هپاتیت در کودکان + علت، علائم و درمان هپاتیت در کودکان

هپاتیت در کودکان موضوعی است که در این مقاله از مجله هومکا به آن خواهیم پرداخت. اما هپاتیت چیست؟ هپاتیت بیماری التهاب کبد است. در حقیقت زمانی که حرف از هپاتیت می‌زنیم به این معناست که کبد در حالت نرمال نیست و درگیر التهاب حاد یا مزمن است. التهاب کبد یا هپاتیت می‌تواند به دلایل مختلف بروز کند و محدودیت سنی ندارد.

کودکان نیز ممکن است همچون بزرگ‌سالان دچار این بیماری شوند. کودکان ممکن است در تماس با مواد شیمیایی، داروها، برخی اختلالات ژنتیکی، نقص سیستم ایمنی، در تماس بودن با مدفوع و آب دهان فرد آلوده، مبتلا به هپاتیت شوند. همچنین گروهی از کودکان از بدو تولد هپاتیت دارند و بیماری را از مادر خود می‌گیرند. در این قسمت می‌خواهیم در مورد هپاتیت نوزادی، علائم هپاتیت در کودکان، هپاتیت A در کودکان و دیگر مسائل مرتبط با کودکان مبتلا به هپاتیت صحبت کنیم.

علت هپاتیت در کودکان چیست؟

هپاتیت در کودکان می‌تواند به دلایل زیادی ایجاد شود. کودک شما می‌تواند با قرار گرفتن در معرض ویروسی که باعث آن می‌شود به هپاتیت مبتلا شود. این ویروس‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• ویروس‌های هپاتیت. ۵ نوع اصلی ویروس هپاتیت وجود دارد: هپاتیت A، هپاتیت ب، هپاتیتC، هپاتیت D و E
• سیتومگالوویروس: این ویروس بخشی از خانواده ویروس هرپس است
• ویروس اپشتین بار: این ویروس باعث مونونوکلئوز می‌شود.
• هرپس سیمپلکس: تبخال می‌تواند صورت، پوست بالای کمر یا اندام تناسلی را درگیر کند
• ویروس واریسلا زوستر: ویروس واریسلا زوستر همان آبله‌مرغان است. یکی از عوارض این ویروس هپاتیت است. اما این اتفاق در کودکان بسیار نادر است
• انتروویروس‌ها: انتروویروس‌ها گروهی از ویروس‌ها هستند که اغلب در کودکان دیده می‌شود. آن‌ها شامل کوکساکی ویروس‌ها و اکو ویروس‌ها هستند
• سرخجه: سرخجه یک بیماری خفیف است که باعث ایجاد جوش می‌شود
• آدنوویروس: آدنوویروس گروهی از ویروس‌ها هستند که باعث سرماخوردگی، التهاب لوزه‌ها و عفونت گوش در کودکان می‌شود. همچنین می‌توانند باعث اسهال شوند

همچنین شرایط می‌تواند باعث ابتلا کودکان به هپاتیت شود. ازجمله شرایط زمینه‌ساز بروز بیماری هپاتیت می‌توان به بیماری خود ایمنی کبد اشاره نمود. در اثر این بیماری، سیستم ایمنی کودک شما آنتی‌بادی‌هایی می‌سازد که به کبد حمله می‌کنند. این وضعیت پزشکی باعث التهاب می‌شود که منجر به بروز هپاتیت خواهد شد. کودکانی که در معرض ویروسی هستند که باعث هپاتیت می‌شود، بیشتر زمینه ابتلا به هپاتیت از هر نوع را دارند.

علائم هپاتیت در کودکان

علائم هپاتیت ممکن است در هر کودک کمی متفاوت باشد. برخی از کودکان هیچ علامتی ندارند. علائم هپاتیت ناگهانی یا حاد ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• علائم شبیه به آنفولانزا
• زرد شدن پوست
• زرد شدن سفیدی چشم
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع یا استفراغ
• تب
• بدحالی
• درد یا ناراحتی معده
• اسهال
• درد مفاصل
• درد عضلات
• کهیرهای قرمز خارش‌دار روی پوست
• ادرار تیره‌رنگ
• مدفوع با رنگ روشن یا سفالی رنگ

علائم این بیماری ممکن است شبیه به علائم سایر مشکلات سلامتی باشد. حتماً کودک را در صورت داشتن چنین علائمی پیش پزشک ببرید و آزمایشات لازم را انجام دهید.

انواع هپاتیت در کودکان

انواع هپاتیت در کودکان همانند هپاتیت‌هایی است که بزرگ‌سالان را درگیر می‌کند. کودکان نیز به نسبت ریسک ابتلا می‌توانند مبتلا به انواع هپاتیت A، B، C، D و E شوند.

درمان هپاتیت در کودکان

درمان هپاتیت در کودکان به علائم، سن و سلامت عمومی کودکان بستگی دارد. همچنین درمان هپاتیت در کودک به شدت بیماری نیز وابسته است. درمان کودک مبتلا به هپاتیت به عامل ایجاد هپاتیت نیز وابسته است. هدف از درمان جلوگیری از آسیب به کبد کودک است. همچنین برای کمک به کاهش علائم نیز می‌توان روش‌های درمانی مختلف را به کار گرفت. درمان هپاتیت کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروها: داروهایی که برای درمان هپاتیت تجویز می‌شوند می‌توانند داروهای کنترل‌کننده خارش باشند. همچنین این داروها می‌توانند ویروس را درمان کنند یا یک بیماری خود ایمنی را کنترل کنند
• مراقبت‌های حمایتی: منظور از مراقبت‌های حمایتی این است که کودک علاوه بر دارودرمانی به روش‌های دیگر نیز تحت مراقبت باشد، که تغذیه یکی از آن‌ها است. مراقبت حمایتی شامل مصرف مواد غذایی سالم و استراحت کافی است
• کاهش ریسک: عدم استفاده از الکل یا مواد مخدر غیرقانونی. این مورد برای کودکانی که سوءمصرف مواد مخدر، الکل و رابطه‌های محافظت نشده دارند کاربردی و مؤثر خواهد بود
• بستری در بیمارستان: در موارد شدید لازم است کودک را در بیمارستان بستری کنید
• آزمایش خون: آزمایش خون راهی است برای تشخیص بیماری در حال پیشرفت یا در حال درمان
• پیوند کبد: این کار برای کودکانی انجام می‌گیرد که دچار نارسایی کبدی هستند. این کار معمولاً در مرحله نهایی انجام می‌گیرد
• کمک به جلوگیری از گسترش هپاتیت ویروسی: این مورد شامل داشتن عادات بهداشتی شخصی مانند شستن دست‌ها می‌شود

به گفته وب‌سایت urmc با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی کودکتان جهت تهیه یک برنامه مراقبتی برای فرزندتان در تماس باشید. اگر فرزند شما مبتلا به هپاتیت مزمن باشد، باید استراحت کافی داشته باشد. رژیم غذایی سالم برای کودکان مبتلا به هپاتیت از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین کودک شما باید طبق تجویز پزشک داروهایش را مصرف کند.

هپاتیت A در کودکان

یکی از انواع هپاتیت در کودکان که شیوع دارد، هپاتیت A است. این شکل از ویروس از طریق تماس مدفوعی و دهانی به کودک منتقل می‌شود. هپاتیت آ به طرق زیر به کودکان سرایت می‌کند:

• خوردن غذای تهیه‌شده توسط یک فرد آلوده به هپاتیت
• آب آشامیدنی که حاوی ذرات مدفوع باشد یا از جایی که آلودگی مدفوع به آن رسیده باشد. این مشکل در کشورهای درحال‌توسعه بسیار شایع است
• دست زدن به مدفوع یا پوشک کثیف فرد مبتلا و سپس قرار دادن دستان خود در نزدیکی دهان. شیوع بیماری ممکن است در مراکز نگهداری از کودکان بیشتر باشد
• سفرهای بین‌المللی به مناطقی که هپاتیت a در آن مناطق شیوع بالایی داشته باشد
• مصرف داروهای غیرقانونی
• انتقال خون (این مورد بسیار نادر است)

شایع‌ترین علائم هپاتیت آ در کودکان عبارت‌اند از: کاهش اشتها، خستگی جسمانی، بدحالی، زردی پوست، زردی سفید چشم، استفراغ، حالت تهوع، تب.

هپاتیت آ در کودک قابل درمان است؟

در حقیقت باید بگوییم که هیچ راه قطعی برای درمان هپاتیت آ در کودکان وجود ندارد. اما والدین نباید در مورد درمان هپاتیت A در کودکان خیلی نگران باشند، چراکه این بیماری در صورت مراقبت صحیح پس از چند ماه درمان می‌شود. کافی است به توصیه‌های پزشک معالج فرزندتان گوش دهید، آن‌‌ها را اجرا کنید و با استفاده از درمان‌های حمایتی سرعت درمان کودک را افزایش دهید.

هپاتیت B در کودکان

هپاتیت ب دیگر نوع هپاتیت است که در میان کودکان شیوع دارد. این ویروس زمانی پخش می‌شود که خون یک فرد آلوده وارد بدن فرد دیگری شود. این بیماری می‌تواند از طریق سوزن یا ابزار تیز پخش شود. همچنین می‌تواند با به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند تیغ و مسواک سرایت کند. ممکن است این سؤال مطرح شود، که کودکان با چنین ابزار سر و کار ندارند، بنابراین چگونه مبتلا به هپاتیت ب می‌شوند؟ این ابهام به جا است اما تا زمانی که مسئله ابتلا مادر به هپاتیت ب مطرح نباشد.

اگر مادر مبتلا به ویروس هپاتیت ب باشد، نوزادی را به دنیا می‌آورد که احتمالاً درگیر هپاتیت ب است. همچنین نوزادان و کودکان از طرق دیگر نیز می‌توانند دچار هپاتیت ب شوند. مثلاً از طریق تماس، خراش دادن یا بریدگی بدن بیمار مبتلا به هپاتیت ب کودک نیز در معرض خطر ابتلا به هپاتیت B قرار خواهد داشت. کودکان در گروه‌های زیر در معرض خطر ابتلا به هپاتیت B قرار دارند:

• کودکانی که از مادران مبتلا به هپاتیت ب متولد می‌شوند
• کودکان که از مادرانی متولد می‌شوند که از کشوری آمده‌اند که هپاتیت ب در آن شیوع دارد. مناطق آسیای جنوب شرقی و چنین بیش از سایر کشورها درگیر به بیماری هپاتیت ب هستند
• کودکانی که در مراکز مراقبت طولانی‌مدت زندگی می‌کنند یا معلول هستند
• کودکانی که در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که فردی به این ویروس آلوده است
• کودکان دارای مشکل لخته شدن خون که به فرآورده‌های خونی نیاز دارند. این می‌تواند شامل هموفیلی باشد
• کودکانی که برای نارسایی کلیه نیاز به دیالیز دارند

علائم هپاتیت ب در کودکان

بیشتر کودکان مبتلا به هپاتیت ب علائم خاصی ندارند. اما شایع‌ترین علائم هپاتیت ب در کودکان عبارت‌اند از: استفراغ، خستگی بدن، تب، کاهش سطح اشتها، زردی پوست و سفیدی چشم.

هپاتیت C در کودکان

هپاتیت سی از طریق خون‌ آلوده شیوع پیدا می‌کند. ویروس هپاتیت C از خون‌آلوده عبور می‌کند. همچنین می‌تواند از طریق تماس جنسی به فرد دیگری منتقل شود. مادرانی که مبتلا به هپاتیت سی هستند می‌توانند آن را در دوران بارداری به نوزادان خود منتقل کنند. کودکان که در گروه‌های زیر قرار دارند، در معرض خطر ابتلا به هپاتیت C هستند:

• کودکانی که از مادران مبتلا به این ویروس متولد می‌شوند
• کودکان که مشکل انعقاد خون مانند هموفیلی دارند
• کودکانی که برای نارسایی کلیه نیاز به دیالیز دارند

هپاتیت D در کودکان

 هپاتیت D فقط در افرادی رخ می‌دهد که قبلاً به هپاتیت B آلوده شده‌اند. این هپاتیت می‌تواند هم‌زمان با آلوده شدن فرزند شما به هپاتیت B رخ دهد یا دیرتر شروع شود. هپاتیت D در دوران بارداری از مادر به جنین منتقل نمی‌شود. این وضعیت در کودکان متولدشده خیلی نادر است، چراکه نوزادان پس از تولد واکسن هپاتیت  Bدریافت می‌کنند.

هپاتیت E در کودکان

این شکل از هپاتیت مانند هپاتیت آ است. از طریق تماس مدفوعی و دهانی پخش می‌شود. هپاتیت E در کشورهای درحال‌توسعه شایع‌تر است.

تشخیص بیماری هپاتیت در کودکان

پزشک معالج یا ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی فرزند شما سابقه سلامتی کودک را بررسی می‌کند. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی کودک شما را معاینه فیزیکی نیز خواهد کرد. ممکن است فرزند شما به آزمایشات دیگری نیز نیاز داشته باشد.

آزمایش خون

ممکن است پزشک جهت بررسی موارد زیر آزمایش خون برای کودک شما تجویز کند:

• بررسی آنزیم‌های کبدی
• بررسی عملکرد کبد
• واکنش زنجیره‌ای آنتی‌بادی و پلیمراز: این آزمایش برای بررسی نوع هپاتیت است
• شمارش سلول‌های خونی (CBC)
• آزمایش انعقاد خون

سی‌تی‌اسکن

سی‌تی‌اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن را نشان می‌دهد. این آزمایش استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، چربی و اندام‌های کودک شما را نشان می‌دهد. سی‌تی‌اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس عمومی دارد.

سونوگرافی

سونوگرافی از امواج صوتی یا اولتراسوند برای بررسی قسمت‌هایی از بدن استفاده می‌کند. در معاینه کبد استفاده از سونوگرافی بسیار مؤثر است و تشخیص را برای پزشک راحت‌تر می‌کند.

ام ار آی

این آزمایش از آهن‌رباهای بزرگ، امواج رادیویی و کامپیوتر استفاده می‌کند. این‌ها با هم تصاویر دقیقی از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن کودک شما تهیه می‌کنند.

بیوپسی کبد

ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی کودک شما ممکن است یک نمونه بافت از کبد کودک شما خارج کند. سپس این نمونه برداشته‌شده زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد.

عوارض احتمالی هپاتیت در کودکان چیست؟

از عوارض اصلی این بیماری می‌تواند به نارسایی کبد، سرطان کبد و مرگ اشاره نمود. این موارد بیشتر در موردهای مبتلا به هپاتیت B و C مشاهده می‌شود.

هپاتیت نوزادی چیست؟

نخستین سؤالی که در ذهن والدین مطرح می‌شود، این است که هپاتیت نوزادی چیست؟ هپاتیت نوزادی یا هپاتیت مادرزادی دقیقاً نوعی از هپاتیت است که بزرگ‌سالان را نیز درگیر می‌کند. درواقع هپاتیت در کودکان با هپاتیت بزرگ‌سالان تفاوتی ندارد و کودکان نیز ممکن است دچار انواع هپاتیت شوند.

زمانی که علائم هپاتیت در کودکان ظاهر می‌شود، به این معناست که کبد کودکان درگیر التهاب است و عملکرد درستی ندارد. زمانی که کودک مبتلا به هپاتیت می‌شود، سلول‌های کبدش در حال آسیب دیدن و تخریب هستند. به‌تدریج کودک در برابر بیماری‌ها، عفونت‌ها و بیماری‌های خاص ایمنی کمتری خواهد داشت و بیشتر آسیب خواهد دید. البته این تا زمانی که است بیماری تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد.

هپاتیت مادرزادی

هپاتیت مادرزادی همان‌طور که از نامش پیداست از بدو تولد همراه کودک خواهد بود. نوزادانی که از مادران مبتلا به هپاتیت متولد می‌شوند، در معرض خطر ابتلا به هپاتیت قرار دارند. در بیشتر موارد این اتفاق زمانی رخ می‌دهد، که مادر نسبت به ابتلای خود به بیماری هپاتیت بی‌اطلاع باشد و تولد نوزاد به روش سزارین صورت گیرد. بنابراین انجام آزمایش هپاتیت پیش از بارداری و در طول بارداری بسیار حائز اهمیت است. چراکه این آزمایش ضمن شناسایی ویروس می‌تواند به پزشک در مورد اینکه مادر باید چگونه زایمان کند، کمک نماید.

درمان هپاتیت در نوزادان

درمان قطعی یا روش صد درصدی برای پیشگیری از ابتلا نوزادان به هپاتیت وجود ندارد. اما اگر پیش از تولد نوزاد مشخص شود که مادر مبتلا به هپاتیت است، کار کمی راحت‌تر می‌شود. اگر مادر مبتلا به هپاتیت باشد، کودک باید اولین دوز واکسن هپاتیت B را به همراه آمپول ایمونوگلوبولین که حاوی آنتی‌بادی‌های ضدویروس است، ظرف ۱۲ ساعت پس از تولد دریافت کند و دومین دز واکسن را در فاصله‌ٔ یک تا دو ماهگی و سومین دز را در شش ماهگی دریافت خواهد کرد.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.