و چاقی
گلی کلازید به دلیل تأثیر قابل توجه آن در کاهش قند خون، می‌تواند باعث گرسنگی غیرمعمول شود. بنابراین جلوگیری از افزایش وزن در زمان مصرف آن می‌تواند به یک چالش تبدیل شود. به این منظور، ورزش منظم به ثابت نگه‌داشتن وزن و سوزاندن کالری مازاد کمک می‌کند. همچنین رژیم غذایی متعادل و منظمی داشته باشید و هرگز وعده‌های غذایی را حذف نکنید. به‌طورکلی، تغییرات سبک زندگی مانند کاهش حجم وعده‌های غذایی، مصرف غذاهای سالم‌تر و ورزش روزانه برای پیشگیری از افزایش وزن مفید است.
آیا می‌توان قبل از جراحی گلی کلازید مصرف کرد؟
اگر عمل جراحی در پیش دارید، مصرف گلی کلازید را به پزشک معالج اطلاع دهید. زیرا این دارو خطر کاهش قند خون در طول عمل را افزایش می‌دهد و ممکن است مشکل‌ساز شود. به همین جهت، چند روز قبل از عمل ممکن است به‌جای گلی‌کلازید، به‌طور موقت برای شما انسولین تجویز شود.
آیا گلی‌کلازید بر عملکرد قرص‌های پیشگیری از بارداری تأثیر دارد؟
گلی‌کلازید بر شیوه‌های پیشگیری از بارداری تأثیر نمی‌گذارد اما در صورت شروع مصرف قرص پیشگیری از بارداری، پزشک ممکن است دوز گلی کلازید را تغییر دهد زیرا قرص‌های ضدبارداری سطح قند خون را تا حدودی افزایش می‌دهند. اگر مصرف گلی کلازید باعث استفراغ یا اسهال برای بیش از ۲۴ ساعت شده است، ممکن است در عملکرد قرص‌های ضدبارداری تداخل ایجاد شود. در این صورت توصیه می‌شود موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
تداخل دارویی گلی کلازید
برخی داروها بر نحوه عملکرد گلی کلازید تأثیر می‌گذارند به‌طوری‌که مصرف همزمان آن‌ها با گلی‌کلازید می‌تواند سبب کاهش ناگهانی قند خون شود. مصرف هر یک داروهای زیر را به پزشک خود اطلاع دهید:
- قرص‌های استروئیدی مانند پردنیزولون
- داروهای مورد استفاده برای درمان مشکلات قلبی و فشار خون بالا
- داروهای درمان عفونت‌های باکتریایی یا قارچی مانند کلاریترومایسین یا فلوکونازول
- مسکن‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا آسپرین
- داروهای آسم مانند سالبوتامول
- داروهای هورمونی مانند تستوسترون، استروژن یا پروژسترون
- سایر داروهای دیابت
- داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین
در زمان شروع مصرف قرص‌های ضدبارداری، گاهی بسته به تشخیص پزشک، تعدیل دوز گلی کلازید ضرورت دارد چراکه در موارد نادر این داروها می‌توانند سطح قند خون را افزایش دهند.
گلی‌کلازید و داروهای گیاهی
مصرف داروی گیاهی خار مریم که گاهی برای درمان افسردگی تجویز می‌شود در دوره درمان با گلی‌کلازید توصیه نمی‌شود. زیرا خار مریم نحوه پردازش گلی‌کلازید توسط بدن را تغییر می‌دهد. در خصوص سایر داروهای گیاهی اطلاعات کافی وجود ندارد که بگوییم مصرف سایر داروهای گیاهی و مکمل‌ها همراه با گلی کلازید بی‌خطر هستند.
گلی کلازید + متفورمین
علاوه بر گلی‌کلازید، گروه‌های دارویی دیگری وجود دارند که می‌توانند سطح قند خون را کاهش دهند، ازجمله:
- متفورمین
- پیوگلیتازون
- انسولین
گلی‌کلازید یا به‌تنهایی و یا همراه با سایر داروهای کاهش‌دهنده قند خون تجویز می‌شود. گلی‌کلازید معمولاً زمانی تجویز می‌شود که بدن بیمار با متفورمین سازگاری ندارد و یا متفورمین به‌تنهایی قادر به کنترل سطح قند خون نیست. گلی کلازید در گروه داروهای سولفونیل اوره قرار دارد. چهار داروی هم‌گروه با گلی‌کلازید به شرح زیر است:
- گلی‌بن‌کلامید
- گلی‌مپراید
- گلی‌پیزید
- تولبوتامید
تمامی داروهای ذکرشده با افزایش سطح انسولین خون، میزان قند خون را کاهش می‌دهند.
گلی کلازید و نارسایی کلیه
گلوکز بالای خون یکی از دلایل افزایش التهاب بافتی و آسیب به سلول‌های کلیوی محسوب شود. گلی کلازید یکی از پرمصرف‌ترین داروهای دیابت به‌عنوان نسل دوم سولفونیل اوره برای کاهش قند خون است. این دارو قادر است با کنترل سطح قند خون، از بروز عوارض مرتبط با دیابت ازجمله مشکلات کلیوی مثل نارسایی و نفروپاتی کلیه جلوگیری کند.
گلی‌کلازید و بیماری قلبی
به‌طورکلی، مصرف داروهای کاهش‌دهنده قند خون مثل گلی‌کلازید برای افراد دیابتی تا حد چشمگیری خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی نظیر سکته قلبی و گرفتگی عروقی را کاهش می‌دهد. البته هر دارویی به موازات فواید قابل‌توجه آن ممکن است عوارض جانبی هم به دنبال داشته باشد. در یکی از مطالعات متاآنالیز مشخص شد که گلی‌کلازید و گلی‌مپراید در مقایسه با گلی‌بن‌کلامید عوارض قلبی و عروقی کمتری به همراه دارند. اگرچه گلی کلازید در مقایسه با نسل اول داروهای سولفونیل اوره عوارض کمتری دارد، اما ایمنی آن در بیماری‌های قلبی و عروقی در مقایسه با متفورمین کمتر است.
گلی کلازید ۶۰ برای چیست؟
گلی کلازید ۶۰ برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. این دارو زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ورزش و تغذیه سالم به‌تنهایی برای کاهش قند خون موثر نباشند. گلی‌کلازید ۶۰ به‌تنهایی و یا ممکن است همراه با انسولین و یا سایر داروهای کاهش‌دهنده قند خون تجویز شود.
آزمایشات بعد از مصرف دوره‌ای گلی‌کلازید
در بیمارانی که داروهای ضد دیابتی سولفونیل اوره ازجمله گلی‌کلازید مصرف می‌کنند، اندازه‌گیری دوره‌ای گلوکز پلاسما و بررسی منظم هموگلوبین A1C ناشتا از آزمایشات ضروری و مهم به شمار می‌رود. ازآنجایی‌که ممکن است داروهای این گروه باعث افزایش خفیف در سطوح SGOT، LDH (لاکتات دهیدروژناز) و کراتینین خون شوند ازاین‌رو، پزشکان به‌صورت دوره‌ای بررسی آنزیم‌های کبدی و کلیه به‌منظور اطمینان از عملکرد مطلوب این دو ارگان را مد نظر دارند.
آسیب‌های کبدی ناشی از مصرف گلی کلازید نادر است، اما اگر آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون به‌طور مداوم بالا باقی بمانند، به‌ناچار بایستی مصرف دارو قطع شود. افزون بر این، با توجه به عوارض بالقوه گلی کلازید در افزایش وزن، اندازه‌گیری منظم وزن و پیروی از رژیم غذایی مناسب توصیه می‌شود. اگر قصد انجام آزمایش‌های دوره‌ای را دارید، برای ثبت درخواست آزمایش در منزل کلیک کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
