سوالات رایج در خصوص درد پریود و درمان آن
به دردی که در زمان پریود بروز می‌کند درد پریود یا دیسمنوره گفته می‌شود و بیش از نیمی از زنان در زمان عادت ماهانه این درد را تجربه می‌کنند. معمولاً این درد خفیف بوده و ۱ الی ۲ روز به طول می‌انجامند اما در برخی زنان درد شدیدتر است و باعث تداخل در امور روزانه و بروز مشکلاتی در فعالیت‌های روتین می‌شود.
علائم درد پریود چیست؟
درد پریود از همان ابتدای چرخه قاعدگی دختران شروع می‌شود. معمولاً درد پریود در نوجوانی و جوانی شدیدتر است و با افزایش سن از شدت آن کاسته می‌شود. در برخی موارد پس از زایمان، این دردها برای همیشه برطرف می‌شوند.
علائم پریود در برخی زنان تنها دردهای متوسط تا شدید است اما در برخی دیگر علاوه بر درد علائمی همچون اسهال، تهوع و استفراغ، سردرد و سرگیجه نیز بروز می‌کند.
چه عواملی تشدیدکننده دردهای پریودی هستند؟
اگرچه بیشتر زنان و دختران دردهای پریودی را تجربه می‌کنند اما شدت این دردها در زنانی که
- سیگار می‌کشند
- مشروبات الکلی مصرف می‌کنند
- دچار اضافه‌وزن و چاقی هستند
- اولین پریود آن‌ها قبل از ۱۱ سالگی بوده است.
- بارداری را تجربه نکرده باشند
بیشتر است.
درد پریود ثانویه یا دیسمنوره ثانویه چیست؟
دیسمنوره ثانویه، دردهایی هستند که به دلیل ایجاد اختلال در دستگاه باروری و اختلالات لگنی رخ می‌دهد. این نوع دردها معمولاً با گذر زمان شدیدتر می‌شوند و بیشتر از دردهای نرمال قاعدگی به طول می‌انجامند. برخلاف دیسمنوره اولیه، شیوع دیسمنوره ثانویه با افزایش سن بیشتر می‌شود. دردهای ثانویه یک یا دو روز قبل از پریود شروع شده و تا چند روز پس از آن ادامه دارند.
علت دردهای ثانویه پریودی چیست؟
در ادامه مطلب به مهم‌ترین دلایل ایجاد چنین دردهایی اشاره می‌کنیم:
اندومتریوز
این اختلال زمانی رخ می‌دهد که بافتی شبیه پوشش رحم در نقطه دیگری از بدن مثل اطراف تخمدان، پیرامون لوله فالوپ، پشت رحم و اطراف مثانه تشکیل شود. در اندومتریوز درد زمانی بروز می‌کند که بافت رحمی کاذب همانند بافت نرمال رحم در پاسخ به هورمون‌ها دچار ریزش و خونریزی شود. این خونریزی باعث ایجاد درد به‌ویژه در زمان پریود می‌شود. به دلیل این خونریزی احتمال ایجاد بافت اسکار یا زخم شده در داخل لگن وجود دارد. بافت اسکار نیز خود از عوامل ایجاد درد ثانویه است.
فیبروئید
فیبروئیدها بافت‌های زائدی هستند که در داخل، خارج و یا دیواره رحم شکل می‌گیرند. فیبروئیدهایی که به دیواره رحم متصل هستند باعث بروز درد می‌شوند. شدت این دردها بستگی به اندازه فیبروئید دارد، هرچه بافت زائد بزرگ‌تر باشد درد نیز بیشتر است.
آدنومیوز
این اختلال زمانی پدید می‌آید که پوشش نرمال رحم، پیرامون بافت عضلانی رحم را نیز احاطه کند. این اختلال در زنان سالخورده‌ای که چندین زایمان داشته‌اند بیشتر دیده می‌شود.
اختلالات مادرزادی
هرگونه نقص مادرزادی در ساختار دستگاه باروری نظیر نقص رحم، لوله فالوپ و تخمدان‌ها می‌تواند باعث بروز درد شود.
بیماری‌های زمینه‌ای
برخی عفونت‌های دستگاه ادراری و گوارشی مانند بیماری کرون، باعث تشدید درد پریود می‌شوند.
وب‌سایت ACOG در پاسخ به این سوال که “آیا لازم است برای درد پریود به پزشک مراجعه کرد؟” می‌گوید:
اگر درد پریود آزاردهنده و طولانی است مشکل خود را با پزشک زنان و زایمان مطرح نمائید. پس از معاینات بالینی در صورت نیاز برای شما سونوگرافی لگنی تجویز می‌شود. مرحله اول در درمان چنین دردهایی تشخیص علت زمینه‌ای دردها و مصرف داروهای تجویزشده است.
چه آزمایشاتی برای تشخیص علت دردهای قاعدگی تجویز می‌شوند؟
در صورت درمان نشدن درد پریود با مصرف داروهای تجویزشده، در گام اول آزمایش سونوگرافی لگنی انجام می‌شود. بنا به صلاحدید پزشک در برخی شرایط آزمایش لاپاراسکوپی نیز تجویز می‌شود. در این آزمایش پزشک متخصص قادر خواهد بود به وضوح اجزای داخلی سیستم باروری را مشاهده کند. این آزمایش با بیهوشی کامل بیمار و در مرکز تخصصی جراحی انجام می‌شود. در آزمایش لاپاراسکوپی یک منفذ کوچک در ناحیه شکمی ایجاد شده و از این طریق با یک لوله باریک مجهز به دوربین کوچک اجزای داخلی سیستم باروری ارزیابی می‌شوند.
چه داروهایی برای درمان درد پریود تجویز می‌شوند؟
اولین داروهایی که برای درمان این دردها تجویز می‌شوند داروهایی هستند که مسیر تولید پروستاگلاندین‌های التهابی را متوقف می‌کنند. با این مکانیسم مهاری، التهاب و درد در زمان پریود برطرف می‌شود. پروستاگلاندین‌ها ترکیباتی در بدن هستند که باعث انقباضات رحم و حساسیت آن به درد می‌شوند. این داروها در گروه داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAID) قرار دارند و از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ایبوپروفن و ناپروکسن اشاره کرد.
داروهای ضدالتهابی باید زمانی مصرف شوند که اولین نشانه‌ها و علائم درد پریود ظاهر شوند. دوز مصرف آن‌ها طبق تجویز پزشک و معمولاً به مدت ۱ الی دو روز در زمان پریود است. این داروها برای زنانی که دچار اختلالات خونی، آسم، حساسیت به آسپیرین، بیماری‌های کبدی، زخم معده و زخم‌های روده هستند تجویز نمی‌شوند.
آیا قرص‌های پیشگیری از بارداری در درمان درد پریود موثرند؟
برخی روش‌های کنترل بارداری مانند قرص‌های هورمونی آل دی و رینگ‌های واژنی که حاوی استروژن و پروژسترون هستند برای درمان دردهای پریودی مورداستفاده قرار می‌گیرند. این قرص‌ها با متوقف ساختن تولید پروستاگلاندین‌ها از حساس شدن رحم به درد و انقباضات جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، مصرف این قرص‌ها سبب کاهش حجم خونریزی در زمان پریود می‌شود.
آیا IUD در درمان درد پریود مؤثر است؟
در برخی شرایط با صلاحدید پزشک روش آی یو دی (IUD) نیز برای درمان دردهای پریودی استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، استفاده از IUD باعث سبک شدن خونریزی ماهانه و درد پریود می‌شود. اگر فرد قصد بارداری نداشته باشد روش آی یو دی از روش‌های مناسب برای کاهش درد است.
آیا درمان مکمل برای درمان درد پریود وجود دارد؟
اگر درد پریود آزاردهنده و طولانی است روش‌های زیر به‌موازات مصرف داروهای تجویزشده به بهبودی سریع‌تر درد کمک می‌کند:
استفاده از حوله گرم
گرم نگه‌داشتن ناحیه لگنی با قرار دادن یکپارچه و یا حوله گرم بر روی شکم سبب آرام شدن عضلات رحم می‌شود. همچنین گرم نگه‌داشتن ناحیه لگنی سبب بهبود جریان خون در دستگاه باروری شده و مواد التهابی و محرک‌های درد را در عضلات این ناحیه کاهش می‌دهد. بر اساس نتایج تحقیقی که در سال ۲۰۰۴ انجام‌شده است، گرم نگه‌داشتن لگن برای تسکین درد پریود با اثر یک قرص استامینوفن برابری می‌کند. همچنین این راهکار خستگی و تغییرات خلق‌وخو در زمان پریود را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
ماساژ دادن شکم با عصاره‌های گیاهی
تحقیقات علمی نشان می‌دهد که ماساژ دادن شکم با عصاره و روغن بعضی از گیاهان دارویی در کاهش درده پریود تأثیر بسزایی دارد. عصاره گیاهان زیر با بهبود گردش خون در ناحیه شکمی و لگن در درمان درده پریود حائز اهمیت هستند:
- اسطوخودوس
- مریم‌گلی
- گل محمدی
- دارچین
- میخک صدپر
ماساژ دادن به‌صورت حرکات دایره‌ای، به مدت پنج دقیقه روزانه در زمان پریود توصیه می‌شود.
ورزش سبک و منظم و درد پریود
طبق مطالعات جدید، ورزش‌های هوازی سبک قادرند شدت درد پریود را کاهش دهند. در این تحقیقات پژوهشگران پی بردند زنانی که به مدت ۳۰ دقیقه ۳ روز در ایام هفته ورزش‌های هوازی انجام داده‌اند درد پریود بسیار کمتری را تجربه می‌کنند. ورزش‌هایی نظیر دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی سریع و ورزش موردعلاقه سبب بهبود گردش خون در بدن می‌شود.
استفاده از مکمل‌های ویتامینی
برخی مکمل‌های ویتامینی تأثیر مطلوبی در کاهش درد پریود دارند. مکمل‌هایی که بیشترین تأثیر را در کاهش درد پریود دارند شامل موارد زیر است:
- مکمل‌های کلسیمی
- ویتامین B6، B1 ویتامین D و روی و منیزیوم
- مکمل ویتامین B12 و روغن ماهی
خودداری از مصرف زیاد کافئین و غذاهای نمکی
مصرف زیاد این مواد غذایی باعث احتباس آب در بدن، نفخ و اختلال در گردش خون می‌شود. زمانی که درد پریود بروز می‌کند سعی کنید از مصرف مواد غذایی زیر پرهیز نمائید:
- خوراکی‌ها و مواد غذایی نمکی
- نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های کافئین دار
- غذاهای پرچرب
مصرف فراوان مایعات
دهیداراته و کم آب بودن بدن در زمان پریود، باعث تشدید درد می‌شود. روزانه نوشیدن ۸ لیوان آب به برقراری تعادل مایعات در بدن کمک می‌کند. همچنین نوشیدن آب به مقدار کافی در دفع بیشتر مواد زائد و التهابی از بدن مؤثر است.
طب سوزنی و درمان درد
در این روش سوزن‌های باریکی در قسمتی که گرفتگی عضلانی رخ داده است واردشده که نتیجه آن آرام شدن عضلات و بهبود جریان خون در آن قسمت از بدن است. در این روش به دلیل ایجاد واکنش شیمیایی موضعی، مسیر پیام‌های عصبی درد مهار می‌شود. نتایج برخی مطالعات بیانگر این است که طب سوزنی توانایی کاهش درد پریود را دارد.
کلام آخر
درد پریود را همه خانم‌ها در دوران قاعدگی تجربه می‌کنند. با روش‌های مختلفی می‌توان این درد را تسکین داد. گاهی اوقات این دردها به‌دلیل عقب افتادن پریود است. در صورتی که سیکل قاعدگی شما بی‌نظمی داشته باشد باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. اگر سوالی در مورد درد پریود یا چرخه قاعدگی دارید می‌توانید در قسمت دیدگاه آن را ثبت کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
سلام من پریودام منظمه ولی خیلی وقتا درد شدیدی دارم
بعضی وقتا هم اصلا درد ندارم. چیکار باید بکنم؟
سلام شادی عزیز
درصورتی‌که درد شدید و غیر معمول در دوران قاعدگی دارین باید توسط پزشک معاینه و بررسی شید.
روشای خونگی درمان درد پریود چین؟
انجام ورزش و حرکات کششی و عدم مصرف شیرینی‌جات، غذاهای چرب، مشروبات الکلی، سیگار و استفاده از کیسه اب گرم می‌تونه باعث کاهش دردهای قاعدگی بشه.