نوروپاتی دیابتی چیست؟

نوروپاتی  (بیماری اعصاب محیطی) به معنای بروز اختلال در کارکرد اعصاب محیطی بدن است. انتقال دوجانبه پیام‏‌های عصبی بین مغز یا نخاع و سایر اندام‌‏های مختلف بدن از طریق اعصاب محیطی انجام می‌شود. افراد مبتلا به دیابت ممکن است در هر زمانی به نوروپاتی دیابتی مبتلا شوند اما علائم ظاهری نوروپاتی به طور معمول در طول ۱۰ سال پس از تشخیص دیابت، بروز پیدا می‌کنند.

عوامل متعددی در ایجاد نوروپاتی دیابتی تاثیرگذار هستند که می ‏توان در بین آن‌ها به دیابت و فشارخون بالا در افراد دیابتی یاد کرد. فشار خون بالا نیز می‌تواند دلیل از بین رفتن رگ‌‏های خونی که اکسیژن و مواد غذایی را به اعصاب حمل می‏ کنند، شود.

فشارخون بالا منجر به از بین رفتن اعصاب نیز می‏ گردد. به علاوه قندخون بالا نیز برخی از فعالیت‌های شیمیایی اعصاب را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله قصد داریم در مورد نوروپاتی دیابتی و درمان آن صحبت کنیم پس  با مجله هومکا همراه باشید.

تشخیص نوروپاتی دیابتی

اولین مرحله برای درمان هر بیماری و از جمله نوروپاتی دیابتی تشخیص صحیح و به موقع آن است. تشخیص این بیماری شامل اسکن‌ها و آزمایش‌های مرتبط با رفلکس‌های مچ پا، حساسیت و بافت عضلات می‌شود. درمان این بیماری نیز با  چندین نوع فیزیوتراپی و دارو جهت کنترل درد و هدایت اعصاب صورت می‌گیرد.

چون اشخاص مبتلا به نوروپاتی دیابتی، به دلیل نداشتن حس در ناحیه پا متوجه آسیب دیدگی در این بخش از بدن خود نمی‌شوند، برای جلوگیری از بروز عفونت غیر قابل شناسایی و از بین رفتن احتمالی اندام، بازرسی منظم از پا ضروری است. برای تشخیص نوروپاتی پا، معاینه بدن و  بررسی وضعیت پا برای بررسی وضعیت‌های زیر انجام می‌شود:

• ایجاد رفلکس در مچ پا
• تغییراتی در رنگ پوست
• هرگونه تغییر در بافت پوست

وب‌سایت Mayoclinic در مورد بهترین زمان مراجعه به دکتر برای تشخیص نوروپاتی دیابتی می‌گوید:

اگر شرایط زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:

• بریدگی یا زخم روی پا که بهبود نیافته است
• سوزش، سوزن سوزن شدن، ضعف یا درد در دست ها یا پاها که در فعالیت های روزانه یا خواب مشکل ایجاد می‌کند
• احساس سرگیجه
• تغییر در هضم، ادرار یا عملکرد جنسی

درمان نوروپاتی دیابتی

اکثر انواع نوروپاتی دیابتی با مرور زمان وخیم می‌شوند. اولین گام برای بیماران مبتلا به نوروپاتی، کنترل کردن قند خون در بازه‌های زمانی تعیین شده از سوی پزشک و مدیریت فشار خون بالا و کلسترول است. مدیریت سطح گلوکز، خطر نوروپاتی دیابتی را به کم‌ترین میزان ممکن می‌رساند.

بخش مهم درمان نوروپاتی با هدف کاهش درد و مدیریت برخی از علائم انجام می‌شود. بعضی از داروهای خاص و انواع فیزیوتراپی می‌توانند در کنار سایر روش‌های درمان‌ی به کاهش درد نوروپاتی دیابتی کمک کنند. در صورتی که نیاز به فیزیوتراپی دارید می‌توانید از خدمت فیزیوتراپی در منزل هومکا استفاده کنید. اما در هر صورت این روش‌ها قادر به ترمیم اعصاب نیستند. همچنین بیماران مبتلا به نوروپاتی باید از مصرف سیگار و الکل خودداری کنند. اما به طور کلی از روش‌های درمانی زیر استفاده می‌شود:

• داروهایی که برای درمان افسردگی تجویز می‌شوند
• داروهای ضد درد و کاهش درد
• داروهای ضد تشنج
• برخی از کرم‌ها و لوسیون‌ها مانند ALA

به طور کلی اولین مرحله درمان در این شرایط با کنترل سطح خون در یک محدوده مناسب به منظور جلوگیری از وارد شدن آسیب بیشتر به اعصاب شروع می‌شود و برای درمان بیماری نوروپاتی سطح قند خون ارزیابی می‌شود.

رژیم غذایی مناسب، فعالیت فیزیکی، مصرف داروهای دیابت یا استفاده از انسولین برای بیمار تجویز می‌شود. ممکن است علائم  بیماری در مراحل اول کنترل قند خون تشدید بشوند پس جای نگرانی نیست زیرا به‌مرورزمان با حفظ قند خون در سطح مناسب علائم بیماری خفیف‌تر خواهد شد. در چنین شرایطی روش درمان انتخابی به نوع آسیب عصبی و علائم مربوط به آن بستگی خواهد داشت.

علائم نوروپاتی دیابتی چیست؟

علائم این بیماری به نوع نوروپاتی و اعصاب آسیب‌دیده درنتیجه آن بستگی دارد. بعضی از بیماران  هیچ علائمی در این رابطه مشاهده نمی‌کنند. بااین‌وجود، علائم آسیب‌دیدگی عصبی در سایر افراد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس سوزش، یا درد انگشتان، پاها، کف پا، دست‌ها، و بازوها یا حتی بی‌حس شدن این اندام‌ها
• ضعیف شدن عضلات دست یا پا
• احساس سرگیجه یا بیهوشی به دلیل کاهش قند خون در زمان ایستادن یا بلند شدن از حالت نشسته
• مشکلات مربوط به دفع
• ناتوانی جنسی در آقایان و خشک شدن واژن در خانم‌ها
• احساس ضعف و خستگی مداوم
• کم‌اشتهایی، حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال یا یبوست

نوروپاتی پا

نوروپاتی که در اصطلاح  نوروپاتی محیطی نیز نامیده می‌شود، بیماری است که درنتیجه آن فعالیت‌های عادی اعصابی با سیستم محیطی بدن در ارتباط هستند با اختلال مواجه می‌شود.

سیستم عصبی محیطی بدن شبکه‌هایی از اعصاب است که سیستم عصبی مرکزی بدن (مغز و کانال نخاعی) را به مابقی اعضا متصل می‌نماید. نوروپاتی وقتی بروز پیدا می‌کند که سلول‌های عصبی یا نورون‌ها دچار آسیب یا تخریب می‌شوند و چنین شرایطی منجر به اختلال در فرآیند انتقال سیگنال‌های عصبی از مغز به اندام‌ها خواهد شد.

نوروپاتی می‌تواند یک عصب یا یک نوع از اعصاب را تحت تأثیر خود قرار داده یا باعث وارد شدن آسیب به انواع مختلف اعصاب در بدن شود. اگر نوروپاتی درمان نشود، نهایتاً  باعث ورود آسیب دائمی به اعصاب خواهد شد. همچنین نوروپاتی می‌تواند نشانه‌ای از ایجاد یک مشکل جدی برای بیمار باشد.

دلایل ابتلا به نوروپاتی چیست؟

دلایل متعددی را می‌توان به‌عنوان منشأ ایجاد نوروپاتی در بیماران معرفی نمود. این دلایل می‌توانند ریشه فامیلی (به‌صورت مادرزادی) داشته یا اکتسابی (ایجادشده پس از تولد) باشند. از دیابت می‌توان به عنوان یکی از علت‌های اصلی نوروپاتی یاد کرد.

نوروپاتی دیابتی بیماری متداولی در بین مبتلایان به دیابت طولانی‌مدت محسوب می‌شود. درواقع می‌توان گفت۶۰% مبتلایان به دیابت به درجاتی از نوروپاتی مبتلا هستند. توصیه می‌شود در صورت ابتلا به دیابت، مصرف الکل و سیگار را به‌طور کامل قطع کنید زیرا این موارد بیماری را تشدید می‌کنند.

داروی نوروپاتی دیابتی

روش‌های درمانی متعددی برای درمان آسیب‌های اعصابی که سیستم‌ بدنی را کنترل می‌کنند وجود دارند. مثلا اگر پس از میل کردن مقداری غذا احساس تهوع پیدا کردید از یک متخصص تغذیه برای برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی کمک بگیرید. بعضی از داروها می‌توانند هضم غذا را تسریع ببخشند و اسهال را کاهش دهند. مشکلات مربوط به نعوظ را می‌توان با دارو یا دستگاه درمان کرد.

داروهایی که پزشکان برای کنترل بیماری نوروپاتی تجویز می‌کنند در کنترل بیماری و بهبود شرایط، برای درمان آسیب‌های عصبی، باید میزان قند خون در میزان نرمال و ثابت نگه داشته شود. تعداد زیادی از افراد وقتی با نوروپاتی و بیماری‌های عصبی ناشی از آن مواجه می‌شوند افسرده می‌شوند اما واقعیت این است که با رعایت دستورهای پزشکی و مصرف دارو طبق تجویز پزشک جای نگرانی نیست.

داروهایی که برای درمان این بیماری تجویز می‌شوند به تسکین درد، کاهش سوزش و بی‌حسی کمک می‌کنند. به‌طورکلی می‌توان گفت که داروی مناسب برای درمان نوروپاتی، در هر بیمار متفاوت است و پزشک با توجه به شرایط بیمار بهترین دارو را برای درمان یا کنترل بیماری تجویز می‌کند.

سخن آخر

بهترین راه درمان هر نوع بیماری، پیشگیری است. کنترل دیابت بهترین راه پیشگیری از دیابت است. بیماران دیابتی معمولا به نوروپاتی دیابتی مبتلا می‌شوند. از این رو داشتن سبک زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب و تحرک کافی می‌تواند به بهبود شرایط بیمار کمک کند.

آزمایش FBS از تست‌هایی است که در رابطه با دیابت از سوی هومکا انجام می‌شود. بررسی سطح قند خون و انجام آزمایش FBS به پیشگیری از این بیماری کمک می‌کند. اگر شما هم تجربه‌ای در مورد این بیماری دارید، درصورت تمایل، آن را با سایر افراد به اشتراک بگذارید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.