فنوفیبرات برای چیست؟ + عوارض و تداخلات دارویی
کپسول فنوفیبرات (Fenofibrate) که با نام تجاری تریکور در بازار موجود است، برای درمان و کاهش کلسترول در افرادی که چربی خون بالا دارند تجویز می‌شود. در این مقاله از مجله سلامت هومکا راجع به قرص فنوفیبرات، عوارض، تداخلات دارویی و همچنین بهترین زمان مصرف این قرص توضیح می‌دهیم. برای ثبت درخواست آزمایش در منزل کلیک کنید.
قرص فنوفیبرات چیست؟
فنوفیبرات یکی دیگر از داروهایی است که برای کاهش کلسترول بالا و سطوح بالای تری گلیسیرید (اسید چرب) در خون استفاده می‌شود. این دارو از طریق افزایش تجزیه و حذف تری گلیسیرید از خون عمل می‌کند. مصرف این قرص با کاهش تری گلیسیرید و کلسترول خون می‌تواند ریسک بروز حملات قلبی عروقی را کاهش دهد. فنوفیبرات برای بهبود سطح کلسترول در سه نوع مورد زیر استفاده می‌شود:
- دیس‌لیپیدمی مختلط: سطوح بالای کلسترول LDL (کلسترول بد) و تری گلیسیرید و سطوح پایین کلسترول HDL (کلسترول خوب)
- هایپر تری گلیسیریدمی شدید: سطوح بسیار بالای تری گلیسیرید
- هایپرکلسترولمی اولیه: سطوح بسیار بالای کلسترول LDL
این قرص با کاهش تری گلیسیرید و کلسترول LDL و افزایش کلسترول HDL به کاهش چربی خون و کنترل عوارض این بیماری کمک می‌کند.
قرص فنوفیبرات و لاغری
مصرف قرص فنوفیبرات به افرادی که چربی خون بالا دارند، توصیه می‌شود. فنوفیبرات و دیگر داروهایی که برای کاهش چربی خون تجویز می‌شوند، هیچ تأثیری در لاغری ندارند. شما تنها زمانی لاغر می‌شوید که رژیم غذایی درستی داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید. از مصرف خودسرانه قرص‌های کنترل چربی خون با هدف لاغری اکیداً خودداری کنید!
فنوفیبرات و فشار خون
منظور از فشار خون، فشاری است که خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند. در حالت طبیعی که فرد مشکل خاصی ندارد، فشار سیستولی کمتر از ۱۲۰ میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولی کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه است. وقتی چربی خون فرد بالاتر از حد نرمال باشد، سلول‌های چربی در دیواره عروق رسوب کرده و جریان خون را مختل می‌کنند. درنتیجه یکی از علائم چربی خون بالا، پرفشاری خون است.
در این افراد خون به‌سختی درون رگ‌ها جریان می‌یابد و فشار بیشتری به دیواره آن‌ها وارد می‌کند. اگر فردی که چربی خون بالا دارد برای درمان اقدام کند، به‌تدریج فشار خون وی نیز به حالت نرمال بازمی‌گردد. پزشک با توجه به شرایط فرد و نتایج آزمایش، داروهای مختلف مثل جم فیبروزیل، آتورواستاتین یا فنوفیبرات برای وی تجویز می‌کند. پس از مصرف این داروها، چربی و فشار خون فرد تا حدودی کنترل می‌شود.
فنوفیبرات کبد چرب
کبد چرب زمانی است که حجم چربی درون کبد بیشتر از حد نرمال باشد. افرادی که چربی خون بالا دارند، مستعد کبد چرب نیز هستند. فنوفیبرات و دیگر داروهایی که با کاهش تری گلیسیرید خون به کنترل چربی خون بالا کمک می‌کنند، علائم کبد چرب را نیز می‌توانند کنترل کنند. البته به خاطر داشته باشید که عملکرد اصلی فنوفیبرات، کاهش چربی خون است و برای درمان بیماری‌های دیگر نظیر کبد چرب، باید طبق تجویز پزشک عمل کنید.
بهترین زمان مصرف کپسول فنوفیبرات
این قرص را باید دقیقاً طبق توصیه پزشک مصرف کنید. اکثر پزشکان فنوفیبرات ۲۰۰ را به صورت یک دوز در روز تجویز می‌کنند، بااین‌حال دوز مجاز برای هر فرد بسته به شرایط وی فرق می‌کند. بهترین زمان برای مصرف این کپسول، مصرف آن به همراه غذا است. وقتی این قرص را به همراه غذا مصرف می‌کنید، حداکثر میزان جذب آن رخ می‌دهد. برای مصرف Fenofibrate در روز یا شب، هیچ محدودیتی ندارید، می‌توانید هر موقع که راحت‌ترید آن را مصرف کنید. بااین‌حال توصیه می‌کنیم یک وعده مشخص را برای مصرف قرص خود تعیین کنید.
درصورتی‌که یک دوز فنوفیبرات را فراموش کردید، به محض یادآوری آن دوز را مصرف کنید. از دوبرابرکردن دوز دارو برای جبران دوز فراموش‌شده اکیداً خودداری کنید. پیروی از یک رژیم غذایی سالم و کم‌چربی، ورزش و فعالیت روزانه و اجتناب از مصرف سیگار می‌تواند اثربخشی این دارو را چندین برابر کند.
عوارض قرص فنوفیبرات
قرص خوراکی فنوفیبرات ممکن است عوارض جانبی خفیف یا جدی ایجاد کند. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید، این است که هرگونه تغییر غیرعادی پس از مصرف آن را جدی تلقی کرده و پزشک خود را مطلع کنید. عوارض جانبی رایج‌تری که فنوفیبرات ایجاد می‌کند عبارت‌اند از:
- سردرد
- کمردرد
- حالت تهوع
- سوءهاضمه
- علائم سرماخوردگی مثل گرفتگی یا آبریزش بینی
- دل‌درد
اگر شدت عوارض خفیف باشد، معمولاً بدون نیاز به درمان پس از گذشت چند روز یا چند هفته خودبه‌خود از بین می‌روند. بااین‌حال اگر علائم شدیدی را تجربه کردید، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.
به گفته‌ی healthline قرص فنوفیبرات می‌تواند عوارض جانبی جدی‌تری نیز ایجاد کند. برخی از این عوارض مشکلات کبدی است که با علائم زیر همراه است:
- زردی پوست یا سفیدی چشم
- ادرار تیره‌رنگ
- درد در ناحیه معده
- کاهش اشتها
- ضعف غیرقابل توضیح یا غیرعادی
واکنش‌های آلرژیک شدید هم ممکن است رخ دهد که می‌تواند با علائم زیر همراه بادشد:
- تورم صورت، چشم‌ها، لب‌ها، زبان، دست‌ها، بازوها، پاها، مچ پا یا پایین ساق پا
- مشکل در تنفس یا بلع
- کهیر
- تاول زدن پوست
علاوه بر این مصرف فنوفیبرات خطر ابتلا به بیماری‌های پانکراس را در فرد افزایش می‌دهد.
شما در هر شرایطی باید به پزشک خود اعتماد کنید. پزشک شما به همه عوارض جانبی و تداخلات دارویی فنوفیبرات آگاه است و با توجه به آن‌ها این دارو را برای شما تجویز کرده است؛ بنابراین عوارض جانبی این دارو نباید شما را از مصرف آن بازدارد. شما باید این عوارض جانبی و نحوه کنترل آن‌ها را بشناسید. مطالب هومکا به‌هیچ‌وجه جایگزین تجویز و توصیه‌های پزشک شما نیست.
موارد منع مصرف داروی فنوفیبرات
در موارد زیر مصرف فنوفیبرات ممنوع است:
- سابقه ابتلا به بیماری‌های صفراوی مثل سنگ کیسه صفرا
- ابتلا به بیماری‌های شدید کلیوی
- ابتلا به بیماری‌های پانکراس ازجمله پانکراتیت
- دوران شیردهی و بارداری در زنان
- اختلالات شدید کبدی مثل سیروز و اختلال عملکرد کبدی
- کم‌کاری تیروئید
- حساسیت به دارو یا اجزای آن
تداخلات دارویی فنوفیبرات
قرص خوراکی فنوفیبرات می‌تواند با چندین داروی دیگر تداخل داشته باشد. تداخل دارویی فنوفیبرات با دیگر داروها می‌تواند منجر به افزایش عوارض داروها یا کاهش اثربخشی آن‌ها شود. در این بخش تعدادی از مهم‌ترین تداخلات دارویی قرص فنوفیبرات را نام می‌بریم.
داروهای رقیق‌کننده خون
داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین و هپارین در افرادی که مشکلات انعقادی دارند تجویز می‌شود. مصرف این داروها با فنوفیبرات، اثربخشی آن‌ها را تشدید کرده و فرد را در خطر خونریزی قرار می‌دهد.
داروهای کاهنده کلسترول
برخی از داروهای کاهنده کلسترول که مکانیسم اثر آن‌ها با تسکین اسیدهای صفراوی است، جذب فنوفیبرات را مختل می‌کنند. چنانچه این داروها را مصرف می‌کنید، بهتر است مصرف قرص فنوفیبرات را یک ساعت قبل و یا ۴ تا ۶ ساعت بعد از مصرف آن‌ها موکول کنید. برخی از این داروهای کاهنده کلسترول عبارت‌اند از:
- کلستیرامین
- colesevelam
- کلستیپول
علاوه بر این مصرف همزمان فنوفیبرات با استاتین‌ها که گروه دیگری از داروهای کاهنده کلسترول هستند، خطرناک است و خطر رابدومیولیز را افزایش می‌دهد. رابدومیولیز یک عارضه جدی و سمی بوده که در آن عضله تجزیه می‌شود. نمونه‌هایی از استاتین‌ها عبارت‌اند از:
- آتورواستاتین
- فلوواستاتین
- لوواستاتین
- پیتاواستاتین
- پراواستاتین
- روزوواستاتین
- سیمواستاتین
داروهای دیابت
مصرف فنوفیبرات با گروه دارویی سولفونیل‌اوره که یکی از داروهای مهم در درمان دیابت هستند، خطر افت قند خون را افزایش می‌دهد. برخی از داروهای سولفونیل‌اوره که نباید همزمان با فنوفیبرات مصرف شوند عبارت‌اند از:
- گلیمپراید
- گلیپیزید
- گلیبورید
داروی نقرس
کلشی‌سین دارویی است که برای درمان نقرس استفاده می‌شود. مصرف همزمان کلشی‌سین با فنوفیبرات عوارض عضلانی آن را افزایش می‌دهد.
داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی
داروهای سرکوبگر ایمنی بیشتر برای درمان سرطان، افرادی که پیوند عضو انجام داده‌اند و افراد نقص ایمنی تجویز می‌شوند. مصرف همزمان این داروها با فنوفیبرات، باعث افزایش سطح این دارو در بدن شده و عوارض جانبی آن را افزایش می‌دهد. برخی از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی که نباید با فنوفیبرات تجویز شوند عبارت‌اند از:
- سیکلوسپورین
- تاکرولیموس
آزمایشات بعد از مصرف دوره‌ای فنوفیبرات
برای بررسی اثربخشی فنوفیبرات و همچنین بررسی عوارض جانبی آن، پزشک در طول دوره مصرف برخی آزمایش‌ها را تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها همانند آزمایشات بعد از مصرف دوره‌ای دیگر داروهای کاهنده چربی خون بوده و شامل موارد زیر است:
- تست‌های ارزیابی عملکرد کبدی شامل آزمایش AST، آزمایش ALT، آزمایش ALP، توتال پروتئین، آزمایش LDH و آزمایش total bilirubin و بیلی روبین مستقیم
- تست‌های بررسی سطح چربی خون شامل آزمایش کلسترول، آزمایش LDL، آزمایش HDL و آزمایش Tg (تری گلیسیرید خون)
- آزمایش CBC برای بررسی کاهش یا افزایش پارامترهای خون شامل شمارش WBC، RBC و پلاکت
همچنین با توجه به عوارض بیوشیمیایی دارو پزشک آزمایش‌های دیگری ازجمله آزمایش املاح بدن، آزمایشات کلیه، آزمایش سنگ کیسه صفرا و آزمایش پانکراس را ممکن است تجویز کند.
سخن پایانی از هومکا
در این مقاله راجع به یکی دیگر از داروهای کنترل چربی خون بالا، یعنی قرص فنوفیبرات توضیح دادیم. شناخت داروها و مکانیسم اثر آن‌ها به‌خصوص برای خود بیماران، لازم و ضروری است. اگر در رابطه با عوارض یا تداخلات دارویی قرص Fenofibrate سوالی دارید، می‌توانید آن را در بخش پرسش و پاسخ مستقیماً از پزشکان هومکا بپرسید. همچنین می‌توانید برای انجام آزمایشات دوره‌ای فنوفیبرات از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. برای ثبت درخواست کلیک کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
