افسردگی کودکان چه علائمی دارد؟ + درمان افسردگی کودکان
افسردگی در هر سنی ممکن است بروز کند و خوب است بدانید که امروز یکی از جامعه‌های آسیب‌پذیر در برابر بیماری افسردگی گروه سنی کودکان هستند. افسردگی سن مشخصی برای بروز ندارد و از آنجا که با روان بیمار در ارتباط است، می‌تواند در هر سنی افراد را به خود درگیر کند و کودکان نیز از این دایره خارج نیستند.
زمانی که کودک دچار اختلال خلقی، دل‌مردگی همراه با احساس غمگینی یا پوچی مداوم می‌شود و یا اینکه علاقه خود را نسبت به انجام فعالیت‌های سرگرم‌کننده و موردعلاقه‌اش از دست می‌دهد باید کمی مشکوک شوید. این علائم گاهی نشانه ابتلا کودک به افسردگی هستند. اگر مایلید در رابطه با افسردگی کودکان اطلاعات بیشتری کسب کنید، مطالعه این مقاله را در هومکا از دست ندهید.
افسردگی در کودکان چگونه است؟
کودکان ممکن است در هر سنی مبتلا به افسردگی شوند و از این نظر تفاوتی با بزرگ‌سالان ندارند. بروز اختلال خلقی، ناراحتی همراه با احساس غم شدید، تحریک‌پذیر شدن، احساس پوچی مداوم و از دست دادن علاقه نسبت به انجام فعالیت‌های روزمره ازجمله علائم شایع افسردگی در کودکان هستند. یادتان باشد که افسردگی کودک را با غم و اندوه معمولی اشتباه نگیرید.
برخلاف غم و اندوه معمولی یا سوگواری، بیشتر حملات افسردگی بیش از چند هفته، چند ماه و حتی چند سال طول می‌کشند. برخی از نوجوانان و کودکان از اختلال دو قطبی رنج می‌برند. این اختلال شامل حملات افسردگی همراه با دوره‌های طولانی نوسان خلق‌وخو است. با وجود اینکه افسردگی معمولاً عامل تهدیدکننده زندگی در نظر گرفته نمی‌شود، اما می‌تواند منجر به افکار و تلاش برای خودکشی شود.
علائم افسردگی کودکان
علائم افسردگی در کودکان می‌تواند شباهت‌ها یا تفاوت‌هایی با افسردگی در بزرگ‌سالان داشته باشد. به‌طورکلی علائم زیر در کودکان مبتلا به افسردگی گزارش می‌شود.
احساس غم مداوم
احساس غم مداوم، بی‌تفاوت شدن نسبت به اتفاقات و تغییرات پیرامون، احساس ناامیدی که بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، یکی از علائم شایع افسردگی در کودکان است.
از دست دادن حس علاقه و شوق
اگر کودک به‌تدریج از علائق خود دست می‌کشد و حتی دیگر به انجام فعالیت‌های روزانه تمایلی نشان نمی‌دهد، باید کمی مشکوک شوید. کودک مبتلا به افسردگی حتی انجام فعالیت‌های لذت‌بخش را نیز کنار می‌گذارد.
افسردگی کودکان و کاهش و افزایش وزن
کم شدن اشتها بدون ابتلا به بیماری و کم کردن وزن در پی آن یا افزایش اشتها با وجود تغذیه کافی و افزایش وزن در پی آن دیگر علامت شایع افسردگی در کودکان محسوب می‌شود.
اضطراب
کودک مبتلا به افسردگی با کاهش توانایی تفکر دست‌وپنجه نرم می‌کند و تمرکز کافی برای انجام تکالیف و دیگر فعالیت‌های روزانه خود ندارد. با کاهش سطح تمرکز، کودک به دفعات دچار حالت اضطراب می‌شود.
اختلال در خواب
کمبود خواب، شب بیداری، بیداری مکرر در طول شب، زیاد خوابیدن و به‌سختی از خواب برخاستن ازجمله نشانه‌های ابتلای کودک به افسردگی هستند.
درمان افسردگی کودکان
برای شروع روند درمان افسردگی در کودکان نخست نیاز به تشخیص دقیق است. از آنجایی که هیچ آزمایش قابل‌اعتمادی برای تشخیص افسردگی وجود ندارد، معاینه فیزیکی و ارزیابی روان‌شناختی توسط متخصص روان‌درمانی ضرورت دارد. در پروسه تشخیص پزشک به دو فاکتور زیر تکیه می‌کند.
تشخیص یک یا دو علامت اول
اگر دقت کرده باشید در بالا علائم شایع بروز افسردگی در کودکان را عنوان کرده‌ایم. درصورتی‌که پزشک یک یا دو علامت نخست را در کودک مشاهده کند و دیگر علائم نیز همراه آن‌ها خود را نشان دهند، کودک مشکوک به افسردگی خواهد بود. اگر این علائم در طول یک دوره دو تا چند هفته‌ای طول بکشد، به این معناست که کودک مبتلا به افسردگی است.
سابقه خانوادگی
اگر در سابقه خانوادگی کودک موارد مثبت افسردگی یا یک دوره افسردگی قبلی اعلام شود، تشخیص ابتلای کودک به افسردگی راحت‌تر خواهد شد.
درمان افسردگی کودکان بدون دارو
درمان افسردگی کودکان بدون دارو نیز میسر است. گاهی پزشک تشخیص می‌دهد، کودک نیاز به مصرف دارو ندارد و تنها با استفاده از چند تکنیک و تکرار جلسات درمانی می‌تواند بهبود کامل خود را به دست آورد. برخی از بهترین روش‌های درمان افسردگی در کودکان بدون دارو به‌قرار زیر است.
روان‌درمانی
روانی درمانی به‌اندازه درمان دارویی در موارد خفیف مؤثر است. البته در مواردی نیز ممکن است پزشک همراه با روان‌درمانی، دارودرمانی را نیز تجویز کند.
نوردرمانی
قرار گرفتن در معرض نور روشن، که عنوان نوردرمانی شناخته می‌شود، ممکن است در درمان افسردگی مؤثر باشد. به‌خصوص اگر دلیل افسردگی کودک مرتبط با تغییرات فصلی باشد، پزشک نوردرمانی را تجویز و توصیه می‌کند.
بررسی علت زمینه‌ای افسردگی کودکان
اگر کودک مبتلا به افسردگی ثانویه باشد، پزشک به دنبال یافتن و بررسی علت زمینه‌ای خواهد بود. گاهی همراه با علت‌یابی و سعی در رفع علل افسردگی ثانویه پزشک درمان ضدافسردگی را نیز تجویز می‌کند.
چه ارتباطی بین اختلال ADHD (کم‌توجهی – بیش‌فعالی) وجود دارد؟ وب‌سایت webmd در جواب به این سوال می‌گوید:
برخی از علائم افسردگی و ADHD یکسان هستند؛ به همین علت تشخیص آن دشوارتر است. برای مثال مشکل در تمرکز یکی از علائم مشترک این دو اختلال است. بیش‌فعالی و تحریک‌پذیری هم می‌تواند از علائم مشترک افسردگی و ADHD است. اختلال ADHD می‌تواند منجر به افسردگی شود.
درمان افسردگی کودکان دبستانی
برنامه درمان افسردگی کودکان اغلب به شدت علائم بستگی دارد. البته خوشبختانه می‌تواند تا حدود زیادی امیدوار بود که با مراقبت صحیح می‌توانیم به کودک در کاهش علائم بیماری و درمان کمک کنیم. درمان‌های دارویی و یا بدون دارو که پزشک تجویز می‌کند مادام‌العمر نیستند و پزشک تصمیم می‌گیرد که کودک چه زمانی از روش‌های درمانی استفاده کند یا نکند. برای درمان و کمک به درمان افسردگی کودکان دبستانی می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید:
- با فرزندتان صحبت کنید
- یادداشت‌برداری کنید
- با پزشک اطفال صحبت کنید
- یک متخصص روان‌درمانی پیدا کنید
علائم هشداردهنده کودک مبتلا به افسردگی
علائم هشداردهنده افسردگی، احساسات یا تغییراتی هستند که والدین و مراقبان کودک می‌توانند آن‌ها را ببینند و شناسایی کنند. کودکان ممکن است مطمئن نباشند که چگونه احساسات خود را به شما بیان کنند، یا شاید مایل نباشند که این کار را انجام دهند. این علائم هشداردهنده افسردگی در کودکان مبتلا به افسردگی به‌قرار زیر است:
- تحریک‌پذیر و عصبانیت شدید
- تغییر در رفتار و خلق‌وخو
- افزایش یا کاهش اشتها
- افزایش کاهش خواب
- سرپیچی
- طغیان احساسی یا صوتی
- ابتلا مداوم به بیماری‌های جسمی مانند درد معده و سر
- افت تحصیلی
- افزایش و ابراز افکار منفی
- صحبت از خودکشی و مرگ
خطر خودکشی در کودکان افسرده
افسردگی دوران کودکی ممکن است سبب بروز و افزایش افکار خودکشی و حتی رفتارهای خودکشی شود. اگر کودک شما مبتلا به افسردگی تشخیص داده شده است یا فکر میکنید ممکن است افسرده باشد، مهم است که به علائم هشداردهنده او توجه کنید و به او کمک کنید تا بر بیماری خود غلبه کند.
علائم هشداردهنده خطر خودکشی در کودکان افسرده
اگر کودک شما از افسردگی رنج می‌برد، باید نسبت به علائم او بسیار هوشیار باشد. علائم هشداردهنده خطر خودکشی در کودکان عبارت‌اند از:
- فاصله گرفتن از اجتماع
- بیشتر شدن رفتارهای مشکل‌ساز
- بیشتر صحبت کردن در مورد ناامیدی یا احساس درماندگی
- صحبت درباره خودکشی، مرگ یا مردن
- علاقه به استفاده از سلاح
- روی آوردن به مصرف مواد مخدر
علت افسردگی دوران کودکی چیست؟
افسردگی دوران کودکی ممکن است نتیجه ترکیبی از علل متعدد باشد. این علل می‌توانند به تنهایی سبب بروز اختلال خلقی نشوند، اما ممکن است در بروز و تشدید آن نقش داشته باشند. علل زیر خطر ابتلای کودک به افسردگی را افزایش می‌دهند.
سلامت جسمانی
کودکان مبتلا به بیماری‌های مزمن یا شدید بیشتر از سایر کودکان و نوجوانان در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند. این شامل چاقی نیز می‌شود.
- رویداد استرس‌زا: گاهی قرار گرفتن در قلب رویدادهای استرس‌زا مثل ایجاد تغییرات بزرگ در خانه، مدرسه یا روابط دوستانه می‌تواند زمینه ابتلای کودک به افسردگی را فراهم کند. این موارد به‌تنهایی سبب ابتلا به افسردگی نمی‌شوند، اما می‌توانند محرک و افزایش‌دهنده ریسک ابتلا باشند
- محیط: یک زندگی پر هرج‌ومرج یا پراسترس می‌تواند کودک را در معرض خطر ابتلا به افسردگی و دیگر اختلالات خلقی قرار دهد
- سابقه خانوادگی و افسردگی کودکان: کودکانی که اعضای خانواده آن‌ها دارای اختلالات خلقی یا افسردگی هستند، ممکن است در سنین پایین بیشتر به افسردگی مبتلا شوند
- عدم تعادل بیوشیمیایی: سطوح نامتعادل برخی از هورمون‌ها و مواد شیمیایی ممکن است بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد. این ناهماهنگی‌های بیوشیمیایی می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را تشدید کند
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
درود و خسته نباشید
ممنون از اینکه در مورد کودکان هم مطالب منتشر میکنید.
درود بر شما دوست عزیز
خوشحالیم که مطالب مارو دوست داشتین.
اخی چقدر ناراحت شدم
فکر نمیکردم بچه ها هم افسرده بشن
متاسفانه این عارضه تو همه سن پیش میاد.
سلام دخترم دچار افسردگی شده راه های درمان بالا رو انجام دادم اما جواب نداد
افکار خودکشی زیاد شده چیکار کنم؟
سلام به شما
حتما باید به روانپزشک مراجعه کنین. افکار خودکشی، کنترل و درمان خانگی نداره.
سلام وقتتون بخیر
من یه خواهر ۷ ساله دارم که تازه به مدرسه رفته و پیش دبستانی هم نرفته
اون از وقتی که وارد مدرسه شده خیلی بی حوصله و عصبی شده حتی در جشن های مدرسه‌ش هم یه گوشه می‌ایستاده و مثل بقیه بچه ها شادی نمیکنه
من فکر میکنم از سختگیری های معلمش اینجوری شده
چه کاری از دست من برمیاد که بتونم اونو از این حالت دربیارم؟!
ممنون میشم اگه راهنماییم کنید
سلام به شما
در مرحله اول، همدلی، همراهی و ایجاد امنیت خیلی مهمه. بعد از اون باید ضمن صحبت با والدین، از یک روان‌درمانگر کمک بگیرین. حل این مسائل در کودکی خیلی مهمه و نیاز به اقدام تخصصی داره.
سلام خسته نباشید خواهرم ۷ سالشه تابستان امسال کلاس ورزشی میرفت و عاشق ورزشش بود بعد هم که پیش دبستانی رفت هفته اول خیلی خوشحال بود اما الان یک هفتس هیچ علاقه ای به رفتن به مدرسه نداره و گریه میکنه میگه نمیرم ازش سوال میپرسیم که چرا نمیری میگه دلم درد میگیره نمیتونم وایستم اما دکترم بردیمش گفته هیچیش نیست همون باشگاهیم که میرفت و خیلی دوسش داشت خیلی ناگهانی گذاشتش کنار نمیره و گریه میکنه یهویی میزنه زیر گریه میگه من نمیرم مهد نه کسی اذیتش کرده نه چیزی همه هم باهاش خوب بودند به نظرتون امکان داره افسردگی باشه ببخشید طولانی شد خیلی نگرانشیم
سلام به شما
باید حتما ضمن اطلاع والدین، به روانپزشک مراجعه کرد تا علت موضوع مشخص و درمان مناسب انجام بشه.
سلام، ببخشید پسر من چهارونیم ساله اس، الان حدود دوماهی هست وقتی ناراحت میشه، فریادهای وحشتناکی میکشه، کاملا معلومه ضعف اعصاب گرفته. واقعا در حد جنون جیغ و فریاد میزنه، هرزگاهی هم خود زنی داره. ممنون میشم راهنماییم کنید
سلام به شما
حتما باید از روانپزشک کودک کمک بگیرین. در این شرایط وجود اختلالات مهمی باید بررسی بشه.
با عرض سلام پسری ۶ساله دارم هراز گاهی به من میگه مامان حس میکنم هیچی وجود نداره به نظر شما این احساس پوچیه ممنون از راهنماییتون
سلام به شما
الزاماً خیر. نیاز به بررسی دقیق و مصاحبه توسط روانپزشک کودکان وجود داره.
سلام، وقتتون بخیر ، دختر من ۵ سال و نیم، حدود ۴ ماه که پیش دبستانی میره بیشتر تایم مریض بود و خونه و همینطور دستشم شکست و این مدت خیلی دکتر میرفت
الان حدود ۴ روز به من میگه تو مادر من نیستی من فکر میکنم زن‌عمو، مامانمه و عمو ، بابامه
کلی باهاش صحبت کردم ولی باز میگه نه من فکر میکنم اون مامانمه، من از کجا بدونم تو منو به دنیا اوردی، میگه تو نیستی که روبروی من نشستی ،زن‌عمومه، هرچی براش میخرم میگه تو نمیخری اون میخره، کلی میشینه گریه میکنه، شبها هم چند بار از خواب بیدار میشه بهم میگه بیا پیشم بخواب، ولی توی طول روز همش میخواد بخوابه
کلا سالی بیشتر از ۳ یا ۴ بارم زن‌عموشو نمیبینه
به من که مادرشم میگه نخند من ازت میترسم
سلام به شما
این شواهد نشان افسردگی نیست و بنظر اختلالات مهم تری مطرح هست. باید حتما به روانپزشک کودکان مراجعه کنید و بررسی کامل انجام بشه.