پروبیوتیک‌ چیست و چرا برای بدن مفید است؟

این روزها، نام پروبیوتیک‌ زیاد شنیده می‌شود؛ البته شاید بهتر باشد بگوییم ماست پروبیوتیک. آنها نوعی باکتری و مخمر هستند. پروبیوتیک‌ها در عملکرد سیستم گوارشی نقش مهمی دارند. آیا می‌دانید پروبیوتیک چه تاثیری در بدن از خود برجای می‌گذارد و چگونه سبب بهبود وضعیت و عملکرد اعضای بدن می‌شود؟ در این بخش همراه هومکا باشید تا با فواید و تاثیرات پروبیوتیک‌ بر بدن آشنا شوید.

پروبیوتیک‌ چه تاثیری بر بدن دارد؟

پروبیوتیک‌ها از باکتری‌های زنده خوب و یا مخمرهایی ساخته می‌شوند. باکتری‌های خوب به صورت طبیعی در حدود نرمال داخل بدن شما وجود دارند و زندگی می‌کنند. همه باکتری‌های موجود در بدن خوب نیستند و باکتری‌های بد نیز در بدن ما وجود دارند. زمانیکه تعادل بین باکتری‌های بد و خوب حاکم باشد بدن شما در سلامت به سر می‌برد؛ اما زمانیکه دچار عفونت می‌شوید به این معناست که باکتری‌های بد بیشتری در بدن وجود دارد و تعادل سیستم ایمنی را برهم می‌زنند. باکتری‌های خوب در ازبین بردن باکتری‌های بد موثر هستند و تعادل را به سیستم بدن برگردانده و سبب بازگشت سلامت به بدن می‌شوند. شما می‌توانید با مصرف مکمل‌ها و مواد غذایی حاوی پروبیوتیک‌ می‌توانید باکتری‌های خوب بدن را افزایش دهید.

چند نوع باکتری‌ پروبیوتیک‌ داریم؟

باکتری‌های پروبیوتیک انواع مختلفی هستند و هریک خواص و عملکردهای خاص خود را دارند. مثلا برخی از باکتری‌های پروبیوتیک تنها سبب کاهش وزن می‌شوند، برخی التهابات داخلی را از بین می‌برند، برخی از بروز عفونت و بیماری جلوگیری می‌کنند و بعضی دیگر در حفظ سلامت دستگاه گوارش و قلب موثر هستند. از جمله پروبیوتیک‌های رایج می‌توان به لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم اشاره کرد. بیشترین مخمری که در پروبیوتیک‌ها وجود دارد ساکارومایسس بولاردی نام دارد.

در سایت Health Line در مورد این باکتری‌ها اینگونه می‌خوانیم:

 تعداد باکتری‌های بدن نسبت به سلول ها ۱۰ به ۱ است. در این زمینه مطالعات بیشتری صورت گرفته است؛ این ادعا وجود دارد که این نسبت می‌تواند یک به یک باشد.

بر این اساس ۳۹ تا ۳۰۰ تریلیون باکتری در درون بدن  زندگی می کنند. اگر این تخمین دقیق‌تر انجام شود، مطمئنا عدد بزرگتر خواهد بود.

بسیاری از این باکتری‌ها در روده زندگی می‌کنند و کاملا بی ضرر هستند. تعداد کمی از آنها می‌توانند باعث بیماری شوند.

چه غذاهایی پروبیوتیک‌ دارند؟

محصولات حاوی پروبیوتیک بیشمار هستند. خوشبختانه آنقدر طیف مواد غذایی که پروبیوتیک دارند متنوع و گسترده است که شما می‌توانید با هر نوع رژیم غذایی مواد پروبیوتیکی را به بدن خود برسانید و تعادل بین باکتری‌های بد و خوب بدن را حفظ کنید. شما می‌توانید پروبیوتیک‌ها را از طریق سبزیجات تخمیر شده یا مواد لبنی دریافت کنید یا مکمل دریافت کنید. این امر کاملاً بستگی به انتخاب شما و تجویز پزشکتان دارد.

از جمله معروف‌ترین محصولات پروبیوتیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مکمل‌های پروبیوتیکی
• چای کمبوچا
• تمپه (چیزی شبیه به توفو است)
• کیمچی
• کلم ترشی
• پنیر‌های پروبیوتیکی
• شیرهای پروبیوتیکی
• ماست و کفیر
• خیارشور
• ماست کفیر
• ماست پروبیوتیک
• پنیر لاکتیکی، گودا، چدار، موزارلا
• کلم ترش
• شکلات تلخ
• ترشی‌های خانگی
• شیرهای غنی شده با پروبیوتیک

پروبیوتیک‌ چه خواصی دارد؟

پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های مفیدی هستند که از طریق خوردن غذاهای تخمیر شده وارد بدن می‌شوند. البته شما می‌توانید با مصرف مکمل نیز پروبیوتیک مورد نیاز بدن را تامین کنید. این میکروارگانیسم‌ها خواص زیادی برای حفظ سلامت و تعادل بدن دارند که ما فقط به تعدادی از مهم‌ترینشان اشاره می‌کنیم:

بیماری‌های اعصاب و روان را بهبود می‌بخشد.

تحقیقات نشان می‌دهند که پروبیوتیک‌ چه به صورت مصرف غذایی و چه در قالب مکمل می‌تواند سبب بهبود بسیاری از بیماری‌های اعصاب و روان شود. افرادی که دچار بیماری‌های اعصاب و روان هستند اگر در یک بازه زمانی یک تا سه ماهه مواد غذایی و مکمل‌های حاوی پروبیوتیک مصرف کنند، حتماً علائم بهبودی را در خود خواهند دید.

پروبیوتیک می‌تواند بیماری‌ها و اختلالات جدی همچون اوتیسم، اختلال وسواس، اضطراب و افسردگی و عدم تمرکز و فراموشی را بهبود ببخشد. اگر شما مبتلا به استرس زیاد باشید با مصرف روزانه یک کپسول مکمل پروبیوتیک و یا ۱۰۰ گرم ماست خواهید دید که چقدر از سطح استرس و نگرانی درونی‌تان کاسته می‌شود.

جالب است بدانید که اگر به مدت دو ماه هر روز پروبیوتیک مصرف کنید، سطح پروتئین واکنشی C و هورمون‌های همچون هورمون انسولین در بدنتان کاهش پیدا می‌کند. منظور از سطح پروتئین واکنشی C، همان crp  است که سطح آن در آزمایش CRP ارزیابی می‌شود.

دوست‌دار قلب شماست.

اگر می‌خواهید مبتلا به چربی و فشارخون بالا نشوید؛ لازم است پروبیوتیک‌ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید. پروبیوتیک‌ها از ابتلای شما به فشارخون بالا جلوگیری می‌کنند و درضمن عامل ضد کلسترول بد یا LDL هستند. اسید لاکتیک یکی از انواع پروبیوتیک‌هاست که نوعی باکتری تولید می‌کند، خوب است بدانید که این باکتری می‌تواند با کاهش صفرا در روده، چربی خون بد را هم کاهش دهد. اما ارتباط صفرا با کلسترول چیست؟

مایع صفرا در حقیقت از کلسترول ساخته می‌شود و وجود این ماده عامل هضم غذاهاست. پروبیوتیک‌ها صفرا را کاهش می‌دهند و از دوباره جذب شدن آن به روده و بافت بدن جلوگیری می‌کنند. اگر شما مبتلا به کلسترول باشد و به مدت دو ماه هر روز ماست پروبیوتیک مصرف کنید، کلسترول بد خون حدوداً ۵ درصد کاهش پیدا می‌کند. از آزمایش LDL برای بررسی سطح کلسترول بد خون استفاده می‌شود.

در عوض کلسترول خوب افزایش پیدا می‌کند و سلامت قلب تضمین می‌شود. مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک ضمن اینکه سبب کاهش کلسترول می‌شوند از ابتلای به فشارخون بالا نیز جلوگیری می‌کنند، بنابراین ریسک سکته قلبی و مغزی به حداقل می‌رسد.

آسم و آلرژی را بهبود می‌بخشد.

بعضی از باکتری‌های پروبیوتیک سبب کاهش شدت عوارض و علائم آسم می‌شوند، این مورد بخصوص در نوزادان تایید شده است. تحقیقات نشان می‌دهند نوزادانی که شیر خشک غیرپروبیوتیکی می‌خورند یکی بیشتر از نوزادانی که با شیر خشک پروبیوتیکی تغذیه می‌شوند دچار آسم می‌شوند.

جالب است بدانید که اگر مادر باردار در طول نه ماه بارداری مواد غذایی پروبیوتیکی بخورد، احتمال اینکه نوزادش در دو سال نخست تولد دچار آسم شود، تا حدود ۸۳ درصد کاهش پیدا می‌کند. بزرگسالانی که دچار حساسیت ناشی از مصرف محصولات لبنی می‌شوند، اگر مواد غذایی پروبیوتیکی مصرف کنند، شاهده کاهش التهاب ناشی از این حساسیت‌ها خواهند بود.

درمان اسهال

اگر مقدار کافی پروبیوتیک در طول روز مصرف کنید امکان اینکه دچار اسهال شوید خیلی ضعیف است. بیشتر کسانی که داروهای آنتی بیوتیکی مصرف می‌کنند دچار اسهال می‌شوند. به همین علت است که پزشک توصیه می‌کند برای برگرداندن تعادل باکتری‌های خوب و بد از بدن حتماً این گروه مواد غذایی پروبیوتیکی بیشتری مصرف کنند.

جالب است بدانید که مصرف مواد غذایی و مکمل‌های پروبیوتیک به کسانی که قصد سفر دارند نیز توصیه می‌شود، چراکه خیلی از افراد در طول سفر دچار اسهال مسافرتی می‌شوند و اگر پروبیوتیک مصرف کنند، احتمالش خیلی ضعیف است که در طول سفر درگیر این مشکل شوند.

سیستم ایمنی قوی داشته باشید.

پروبیوتیک‌ها سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند، اجازه رشد و تکثیر به باکتری‌های بد را نمی‌دهند و روده را از التهاب و تحریک پذیری در امان نگه میدارند. بعضی از انواع پروبیوتیک‌ها سبب سرعت گرفتن تولید آنتی بادی می‌شوند و سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند. کسانی که در رژیم غذایی خود پروبیوتیک بیشتری دارند معمولاً نسبت به سایرین خیلی کمتر دچار عفونت‌ها ادراری و تنفسی می‌شوند.

مشکلات گوارشی را برطرف می‌کند.

بیشترین سود مواد پروبیوتیکی به دستگاه گوارش می‌رسد، پروبیوتیک‌ها التهاب‌های روده‌ای را مهار می‌کنند، برای بهبود بیماری کرون مفید هستند و عوارض و علائم بیماری کولیت اولسراتیو را کم می‌کنند. باکتری‌هایی که سبب بهبود کولیت اولسراتیو می‌شوند، بیفیدو و لاکتوباسیلوس نام دارند.

وزنتان را کم می‌کند.

پروبیوتیک‌ها عامل لاغری نیز هستند. آن‌ها به روش‌های گوناگون سبب کاهش وزن شما می‌شوند. مثلا بعضی از انواع پروبیوتیک جذب چربی در روده را متوقف می‌کنند، برخی از آن‌ها شما را برای ساعات طولانی‌تر سیر نگه میدارند و برخی نیز سبب افزایش کالری سوزی بدن می‌شوند.

جالب است بدانید که اگر مکمل پروبیوتیک را به مدت سه ماه مصرف کنید، حدوداً ۸.۵ درصد از چربی دور شکمتان برطرف می‌شود. از جمله پروبیوتیک‌هایی که سبب لاغری می‌شوند می‌توان به لاکتوباسیلوس گسری اشاره کرد.

بهترین زمان برای مصرف پروبیوتیک‌ چه موقعی است؟

اگر حین غذا خوردن مواد پروبیوتیکی مصرف کنید، ماندگاری آنها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین متخصصین همیشه توصیه می‌کنند که افراد دقیقاً قبل از غذا خوردن یا حین غذاخوردن مکمل‌های پروبیوتیکی را مصرف کنند. به این ترتیب آنها راحت‌تر می‌توانند وارد روده و دستگاه گوارش شوند.

بهتر این است که وقتی ناشتا هستید پروبیوتیک مصرف نکنید، چون وقتی ناشتا هستید و معده شما خالیست، PH معده به دو یا سه می‌رسد، بنابراین اسیدیته معده بیشتر می‌شود. اگر شما در آن زمان پروبیوتیک‌ مصرف کنید؛ بیشتر باکتری‌های خوب از بین خواهند رفت بدون اینکه جذب روده شوند.

آیا پروبیوتیک‌ برای کودکان مفید است؟

پروبیوتیک‌ها همانطور که برای حفظ سلامت بزرگسالان مفید هستند در ارتقا و حفظ سلامت کودکان نیز موثر خواهند بود. پروبیوتیک‌ها عملکرد گوارشی نوزادان را تنظیم می‌کنند، عفونت‌های داخلی بخصوص دستگاه ادراری کودک را بهبود می‌بخشند و درضمن با تقویت سیستم ایمنی بدن کودک از ابتلایش به بیمار‌ی‌هایی همچون سرماخوردگی و آنفولانزا جلوگیری می‌کند.

اگر می‌خواهید در ارتباط با این میکروارگانیسم‌های مفید و موثر در حفظ سلامت بدن بیشتر بدانید و یا اینکه نیاز به خدمات درمانی و آزمایشگاهی در منزل دارید، توصیه می‌کنیم با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱هومکا تماس بگیرید و از مشاوره‌های کارشناسان این مجموعه بهرمند شوید. همچنین از جمله آزمایش‌های دیگری که در این زمینه به شما کمک می‌کند می‌توان به آزمایش ویتامین D اشاره کرد.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.