سرفه‌های خشک حساسیتی، علت و روش‌های درمانی آن
یکی از دلایل بروز سرفه‌های خشک حساسیتی و مزمن، آلرژی و حساسیت است. طبق مستندات علمی انجمن آسم و ایمونولوژی آمریکا (ACAAI)، اگر فردی به گردوغبار، شوره و موی حیوانات خانگی، گرده گیاهان، کپک یا سایر آلرژن‌های رایج حساس باشد، مستعد ابتلا به سرفه است. بعضی تک سرفه‌های مقطعی و کوتاه‌مدت طبیعی هستند و معمولاً ناشی از تحریک موقتی مخاط مجاری تنفسی است اما اگر سرفه‌ها مزمن باشند و در فصول مشخصی ظاهر شوند، نشانه یک واکنش آلرژیک در بدن است.
علت ابتلا به سرفه‌های خشک حساسیتی چیست؟
قبل از اینکه به علت سرفه‌های حساسیتی بپردازیم بهتر است که مراحل ایجاد شدن سرفه را بدانیم. بروز سرفه شامل سه مرحله است:
۱. تنفس
۲. بسته شدن تارهای صوتی و سپس افزایش فشار در گلو و ریه‌ها
۳. آزاد شدن انفجاری هوا با باز شدن تارهای صوتی که به‌صورت سرفه خود را نشان می‌دهد
سرفه‌های مداوم و مزمن معمولاً نشانه اختلال یا بیماری هستند. بسیاری از سرفه‌ها به دلیل بیماری‌های عفونی مانند سرماخوردگی ایجاد می‌شوند، اما علل غیر عفونی نیز وجود دارد که به شرح زیر است.
سرفه‌های خشک حساسیتی حاد و کوتاه‌مدت
این نوع سرفه‌ها اغلب به دلیل عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مثل گلو و سینوس‌ها پدید می‌آید، از مهم‌ترین بیماری‌هایی که باعث بروز چنین سرفه‌هایی می‌شوند عبارت‌اند از:
- کرونا (امیکرون)
- آنفولانزا
- سرماخوردگی
- لارنژیت
اما گاهی سرفه‌ها ناشی از درگیر شدن دستگاه تنفسی تحتانی (ریه‌ها) است، بیماری‌های زیر نمونه‌هایی از این نوع عفونت‌ها هستند:
- کرونا (دلتا)
- برونشیت
- پنومونی
علل سرفه مزمن (طولانی‌مدت)
سرفه مزمن ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- حساسیت فصلی
- سیگار کشیدن
- ترشحات مخاطی پشت حلق
- بیماری ریفلاکس معده
- آسم
سرفه‌های مزمن در کودکان اغلب به دلیل آسم است، اما ممکن است دلایل دیگری نیز مثل ترشحات پشت حلق باعث بروز چنین سرفه‌هایی شوند.
عوامل دخیل در بروز سرفه‌های خشک حساسیتی
با استناد به انجمن ACAAI، حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر در ایالات‌متحده با نوعی از آلرژی زندگی می‌کنند. انواع مختلفی از آلرژی‌ها ازجمله آلرژی غذایی، دارویی و محیطی وجود دارد. آلرژی وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی فرد نسبت به ماده‌ای که معمولاً بی‌ضرر است بیش‌ازحد واکنش نشان می‌دهد.
فرد مبتلا به آلرژی ممکن است به یک ماده غذایی، گرده یا نیش حشره حساس باشد. یکی از علائم آلرژی سرفه است که نتیجه تحریک و التهاب راه‌های هوایی است و به‌عنوان بخشی از سازوکار دفاعی بدن علیه آلرژن محسوب می‌شود. بعضی از محرک‌های رایج که در ایجاد سرفه‌های آلرژیک نقش دارند، عبارت‌اند از:
- گرده‌های فصلی گیاهان
- هاگ‌ها و اسپورهای قارچ‌ها و کپک‌ها
- کرک و شوره حیوانات
- مواد دفعی سوسک و سایر حشرات
سرفه آلرژیک می‌تواند ناشی از واکنش دستگاه تنفسی فوقانی، تحتانی و یا هر دو به محرک‌ها باشد.
سرفه‌های ناشی از درگیری بخش‌های فوقانی دستگاه تنفس
تب یونجه (حساسیت فصلی) که به‌عنوان رینیت آلرژیک نیز شناخته می‌شود، یک بیماری آلرژیک شایع در دستگاه تنفسی فوقانی است که می‌تواند باعث سرفه شود. به گفته انجمن ریه آمریکا، تب یونجه علائمی مشابه علائم سرماخوردگی مانند سرفه خشک، آبریزش بینی و عطسه دارد. اگر فردی به‌طور مداوم در معرض یک محرک حساسیت‌زا قرار گیرد، ممکن است دچار ترشحات پشت حلق و سرفه مزمن شود. خلط پشت حلق به دلیل تولید مخاط اضافی در واکنش به آلرژن‌ها به وجود می‌آید. زمانی که این مخاط به گلو تخلیه می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد سرفه خشک گردد.
سرفه‌های ناشی از درگیری دستگاه تنفسی تحتانی (ریه‌ها)
علائم ناشی از درگیر شدن دستگاه تنفسی تحتانی مثل آسم آلرژیک تا حدودی شدیدتر هستند و زمانی پدیدار می‌شوند که آلرژن‌ها علائم آسم را تحریک کنند. درواقع آسم آلرژیک شایع‌ترین نوع آسم است. انجمن آسم و آلرژی آمریکا علائم آسم آلرژیک را این‌گونه لیست کرده است:
- سرفه
- تنگی قفسه
- خس‌خس سینه
- تنفس سریع
تشخیص درست این اختلال تنفسی باید توسط متخصص آسم و آلرژی صورت بگیرد و تائید قطعی آن نیز مستلزم انجام آزمایش‌ها تخصصی است.
به گفته‌ی وب‌سایت medicalnewstoday مفیدترین راه‌های درمان خانگی سرفه‌های آلرژیک به شرح زیر است:
- مصرف داروهای بدون نسخه (OTC): داروهای ضد آلرژی مانند آنتی‌هیستامین‌ها، اسپری‌های بینی و ضد احتقان‌ها در کاهش التهاب و ترشحات پشت حلق مؤثر هستند
- استفاده از دستگاه رطوبت ساز: مرطوب کننده‌های هوا می‌توانند به رفع گرفتگی و تسکین سوزش گلو کمک کنند
- استفاده از تصفیه‌کننده هوا: یک دستگاه تصفیه هوا با کیفیت بالا می‌تواند به کاهش آلرژن‌ها و محرک‌های موجود در هوای خانه یا محل کار کمک کند
- مصرف داروهای تجویزی: اسپری‌های بینی و آنتی‌هیستامین‌ها قادرند شدت سرفه‌های آلرژیک را کاهش دهند. معمولاً برای درمان سرفه‌های آلرژیک ناشی از راه‌های هوایی تحتانی، داروهای استنشاقی نظیر آلبوترول تجویز می‌شوند
سرفه‌های خشک حساسیتی چگونه درمان می‌شود؟
ازآنجایی‌که سرفه‌های آلرژیک توسط عوامل کاملاً متفاوتی ایجاد می‌شوند، به روش‌های درمان متفاوتی هم نیاز دارند که معمولاً شامل موارد زیر است:
- اجتناب از آلرژن‌ها یا محرک‌هایی که به آن حساسیت دارید. شایع‌ترین آلرژن‌ها گرده، کپک، شوره حیوانات و کنه‌ها هستند
- مصرف آنتی‌هیستامین‌ها تا از ترشح هیستامین در بدن جلوگیری شود. این کار در تسکین علائمی همچون گرفتگی بینی، آبریزش بینی و تورم مجرای بینی تأثیر دارد
- مصرف داروهای ضد احتقان که گرفتگی و آبریزش بینی را برطرف می‌کند
- استفاده از اسپری‌های استروئیدی استنشاقی که سبب کاهش التهاب و تحریک مجرای بینی می‌شود
- انجام ایمونوتراپی که در آن تزریق آلرژن با دوزهای کم موجب سازگار شدن بدن با ماده حساسیت‌زا می‌شود
اگرچه علائم سرفه آلرژیک ناخوشایند و آزاردهنده است اما غالباً یک اختلال جدی و مخاطره‌آمیز نیست. البته آلرژی درصورتی‌که به‌درستی مدیریت نشود، خطر ابتلا به آسم وجود دارد. بنابراین حتی اگر علائم آلرژی بسیار خفیف باشد، توصیه می‌شود برای رهایی از علائم و پیشگیری از عوارض بلندمدت آن به متخصص آسم و آلرژی مراجعه کنید.
چه زمانی برای سرفه‌های خشک حساسیتی به پزشک مراجعه کنیم؟
سرفه آلرژیک را اغلب می‌توان با درمان خانگی کنترل کرد. بااین‌حال، اگر علائم زیر دیده شود باید به پزشک مراجعه کرد:
- سرفه‌هایی که پس از مصرف دارو بهبود نمی‌یابند
- سرفه‌هایی که بیش از ۳ هفته طول بکشد
- بروز درد یا فشار در قفسه سینه
- بروز مشکلات تنفسی
- کاهش وزن غیرمنتظره
- بروز احساس ناخوشی و کسالت
- تورم در اطراف گردن و غدد لنفاوی
وقتی که علائم زیر با سرفه همراه شوند معمولاً علت زمینه‌ای جدی‌تر است:
- مشکل در بلع
- سرفه‌های خونی
- تب مداوم
- تغییر صدا
پزشک با معاینه فرد تشخیص می‌دهد که سرفه‌ها از نوع حساسیت است یا علت دیگری دارند.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
ممنون از توضیحات خوبتون عالی
ممنون از توجه شما
سلام من حدود یک ماه از خوب شدن کرونام میگذره ولی هنوز سرفه دارم
چیکار باید بکنم برای درمانش
سلام به شما
بدون معاینه و بررسی سرفه، در بستر مجازی، امکان تجویز دارو نیست.
سلام به بیماران که حساسیت فصلی همراه با سرفه های مزمن دارن چه غذایی باید داد؟
سلام به شما
در این بیماران باید از مصرف غذاهای چرب و پر ادویه، کاکائو و مشتقات آن، و مواد غذایی با احتمال آلرژی بالا مثل گوجه‌فرنگی، پرهیز کرد.
خیلی ممنون تشکر
سلام، مرسی از توضیحاتتون، من سالها پیش آب دهانم گلوم پرید و من سرفه نکرده خوابم برد با اینکه تمایل شدید به سرفه داشتم همون موقع، اما بین خواب و بیداری بودم و خوابم برد، وقتی بیدار شدم سرفه منو ول نمیکنه تا همین الان، بیشتر از ۵ ساله که خوب نشده، به متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص ریه و… مراجعه کردم بارها، نتونستن کاری کنن، باید چیکار کنم؟ سرفه ها خشکه و گاهی از سرفه شدید دهنم مزه خون میگیره، آسم نیست خداروشکر چون تست دادم، نمیدپنم چیکار کنم
سلام به شما
نظر پزشک فوق تخصص ریه چه چیزی بوده؟ برونکوسکوپی انجام بشه بهتره.
سلام و عرض احترام
سپاس از مطالب مفیدتون
دکتر چند سالی هست که از اوایل مهرماه تا بخش اعظمی از زمستان، بصورت تدریجی دچار سرفه مزمن میشم
سرفه ها چندماه ادامه دارن
بدون هیچگونه درد سوزش یا خلط
بطوری که صجبت کردن رو برام مشکل میکنن
داروهای سنتی مثل دمنوشهای گیاهی و … رو تست کردم فایده ای نداشته
به پزشک مراجعه کردم و داروهای آنتی هیستامین رو تست کردم
شربت هایی مثل تیوفیلین جی
دکسترومتورفان و … بی فایده بودن
لازم به ذکر هست که بیماری زمینه ای ندارم
و از لحاظ سلامت جسمانی در وضعیت مطلوبی قرار دارم
سابقه بیماری
فشار خون
قند
آسم و … ندارم
فقط همین حساسیت فصلی بشدت آزردم کرده
لطفا راهنمایی کنید
سلام محمد عزیز
با توجه به طولانی بودن علایم و عدم پاسخ به درمان، بررسی بیشتر ضروری هست. باید زمینه آلرژی بررسی بشه. متخصص گوش و حلق و بینی و یا فوق تخصص الرژی می‌تونن به شما کمک کنن. همچنین بهتره بررسی کامل ریوی هم انجام بشه.
سلام من چند ماهی است سرفه میکنم فکرکردم مریض شدم رفتم دکتر دکتر گفت هیچیت نیست بابام گفت بریم پیش یه دکتر عفونی رفتیم دکتر گفت حساسیت داری دوتا قرص دادو دوتا اسپره چند وقت استفاده کردم کم کم سرفم کم شد بعد از چند وقت کم کم سرفم بیش تر شد چی کار کنم
سلام به شما
با توجه به عدم پاسخ به درمان و برگشت علائم، بررسی ریوی انجام بدین. پزشک فوق تخصص ریه بیشترین کمک رو می‌تونه به شما بکنه.
سلام
خواهرم نزدیک به ۱۸ روز پیوند مغز استخوان انجام داده و نزدیک به ۵ روز به شدت سرفه میزنه وعکس از ریه و ازمایش گرفتن گفتن حساسیت به دارو و یا اینکه رفلاکس معده داره وبایدداروها حتما مصرف شود وشربت دیفن دادن بهش متاسفانه بازم سرفه ها بند نمیشه توری که هرچه میخوره با سرفه زدن بالامیاره گه لطف کنید راهنمایی بفرماید
سلام به شما
با توجه به ارتباط مستقیم هر علامتی با پیوند استخوان، حتما باید به اطلاع پزشک معالج برسه و علایم بعد از بررسی توسط ایشان درمان بشه. امکان مداخله درمانی توسط سایرین نیست.
سلام درمان سندرم سرفه افزایش حساسیتی در اثر ورود جسم خارجی به ریه
سلام به شما
باید برای دریافت درمان به متخصص داخلی یا فوق تخصص ریه مراجعه کنین. علاوه بر درمان سرفه، تجویز آنتی‌بیوتیک های خاص لازمه.