هفته هجدهم بارداری + علائم جنین و ماد در هفته هجدهم بارداری

در هفته هجدهم بارداری تغییرات جالب بارداری برای شما به‌سرعت در حال اتفاق افتادن است. در این هفته شما برای اولین بار حرکات کودک خود را احساس خواهید کرد. به‌علاوه اگر بخواهید سونوگرافی ناهنجاری‌های بارداری را انجام دهید، می‌توانید در مانیتور، نوزاد خود را از نزدیک به‌صورت واضح ببینید.

هفته‌به‌هفته، شما مراحل جدیدی را در دوران بارداری خود پشت سر می‌گذارید. ممکن است احساس خوشحالی، ناراحتی، هیجان یا اضطراب داشته باشید. گاهی اوقات به‌طور هم‌زمان تمام این احساسات در شما فوران می‌کند! این حالات برای شما طبیعی است. در این مقاله ما در مورد تغییرات هیجان‌انگیز هفته هجدهم بارداری صحبت خواهیم کرد. بنابراین درصورتی‌که در هفته هجدهم به سر می‌برید با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

تغییرات جنین در هفته هجدهم بارداری

در هفته هجدهم، اندازه کودک شما کمی بیش از ۵.۸ اینچ (۱۴.۷ سانتی‌متر) است. البته متوسط قد نوزاد در این هفته از بالای سر تا پایین پاشنه پا تقریباً ۸.۳ اینچ (۲۱.۲سانتی‌متر) است. وزن نوزاد تقریباً ۸ اونس (۲۲۷ گرم) است.

در این هفته حواس جنین به طرز شگفت‌انگیزی تقویت می‌شود. گوش‌های جنین رشد می‌کنند و کاملاً خارج از سر قابل‌تشخیص هستند، همچنین می‌تواند صدای مادر را بشنود. در هفته هجدهم بارداری چشم‌های جنین روبه‌جلو قرار دارد و می‌تواند نور را تشخیص دهد. معمولاً بسیاری از بانوان این هفته را برای سونوگرافی ترجیح می‌دهند، چرا که تشخیص جنسیت جنین در این هفته بسیار دقیق‌تر است. جالب است بدانید که جنین در این هفته قابلیت سکسکه کردن نیز دارد.

خواب

نوزاد شما در طی این هفته چرت زدن را برای اولین‌بار تجربه می‌کند. ساعت بیولوژیکی که میزان خواب‌وبیداری را در طول روز تنظیم می‌کند در حال شکل‌گیری است و با ادامه رشد کودک منظم‌تر می‌شود.

سیستم عصبی

در مغز نوزاد شکل‌گیری میلین‌های عصبی آغاز می‌شود. میلین ترکیبی از چربی و پروتئین است و سلول‌های عصبی در سیستم عصبی مرکزی و محیطی، یعنی مغز و نخاع را عایق‌بندی و محافظت می‌کند. همچنین به پیام‌رسان‌های عصبی نیز کمک می‌کند تا سریع‌تر در مسیرهای عصبی حرکت کنند.

سیستم تناسلی

درحالی‌که سیستم تولیدمثل نوزاد شما هنوز درحال‌توسعه است، در این مرحله، پزشک یا متخصص سونوگرافی می‌تواند جنسیت نوزاد را ازنظر بصری با دقت بالایی تعیین کند.

تغییرات محسوس مادر در هفه هجدهم بارداری

به‌احتمال‌زیاد در هفته هجدهم بارداری شانس بیشتری برای احساس حرکات جنین دارید. با بزرگ شدن اندازه شکم، ممکن است هنگام سازگاری با بدن جدید و در حال تغییر خود احساس راحتی نداشته باشید. علائمی مانند سرگیجه ناشی از افت فشارخون نیز در سه‌ماهه دوم مخصوصاً این هفته شایع است.

حرکات نوزاد

برخی از مادران باردار، به‌ویژه آن‌هایی که قبلاً سابقه بارداری داشته‌اند، ممکن است طی این هفته بیشتر لرزش‌های ناشی از حرکت نوزاد را تشخیص دهند. بسیاری از مادران بی‌تجربه، اولین حرکات جنین خود را گاهی اوقات مانند ضربان تند و مقطعی احساس می‌کنند. اما احساس نکردن حرکت نوزاد هنوز به این معنا نیست که مشکلی وجود دارد. برخی از مادران تا هفته بیستم یا حتی بعدازآن نیز هنوز هیچ حرکتی را احساس نکرده‌اند.

اندازه شکم

رحم شما همچنان در حال بزرگ شدن است و بارداری شما را بیش‌ازپیش نمایان می‌کند. البته این مورد در بدن هر فرد متفاوت است. ممکن است وجود نوزاد شما در شکمتان بسیار واضح باشد یا ممکن است فقط یک برآمدگی کوچک داشته باشید که به‌سختی برای خودتان و دیگران مشخص باشد. اگر قبلاً باردار بوده‌اید، احتمال دارد برآمدگی بزرگ‌تری در شکم خود داشته باشید.

مسائل مربوط به تعادل

با بزرگ شدن شکم، حالت بدن و مرکز ثقل تعادل شما تغییر می‌کند. تغییراتی در حجم ماهیچه‌ها و مفاصل نیز به وجود می‌آید. ممکن است احساس ناپایداری و لرزش بیشتری داشته باشید و حتی گاهی اوقات در هنگام راه رفتن برای حفظ تعادل احتیاج به گرفتن برخی از اجسام داشته باشید.

فشارخون پایین

برخی از زنان باردار در اواسط بارداری افت فشارخون را تجربه می‌کنند. این علائم جزئی معمولاً خطرناک نیستند. بااین‌حال، فشارخون پایین می‌تواند منجر به خستگی مفرط، سرگیجه و احساس ضعف شود. تغییرات فشارخون در دوران بارداری بسته به وضعیت سلامتی، سابقه و زمینه ژنتیکی شما بسیار متفاوت است.

راه‌های مقابله با علائم بارداری

فشارخون پایین

ممکن است وقتی فشارخونتان پایین، احساس متفاوت و خاصی نداشته باشید، بااین‌حال اگر کمی احساس سرگیجه یا سبکی سر می‌کنید، می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:

• به‌آرامی دراز بکشید
• از ایستادن طولانی‌مدت اجتناب کنید
• اطمینان حاصل کنید که هنگام دوش گرفتن، هوای حمام بیش‌ازحد گرم نباشد
• مقدار زیادی آب بنوشید

سرگیجه همچنین می‌تواند ناشی از کاهش قند خون یا کم‌خونی باشد، بنابراین در صورت تکرار علائم، حتماً این مشکل را با پزشک خود در میان بگذارید.

ورم پاها

ورم بدن به‌خصوص پاها در این دوره چندان نگران‌کننده نیست. بدن تلاش می‌کند با جمع‌آوری مایعات از جنین مراقبت کند. اگر زیاد سرپا نمانید، زیاد ننشینید و پاهای خود را بالا بگیرید اینوورم برطرف می‌شود.

خونریزی لثه

خونریزی لثه یکی از شایع‌ترین علائم دوره بارداری است. باوجوداین اگر مراقبت از دهان و دندان را جدی بگیرید، احتمال اینکه دچار خونریزی لثه شوید خیلی کمتر می‌شود. خوب است بدانید که خونریزی لثه ارتباط مستقیم با زایمان زودرس دارد. اگر مادر سنی بیش از ۳۵ دارد لازم است با تشخیص پزشک آزمایشات به‌خصوصی همچون آمنیوسنتز انجام دهد.

گرفتگی عضلات پا

اگر دچار گرفتگی عضلات پا می‌شوید، توصیه می‌کنیم قبل از خواب ساق پای خود را بپوشانید.

سوزش معده

در دوره بارداری حجم قابل‌توجهی از هورمون‌های مرتبط با ماهیچه‌های شکم از بین می‌رود و سوزش آن به این دلیل است. به‌مرورزمان این حالت برطرف می‌شود.

به گفته‌ی وب‌سایت whattoexpect در هفته هجدهم بارداری اندازه شکم شما به اندازه‌ای است که مشخص است باردار هستید. البته برخی از افراد گاهی در هفته هجدهم شکم بزرگی ندارند. نگران اندازه شکم خود نباشید. زیرا علائم خانوم‌های باردار یکسان نیست.

همچنین شما در هفته‌های ۱۸ تا ۲۴ بارداری اولین لگدهای کودک خود را تجربه می‌کنید. هرچه مادر لاغرتر باشد، ضربه‌ها را زودتر حس می‌کند. البته اگر ضربه کودک خود را در این هفته تجربه نکردید نگران نباشید. ممکن است زمان آن در هفته‌های آتی فرا برسد

علائم هفته هجدهم بارداری

سرگیجه

در هفته هجدهم بارداری، یکی از قابل‌توجه‌ترین علائم در این مرحله از بارداری احساس سرگیچه و سبکی سر در هنگام ایستادن یا چرخش سریع است. رحم به دلیل اتساع زیاد به شریان‌ها فشار آورده و جریان خون را کند می‌کند. این بدان معناست که وقتی شما در هفته هجدهم بارداری به‌طور ناگهانی یا سریع از جای خود بلند می‌شوید، فشار ناگهانی حجم خون می‌تواند باعث احساس سرگیجه در شما شود.

رحم به دلیل اینکه حجم زیادی از خون را برای محافظت از جنین احتیاج دارد، بروز این‌گونه علائم را تشدید می‌کند و در مواردی باعث ایجاد حالت سبکی سر می‌شود. بدن شما در طی دوران بارداری دائماً خون اضافی تولید می‌کند تا میزان خون کافی را به رحم برساند. برای کمک به افزایش حجم خون، باید مطمئن باشید که غذاهای غنی از آهن مصرف می‌کنید و مایعات زیادی می‌نوشید.

کمردرد

ممکن است در قسمت کمر احساس درد داشته باشید، زیرا جنین و رحم در حال رشد شما بر ستون فقرات فشار وارد می‌کنند. این دردها با رشد بیشتر جنین شدت بیشتری می‌گیرند؛ بنابراین توصیه می‌شود حرکات ورزشی مخصوص بارداری را داشته باشید.

اضافه وزن

در طی این هفته ممکن است هنوز متوجه افزایش وزن خود نشده باشید، زیرا بیشتر افراد بعد از هفته بیستم بارداری اضافه‌وزن پیدا می‌کنند. میزان اضافه‌وزن شخص معمولاً بین ۱۰-۱۳ کیلوگرم در طی دوران بارداری است، اما این میزان تا حد زیادی بستگی به شاخص توده بدنی فرد (BMI) در ابتدای بارداری دارد.

گزگز مچ دست

این اختلال در اثر فشردگی اعصاب در مچ دست بروز می‌کند. از این وضعیت با عنوان سندرم تونل کارپال نیز یاد می‌شود. ممکن است شما همراه گزگز مقداری درد نیز در دست و بازو احساس کنید. خیلی نگران نباشید، چراکه این سندرم پس از به دنیا آمدن فرزندتان برطرف می‌شود.

خارش پوست

اگر در هفته ۱۸ بارداری پوستتان به‌خصوص در ناحیه شکم می‌خارد نگران نباشید، چراکه یکی از عوارض شایع بارداری است. برای تسکین خارش از دوش آب گرم و حوله‌های تحریک‌کننده پوست استفاده نکنید. همچنین برای کاهش خارش پوست از مرطوب کننده‌های ملایم استفاده کنید.

به‌طور خلاصه علائم بارداری شما در هفته هجدهم بارداری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس کشش در شکم
• خستگی مفرط و مشکلات خواب
• ورم و خونریزی لثه
• دردهای شکمی، ناشی از بزرگ شدن رحم معروف به «درد رباط‌های گرد»
• سردرد
• خون‌دماغ
• نفخ و یبوست
• سوءهاضمه و سوزش سر دل
• سینه‌درد
• گرفتگی عضلات پا
• احساس گرما
• سرگیجه
• دست‌وپای متورم شده
• عفونت‌های ادراری
• عفونت‌های واژن
• تیره شدن پوست صورت یا وجود لکه‌های قهوه‌ای‌رنگ در هفته هجدهم بارداری (این مورد به‌عنوان کلواسما یا “ماسک بارداری” شناخته می‌شود)
• پوست چرب و لکه‌دار
• موهای ضخیم‌تر و براق‌تر
• علائم هفته‌های اول بارداری

نمونه‌گیری از خون جنین در هفته هجدهم بارداری

کوردوسنتز یک تست پیش از تولد است که برای این آزمایش، نمونه خون از بند ناف جنین گرفته می‌شود تا نوزاد را ازنظر کم‌خونی یا سایر اختلالات ژنتیکی آزمایش کنند. با انجام دقیق این آزمایش تشخیصی پزشکان در صورت وجود مشکل می‌توانند نوزاد را با شرایط خاصی درمان کنند؛ زیرا در این مرحله امکان اینکه مستقیماً به جنین دارورسانی انجام شود، وجود دارد.

این تست تقریباً تنها آزمایشی است که با آن می‌توان مستقیماً به گردش خون جنین دسترسی پیدا کرد. درگذشته از نمونه‌گیری خون جنین برای آزمایش انواع عفونت‌ها و ناهنجاری‌های کروموزومی نیز استفاده می‌شده است. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و آزمایشات تشخیصی ایمن‌تر قبل از تولد، تست‌هایی مانند نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS) و آمنیوسنتز انجام می‌شود.

نمونه‌گیری از خون جنین بدون خطر نیست؛ بنابراین، پزشک مزایا و عوارض احتمالی این کار را با شما در میان می‌گذارد. به‌طور غالب این عوارض عبارت‌اند از:

• خونریزی در محل تزریق سرنگ
• پایین آمدن ضربان قلب نوزاد
• سقط‌جنین

ضربه به شکم در هفته هجدهم بارداری

اگر این هفته به شکم شما ضربه واردشده و از بابت آسیب جنین نگران هستید، خوب است بدانید که احتمال آسیب دیدن جنین بسیار ضعیف است. جنین در این هفته هنوز داخل لگن قرار دارد و از صدمات خارجی در امان است، مایع آمنیوتیکی که در آن شناور است هم از هم محافظت می‌کند. اگر در اثر ضربه شکم‌درد زیادی داشتید یا دچار لکه بینی شدید به پزشک مراجعه کنید.

خون‌ریزی در هفته هجدهم بارداری

خون‌ریزی یا لکه بینی در اوایل بارداری شایع است. تقریباً از هر ۱۰زن در ۲۰ هفته اول بارداری دو نفر دچار خونریزی واژینال می‌شوند. این مورد همیشه جدی نیست. لکه بینی می‌تواند در معاینه لگن، رابطه جنسی و تغییرات هورمونی ایجاد شود.

اما خون‌ریزی شدید ممکن است نشانه سقط‌جنین یا حاملگی خارج رحمی باشد؛ بنابراین در صورت مشاهده، بلافاصله با ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی تماس بگیرید. در طول ماه‌های چهارم تا نهم بارداری، خونریزی ممکن است علامت جدا شدن جفت از دیواره داخلی رحم قبل از تولد نوزاد باشد.

در صورت مشاهده خونریزی ملایم واژینال که در عرض چند ساعت برطرف شده، همان روز با پزشک خود تماس بگیرید؛ اما درصورتی‌که هر مقدار خونریزی واژینال را که بیش از چند ساعت طول بکشد و با درد شکم، گرفتگی، تب، لرز یا انقباض همراه باشد، فوراً به بیمارستان مراجعه بفرمایید.

چه کارهایی باید در هفته هجدهم بارداری انجام شود؟

بین هفته‌های ۱۸ام تا ۲۰ام بارداری، پزشک شما برای سومین ویزیت مهم قبل از زایمان با شما تماس می‌گیرد. در طی این بررسی، شما می‌توانید صدای ضربان قلب نوزاد خود را با دستگاه سونوگرافی داپلر مخصوص بشنوید. پزشک همچنین فشارخون و وزن شما را بررسی می‌کند.

پزشک شما آزمایش‌های دوران بارداری را برای بررسی ناهنجاری‌های کروموزومی یا آناتومیک انجام می‌دهد. اگر در آزمایش غربالگری نتیجه مثبتی برای ناهنجاری وجود داشته باشد، احتمالاً آزمایش‌های بیشتری برای تأیید اینکه آیا نوزاد شما دارای ناهنجاری ژنتیکی که می‌تواند بر رشد او تأثیر بگذارد هست، درخواست می‌شود.

آزمایش آلفافتوپروتئین

غربالگری سرمی آلفافتوپروتئین مادر (MSAFP) یک آزمایش خون غربالگری است که برای ارزیابی خطر ابتلا به نقایص لوله عصبی جنین، مانند نخاع انجام می‌شود. این آزمایش سطح آلفافتوپروتئین (AFP) را آزمایش می‌کند و به پزشک شما کمک می‌کند تا احتمال وجود ناهنجاری را تخمین بزند.

سونوگرافی آنومالی اسکن

سونوگرافی هفته هجدهم بارداری را با عنوان آنومالی اسکن نیز می‌شناسیم.  این اسکن یک سونوگرافی دقیق از مغز، قلب، استخوان‌ها، صورت، نخاع و شکم جنین است که مرتبط با مراقبت‌های دوره بارداری از جنین است. خوب است بدانید که این سونوگرافی می‌تواند در تشخیص بسیاری از ناهنجاری‌های جنینی به پزشک و مادر کمک کند، بنابراین انجام آن را پشت گوش نیندازید.

همچنین با انجام این سونوگرافی شما می‌توانید از وضعیت رشد فرزندتان مطلع شوید. به‌طورکلی این تصویربرداری‌ها برای مشخص شدن ناهنجاری‌های فیزیکی درخواست می‌شوند و به دنبال بررسی موارد زیر هستند:

• اسپینا بیفیدا باز
• شکاف لب
• فتق دیافراگماتیک
• اگزومفالوس
• آنانسفالی
• گاستروشیزیس
• ناهنجاری‌های جدی قلب
• دیسپلازی اسکلتی
• تریزومی ۱۳، ۱۸و ۲۱
• ناتوانی کلیه دوطرفه
• جنسیت جنین

مراقبت‌های پزشکی هفته هجدهم

به دندان‌پزشک مراجعه کنید، چراکه اکثر مادران باردار در طول دوره بارداری مستعد ابتلا به خونریزی لثه هستند. اسکن آنومالی جهت اندازه‌گیری و بررسی رشد جنین انجام دهید. این سونوگرافی ضمن اندازه‌گیری جنین، جنسیتش را هم اعلام می‌کند. بهترین زمان انجام غربالگری دوم، هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری است چرا که به تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌ها و اختلالات احتمالی بسیار کمک می‌کنند.

علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته هجدهم

در هر زمان از بارداری و به‌ویژه هفته ۱۸ بارداری اگر علائم زیر را مشاهده کردید، به پزشک متخصصتان مراجعه کنید:

• تب و لرز شدید
• خارج شدن ترشحات واژینال همراه با بوی زننده
• ادرار همراه با احساس درد و سوزش
• خارج شدن حجم زیاد خون از واژن
• احساس درد پایین شکم
• گرفتگی شدید تا متوسط لگن
• افزایش وزن بیش از حدود نرمال بارداری
• ورم کردن دست و صورت

خود مراقبتی هفته هجدهم

شما سه ماه نخست بارداری را پشت سر گذاشتید و دیگر حالت تهوع ندارید. حالا اشتهای بیشتری دارید، بنابراین دقت کنید مواد غذایی مصرفی شما از گروه غذاهای سالم و سرشار از ویتامین باشند. با دستور پزشک بیشتر ویتامین D و کلسیم مصرف کنید تا رشد استخوان‌های کودک سرعت بگیرید. سعی کنید بیشتر غذاهای حاوی فیبر مصرف کنید.

هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید، حتی برای مصرف داروهای گیاهی نیز به مشورت و اجازه پزشک نیاز دارید. بیمارستان محل زایمان را انتخاب کنید و شرکت در کلاس‌های بارداری را جدی بگیرید. این کلاس‌ها کمک می‌کنند، یاد بگیرید چگونه دردهای بارداری را تسکین دهید و زایمان راحت‌تری را تجربه کنید.

تغذیه در هفته هجدهم بارداری

در خصوص تغذیه صحیح دقت کنید که همیشه میزان افزایش وزنتان را در حد طبیعی نگه‌دارید و رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی داشته باشید. تغذیهٔ شما باید شامل غذاهای غنی از کلسیم، فیبر، آهن و غذاهای حاوی اسیدفولیک مانند، سبزیجات برگ‌دار و مرکبات باشد. اگر هوس شیرینی می‌کنید، به‌جای کیک یا شیرینی‌هایی که با شکر مصنوعی فرآوری شده، میوه تازه بخورید. ضمناً از غذاهای پرکالری و سرخ‌کرده خودداری کنید.

در این دوره چون بیشتر سوزش معده دارید، وعده‌های غذایی را بیشتر اما کوچک‌تر کنید. برای خوردن غذا عجله نکنید و هر لقمه را به‌اندازه کافی بجوید.  حتماً در طول روز شیر بنوشید. مصرف مکمل‌ها و مواد غذایی حاوی کلسیم را فراموش نکنید. برای تأمین ویتامین D و ویتامین A جگر و ماهی بخورید. از مصرف غذاهای تند پرهیز کنید. همچنین در این دوره مواد غذایی و نوشیدنی حاوی کافئین مصرف نکنید.

بایدها و نبایدهای هفته ۱۸ بارداری

• از زیاد نشستن و زیاد سرپا ماندن پرهیز کنید، چراکه احتمال تجمع مایعات در پاها را افزایش می‌دهند
• از مصرف مواد غذایی فاقد ارزش غذایی پرهیز کنید
• بیشتر مواد غذایی حاوی فیبر، کلسیم و دیگر ویتامین‌ها مصرف کنید
• با دستور پزشک فعالیت‌های ورزشی انجام دهید
• لباس تنگ نپوشید
• به پهلوی چپ بخوابید و بعد از غذا نیز تا یک ساعت دراز نکشید
• مصرف مواد قندی مصنوعی و خیلی شور را کاهش دهید
• برای کاهش سوزش معده وعده‌های غذایی سبک اما مغذی مصرف کنید
• مراقبت از دهان و دندان را جدی بگیرید
• سیگار و الکل را کاملاً فراموش کنید
• اگر علائم خطرناک یادشده را در این هفته مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید
• انجام غربالگری‌ها و سونوگرافی هفته ۱۸ را جدی بگیرید

جمع‌بندی

در این مقاله در خصوص علائم و ویژگی‌های هفته هجدهم بارداری صحبت کردیم. در طی این هفته قد جنین شما ۱۴.۷ سانتی‌متر است. باکمی دقت احتمالاً بتوانید برای اولین بار حرکات جنین خود را احساس کنید. اضافه شدن مهارت‌هایی مانند چرت زدن و خمیازه کشیدن نیز جز موارد جدید این هفته است.

در طی هفته هجدهم بارداری پزشک احتمالاً آزمایشات مهمی را برای شما درخواست خواهد کرد. انجام این آزمایش‌ها به جهت اطمینان از عدم وجود ناهنجاری‌های فیزیکی و اطمینان از سلامت جنین انجام می‌شود؛ بنابراین تعدد این تست‌ها نباید برای شما نگرانی ایجاد کند. تغذیه صحیح و انجام حرکات ورزشی مخصوص بارداری برای شما اهمیت زیادی پیدا می‌کند؛ زیرا با رشد رحم و حرکات جنین مشکلاتی مثل کمردرد نیز اضافه می‌شود؛ بنابراین برای جلوگیری از دردهای فیزیکی در ماه‌های آتی، از الان به فکر تقویت ماهیچه‌های خود باشید!

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.