آپیکسابان + نحوه مصرف، نکات لازم و عوارض قرص آپیکسابان
داروی آپیکسابان (Apixaban) برای کاهش خطر لخته شدن خون و جلوگیری از سکته مغزی تجویز می‌شود. این دارو به‌ویژه برای افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی بدون دریچه قلب مصنوعی مورداستفاده قرار می‌گیرد. به زبان ساده فیبریلاسیون، ضربان قلب نامنظم و سریع است که احتمال تشکیل لخته را افزایش می‌دهد. Apixaban جزو داروهای مهارکننده است که مانع عملکرد مادهی طبیعی خاص در بدن می‌شود؛ یعنی از عملکرد ماده‌ای که باعث ایجاد لخته‌های خون می‌شود، جلوگیری می‌کند.
آپیکسابان ازجمله داروهایی است که بدون اجازه پزشک نمی‌توان مصرف آن را متوقف کرد. به این دلیل که بعد از قطع دارو بیمار ممکن است در معرض خطر تشکیل لخته خون و سکته قرار گیرد. در برخی موارد داروی ضدانعقاد (رقیق‌کننده خون) دیگری برای جلوگیری از تشکیل لخته خون تجویز می‌شود. اگر بیماری قلبی دارید و روش استفاده از داروی آپیراکس را نمی‌دانید در این مقاله با ما همراه باشید. همچنین اگر قصد انجام آزمایش خون در منزل را دارید، کلیک کنید.
قرص آپیراکس (آپیکسابان)
آپیراکس ماده اصلی قرص آپیکسابان بوده و متعلق به دسته داروهای ضدانعقاد خون است. این دارو با مهار فاکتورهای انعقادی باعث مهار فرایند تشکیل لخته خون می‌شود. همچنین، آپیراکس لخته‌های خونی تشکیل‌شده در عروق را به‌تدریج از بین برده و در خون حل می‌کند. به‌طورکلی، کنترل تشکیل لخته یا ازبین‌بردن لخته‌ها مانع از بروز آمبولی ریه و سکته مغزی می‌شود. بنابراین، این دارو مانع از حرکت لخته‌های کنده‌شده از عروق عمقی به سمت ریه و همچنین، از قلب به سمت مغز و سایر اندام‌ها می‌شود.
همان‌طور که گفته شد آپیراکس جز داروهای ضدانعقاد است که خون را رقیق کرده و موجب گردش روان خود در عروق می‌شود. به این معنی که مصرف این دارو ریسک لخته شدن خون را به حداقل می‌رساند. به‌طورکلی، این دارو برای بیمارانی تجویز می‌شود که به علت لخته شدن خون دچار بیماری‌هایی از قبیل سکته مغزی، سکته قلبی یا ترومبوز عمیق وریدی یا آمبولی ریوی شده‌اند. همچنین، افرادی که ریسک لخته شدن خون در آن‌ها بسیار بالا است از قبیل افرادی که دچار فیبریلاسیون شریان هستند یا به‌تازگی جراحی تعویض مفصل زانو یا لگن را انجام داده‌اند به مصرف این دارو نیاز پیدا میکنند که به‌صورت قرص در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.
این دارو معمولاً دو بار در روز با غذا یا بدون آن مصرف می‌شود. حداقل دوز اول از آپیکسابان برای جلوگیری از لخته شدن خون پس از جراحی تعویض مفصل ران یا زانو باید ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از جراحی مصرف شود. اصولاً دوز داروی آپیراکس بر اساس سن، وزن، شدت بیماری، سایر شرایط پزشکی بخصوص مشکلات کلیوی و نوع واکنش بیمار به اولین دوز تجویز می‌شود.
در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، این دارو برای کودکان زیر ۱۷ سال دوز ایمن و مؤثری ندارد، برای افراد میان‌سال ۱۸ تا ۷۹ سال دوز معمول ۵ میلی‌گرم است که دو بار در روز مصرف می‌شود. همچنین، برای افراد مسن بالای ۸۰ سال اگر بیمار مشکلات کلیوی شدید یا وزن کمتر از ۶۰ کیلوگرم داشته باشد، پزشک کلیه ممکن است دوز ۲.۵ میلی‌گرم را تجویز کند.
نحوه مصرف قرص آپیکسابان
لازم به ذکر است که برای مطلع شدن از نحوه‌ی مصرف این دارو باید با پزشک خود مشورت کنید. به‌طورکلی:
- این دارو را می‌توان همراه غذا یا بدون غذا و با معده خالی مصرف کرد
- دارو را با یک لیوان پر آب مصرف کنید
- اصولاً طبق نظر پزشک باید روزی دو بار از این دارو استفاده شود
- هر روز سر ساعت معین داروی خود را بخورید
- در صورت داشتن مشکل برای بلع این دارو، میتوانید قرص آپیکسابان را خردکرده و با مقداری آب یا آب سیب مخلوط کنید و آن را بخورید
این دارو حتما باید تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شود. از مصرف خودسرانه این دارو جدا خودداری کنید.
طول درمان با آپیراکس
طول درمان با این دارو به عوامل مختلفی بستگی دارد. عواملی مانند نوع بیماری، نحوه‌ی اثربخشی و روند بهبود فرد در اثربخشی آپیکسابان بسیار نقش دارند. براین‌اساس نحوه‌ی مصرف و طول درمان توسط پزشک مشخص می‌شود. در برخی بیماری‌ها مانند فیبریلاسیون دهلیزی نیاز است که بیمار به‌صورت دائم و طولانی‌مدت دارو را مصرف کند. البته در برخی موارد هم مانند پیشگیری از ایجاد ترومبوز بعد از عمل تعویض مفصل زانو یا لگن درصورتی‌که لخته ایجاد نشود طول درمان کمتر از ۲ ماه است.
به گفته‌ی medlineplus اگر مصرف یک دوز از قرص آپیراکس (آپیکسابان) را فراموش کردید، دوز فراموش‌شده را به محض یادآوری مصرف کنید. اگر مدت زمان زیادی تا مصرف دوز بعدی باقی نمانده است دوز فراموش‌شده را مصرف نکنید و به صورت قبل دوز بعدی را در ساعت مقرر مصرف کنید. برای جبران دوز از دست رفته دو دوز دارو را با هم مصرف نکنید.
محدودیت‌های غذایی در زمان مصرف آپیراکس
مصرف آپیکسابان با غذاها، سبزیجات و میوه‌ها تداخلی ندارد. به همین دلیل در زمان مصرف این دارو نیاز به پرهیز غذایی نیست. در زمان مصرف این دارو فقط باید رژیم غذایی مرتبط با بیماری موجود که پزشک توصیه کرده است را رعایت کنید.
تداخلات دارویی با داروی آپیراکسابان
داروی آپیراکس ممکن است بر عملکرد داروهای دیگر تاثیر منفی بگذارد. همچنین، ممکن است داروهای دیگر عملکرد آپیراکس را تحت‌تاثیر قرار داده و موجب افزایش ریسک خونریزی یا ایجاد لخته شوند. به همین دلیل، در زمان مراجعه به پزشک بهتر است لیست تمام داروهای مصرفی را به همراه داشته باشید. در ضمن اگر از داروهایی گیاهی استفاده می‌کنید بهتر است در این مورد هم با پزشک خود صحبت کنید.
مدیریت خونریزی در حین مصرف دارو
در زمان مصرف داروی آپیکسابان ممکن است به‌صورت موضعی یا در برخی روزها دچار خونریزی شوید. در این بخش از مقاله شما را با نحوه‌ی مدیریت خونریزی با شدت‌های مختلف آشنا می‌کنیم. البته در نظر داشته باشید که در زمان بروز خونریزی از هر نوعی در ابتدا با پزشک خود مشورت کنید:
- خونریزی خفیف
در صورت بروز خونریزی‌های موضعی مثل خونریزی از بینی و لثه یا بریدگی سطحی با گذاشتن کمپرس سرد در موضع و فشار دادن محل خونریزی می‌توان آن را کنترل کرد. در چنین شرایطی نیازی به قطع مصرف دارو نیست و می‌توان مصرف نوبت بعدی این قرص را تا چند ساعت به تعویق انداخت. همچنین، در دوره قاعدگی در خانم‌ها، نیاز به قطع قرص به علت شدید بودن خونریزی نیست و با استراحت کردن و مصرف بیشتر مایعات باید این دوره را گذراند.
- خونریزی متوسط و شدید
در خونریزی‌های متوسط تا شدید مثل خون در ادرار یا مدفوع، استفراغ حاوی لخته خون و یا سرفه خونی باید مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک معالج یا اورژانس مراجعه کنید. اگر این شرایط رخ دهد به بررسی‌های تخصصی در مورد علت خونریزی، تزریق سرم و در صورت نیاز فراورده‌های خونی و فاکتورهای انعقاد خون نیاز است.
در صورت رخ دادن خونریزی‌های بسیار شدید، مانند خونریزی شدید دستگاه گوارش، خونریزی اندام‌های داخلی، تصادف و ضربه شدید به اندام‌ها، بریدگی‌های بزرگ یا بریدگی عروق و موارد این‌چنینی، باید با اورژانس تماس گرفته یا به نزدیک‌ترین اورژانس مراجعه کنید. همچنین حتماً باید مصرف داروی آپیکسابان را قطع کرده و تحت نظارت دقیق در اورژانس یا مراقبت‌های ویژه قرار گیرید. در چنین شرایطی فاکتورهای انعقاد خون و فراورده‌های خونی به شما تزریق می‌شود و در صورت نیاز برای کنترل اندام‌های آسیب‌دیده عمل جراحی انجام می‌شود.
مصرف آپیکسابان در بارداری و شیردهی
بر اساس بررسی‌هایی که انجام شده است، مصرف این دارو ریسک خونریزی در دوران بارداری را افزایش می‌دهد. علاوه بر اینکه، در هنگام زایمان خونریزی ممکن است از کنترل خارج شود. این دارو در دوران بارداری زمانی مصرف می‌شود که نفع آن برای مادر و جنین بیش از ضرر آن باشد. در دوران شیردهی هم طبق نظر پزشک میتوانید به‌صورت محدود و منظم از آن استفاده کنید.
مصرف داروی آپیراکس قبل و بعد از جراحی‌های دندانپزشکی
به‌صورت کلی، قبل از انجام برخی کارهای دندانپزشکی مانند کشیدن یک تا دو دندان، جراحی‌های کوچک لثه و بافت استخوانی اطراف دندان، جراحی آبسه دندان و پر کردن و عصب‌کشی دندان نیاز به قطع دارو نیست. در چنین شرایطی بعد از انجام کارهای مربوط به دندانپزشکی، ممکن است خونریزی از حالت عادی بیشتر باشد. به همین دلیل، می‌توان مصرف نوبت بعدی دارو را تا قطع‌شدن کامل خونریزی به تعویق انداخت.
در صورت نیاز به جراحی‌های بزرگ و ایمپلنت روی لثه یا کشیدن دندان بیش از ۳ عدد در یک‌زمان، لازم است دارو از ۲۴ ساعت قبل قطع شده و بعد از انجام کار بعد از ۲۴ ساعت و با اطمینان از قطع‌شدن خونریزی مصرف آپیکسابان را دوباره شروع کنید.
مصرف داروی آپیکسابان قبل و بعد از عمل جراحی
به‌خاطر داشته باشید که در برخی عمل‌های جراحی کوچک که احتمال خونریزی بسیار خفیف دارند، نیاز به قطع مصرف دارو نیست. مواردی مانند جراحی‌های کوچک پوستی، انجام تاتو و برداشتن خال و زگیل، انجام آندوسکوپی بدون نمونه‌برداری، جراحی‌های چشم شامل آب‌مروارید و آب‌سیاه، جراحی آبسه‌های سطحی.
در صورت انجام عمل‌های جراحی که احتمال خونریزی پایین دارند، مصرف آپیراکس باید از ۲۴ ساعت قبل قطع‌شده و بعد از ۲۴ ساعت از پایان جراحی دوباره شروع شود. درصورتی‌که مشکلاتی از نارسایی کلیه وجود دارد با نظر پزشک معالج این فاصله تا ۴۸ ساعت افزایش پیدا می‌کند. برخی از این جراحی‌ها به شرح زیر هستند:
- فتق شکم
- برداشتن رحم
- درمان سندروم عصب کف دست با جراحی
- برداشتن کیسه صفرا
- باز کردن دهانه رحم و تراشیدن یا برداشتن نمونه‌ای از آندومتر یا بافت درونی رحم
- آندوسکوپی با نمونه‌برداری یا برداشتن بافت
- جراحی‌های گوارشی مانند عکس‌برداری روده، مجرای صفراوی، آندوسونوگرافی بدون آسپیریشن توسط سوزن کوچک
- برخی جراحی‌های قلبی شامل گذاشتن ضربان‌ساز قلب، گذاشتن دستگاه شوک دهنده قلب، آنژیوگرافی عروق محیطی و غیر قلبی
- جراحی هموروئید، هیدروسل
- بررسی مجاری هوایی و ریه‌ها با دستگاه از طریق نمونه‌برداری یا بدون آن
- جراحی چشم (به‌غیراز آب مروارید و آب‌سیاه)
- نمونه‌برداری از پوست، مثانه، پروستات، تیروئید، پستان، گره‌های لنفاوی
- آندوسکوپی مفاصل و استخوان‌ها
- خارج کردن کتتر ورید مرکزی (CVP)
- جراحی پلاستیک
- عمل جراحی ستون فقرات و بی‌حسی از طریق نخاع
- جراحی قفسه سینه
- جراحی عروق
در جراحی‌هایی که احتمال خونریزی بالا است آپیکسابان باید ۴۸ تا ۷۲ ساعت قبل از عمل قطع‌شده و ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از پایان عمل جراحی مصرف نشود. البته همه این موارد باید زیر نظر پزشک معالج صورت گیرد.
عوارض جانبی آپیکسابان
اگرچه داروی آپیراکس باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود، اما می‌تواند عوارض جانبی دیگری ایجاد کند. از عوارض جانبی شایع آن می‌توان به خونریزی خفیف که ممکن است به‌صورت خون‌دماغ، کبودی بی‌دلیل، خونریزی بیشتر در دوران قاعدگی و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن خود را نشان دهد، اشاره کرد. در صورت برطرف نشدن این عوارض یا بدتر شدن آن به پزشک اطلاع دهید.
عوارض جانبی شدید این دارو شامل خونریزی جدی و طولانی‌مدت است که با ادرار قرمز، صورتی یا قهوه‌ای یا مدفوع قرمز یا سیاه‌رنگ، سرفه خونی یا وجود لخته‌های خون در استفراغ، درد یا تورم غیرمنتظره، سردرد، سرگیجه یا ضعف و لخته خون نخاعی یا اپیدورال همراه است.
موارد منع مصرف داروی آپیکسابان
در برخی موارد به‌سرعت باید مصرف این دارو را قطع کنید. به‌طورکلی، به‌محض بروز واکنش‌های آلرژیک یا کبودی‌های ناخواسته از مصرف این دارو اجتناب کنید. این دارو می‌تواند با سایر داروها، ویتامین‌ها یا داروهای گیاهی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشد. برای جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک باید تمام داروهای شما را با دقت بررسی کند. در موارد زیر مصرف این دارو به شما توصیه نمی‌شود. همچنین، نمونه‌ی از داروهایی که مصرف آن‌ها با آپیکسابان موجب بروز مشکل در فرد می‌شوند، در لیست زیر قرار داده شده‌اند:
- داروهای ضد انعقاد خون یا ضد پلاکت
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) که می‌توانند با مصرف هم‌زمان، خطر خونریزی داخلی را در شما افزایش دهند
- کتوکونازول، ایتراکونازول و ریتوناویر که میزان اثر آپیراکس را در بدن شما افزایش می‌دهند
- داروهای ریفامپین، کاربامازپین و فنی‌توئین که میزان اثر آپیکسابان را در بدن شما کاهش می‌دهند
- بیماران با خونریزی داخلی یا کسانی که قصد جراحی دارند، نباید این دارو را مصرف کنند
- درصورتی‌که به آپیراکس یا هرگونه داروی حساسیت دارید نباید از این دارو استفاده کنید
- درصورتی‌که باردار هستید یا قصد باردارشدن را دارید؛ مصرف این دارو به شما توصیه نمی‌شود؛ زیرا می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. در این مورد حتماً با پزشک خود مشورت کنید
- درصورتی‌که دچار مشکلات کبدی هستید
- اگر به‌تازگی به انجام عمل جراحی ستون فقرات یا هرگونه عملی پرداخته‌اید
- درصورتی‌که دچار سندروم آنتی فسفولیپید هستید که این اختلال بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد و ریسک لخته شدن خون را افزایش می‌دهد
آزمایشات بعد از مصرف دوره‌ای آپیکسابان
این دارو برخلاف برخی داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین نیاز به کنترل اثربخشی و انجام آزمایش‌هایی مثل PT, INR به‌صورت دوره‌ای ندارد. درصورتی‌که موارد خاصی در فرد نیاز به بررسی داشته باشد آزمایش‌های تخصصی توسط پزشک معالج درخواست خواهد شد.
آپیکسابان در چه مواردی استفاده می‌شود؟
آپیکسابان نام تجاری داروی الیکوییس است که جهت پیشگیری از بروز سکته مغزی یا لخته‌های خونی در افراد تجویز می‌شود. گاهی ممکن است لخته‌های خونی در رگ‌های ریه، قلب و مغز ایجاد شود. این نوع لخته‌های خونی اغلب پس از عمل جراحی و تپش قلب نامنظم رخ می‌دهد. قبل از مطرح‌شدن این دارو، برای چندین سال، یک دارو به نام وارفارین برای پیشگیری از ایجاد لخته مورداستفاده قرار می‌گیرد.
افرادی که وارفارین مصرف میکنند هرچند وقت یک‌بار باید آزمایش تعیین دوز وارفارین دهند تا میزان دقیق دارو برایشان تعیین گردد؛ درحالی‌که در مصرف داروی آپیراکس نیازی به انجام آزمایشات جهت تعیین دوز نیست. علاوه بر موارد فوق، آپیکسابان جهت درمان آمبولی ریوی و ترومبوز وریدهای عمقی نیز به کار گرفته می‌شود. امکان دارد پزشک پس از اتمام درمان اولیه ادامه مصرف این دارو را باهدف پیشگیری از بروز مجدد این بیماری‌ها تجویز کند.
اگر قصد انجام آزمایش خون را دارید، نیازی نیست به آزمایشگاه بروید. با استفاده از خدمات هومکا میتوانید آزمایش خون، ادرار و مدفوع را در منزل انجام دهید. برای ثبت درخواست آزمایش در منزل کلیک کنید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
