مراقبت از کودک

با توجه به این که سرعت رشد انسان در دوران کودکی بسیار بالا است، تجربیاتی که کودکان از محیط و انسان‌های اطراف خود دریافت می‌کنند، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. طبق مطالعات انجام شده، بیشترین زمان رشد هوشی کودک در بازه تولد تا چهار سالگی اتفاق می‌افتد. از این رو مراقبت از بچه یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که والدین باید به آن توجه ویژه داشته باشند. 
بچه هر چقدر در این دوران بتواند آموزش‌های مفید را دریافت کند، در بزرگسالی از خلاقیت و توانایی‌های بیشتری برخوردار خواهد بود. برخی از مهم‌ترین نکاتی که باید در مراقبت از کودک مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:

✔ فردی که از کودک مراقبت می‌کند با فنون صحیح مراقبت از بچه آشنا باشد.

✔ مراحل رشد کودک همواره مورد پیگیری قرار بگیرد تا اختلالات ناشی از رشد در صورت وجود، شناسایی و درمان شوند.

✔ کودک در مقابل حوادث و سوانح مختلف محافظت شود.

✔ ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی کودک تقویت شود.

✔ کودک از رژیم غذایی مناسب برخوردار باشد. 

✔ به کودک مسائل ایمنی آموزش داده شود.

✔ در صورت مشاهده هرگونه اختلال روانی به روانشناس و مشاور کودک مراجعه شود.

علاوه بر موارد عنوان شده، فعالیت‌ها و حرکات کودک می‌بایست مورد توجه و نظارت قرار بگیرد تا در صورت وجود مشکلاتی مانند نقص بینایی، ناشنوایی، دشواری های تکلمی، لکنت زبان، ناتوانایی‌های ذهنی و غیره، اقدامات احتیاطی جهت کنترل و بهبود آن اتخاذ شوند. گفتار درمانی در منزل و کاردرمانی در منزل بهترین راه ممکن برای رفع این محدودیت‌ها است.

مراقبت از کودک در منزل یا مهد کودک 

امروزه اغلب کودکان به خاطر اشتغال مادر و پدر به مراکز مراقبت روزانه و مهد کودک سپرده می‌شوند. از طرف دیگر با توجه به این که خانه امن‌ترین محیط برای کودک است، اغلب خانواده ها ترجیح می‌دهند تا مراقبت از کودک را در منزل خود انجام دهند. بر اساس تحقیقات انجام شده، کودکانی که سال‌های ابتدایی عمر خود را با مراقبت مطلوب سپری کرده‌اند در مقایسه با کودکانی که به دلایل مختلف از این شرایط بهره‌مند نبوده‌اند از سلامت جسمی وروحی بیشتری برخوردار خواهند بود. لذا کیفیت مراقبت از کودک بسیار مهم است.
یافته‌های علمی نشان می‌دهند که موفقیت انسان در بزرگسالی بستگی به محیطی دارد که در آن رشد یافته است. با توجه به این که مراقبت و نظارت بر رشد و تکامل اولیه کودک در منزل بیشتر از مهد کودک میسر است، مراقبت از کودک در منزل توصیه می‌شود.
از سوی دیگر، مراقبت از کودک در منزل نسبت به مراقبت از کودک در مهد کودک یا سایر مراکز مراقبت کودک ارزان‌تر است و والدین متحمل هزینه‌های سنگین نخواهند شد. 

مزایای مراقبت از کودک در خانه

برخی از والدین با مهدکودک موافق نیستند و تمایل دارند تا از کودک خود در منزل مراقبت کنند. با توجه به این که مزایای مراقبت از کودک در منزل نسبت به مهد کودک بیشتر است، مشاوران حوزه‌ی کودک نیز پیشنهاد می‌کنند تا در صورت امکان، مراقبت از کودک در منزل صورت بگیرد.

برخی از مزیت‌های مراقبت از کودک در منزل عبارتند از:

✔ بالا بودن انعطاف پذیری خدمات پرستار در کودک

✔ بالا بودن تمرکز و در نتیجه کیفیت خدمات نسبت به محیط شلوغ مهد کودک

✔ پاکیزه و ایمن‌تر بودن محیط خانه نسبت به مهدکودک به خصوص در شرایط کنونی و بیماری کرونا

✔ باز بودن دست والدین در انتخاب پرستار بر اساس عقاید و موازین خود

✔ احساس آرامش بیشتر کودک در منزل

✔ نظارت مستقیم والدین بر عملکرد پرستار در منزل

مراقبت از نوزاد در منزل

دوره نوزادی 28 روز یا چهار هفته‌ی اول زندگی پس از تولد است.  به کودکی که کمتر از 28 روز سن داشته باشد، نوزاد گفته می‌شود. دوران نوزادی بسیار حساس است. کودک در این دوره توانایی انجام هیچ کاری را نداشته و بسیار آسیب‌پذیر می‌باشند. مراقبت از نوزاد وظایف زیر را بر عهده‌ی پرستار قرار می‌دهد: 

✔ استحمام

✔ تنظیم ساعات خواب نوزاد

✔ تعویض کهنه

✔ تعویض لباس نوزاد

✔ رسیدگی به بهداشت گوش، مو و ناخن نوزاد 

✔ کمک به انجام تغذیه کودک
 

نکات مراقبت از نوزاد در خانه

مراقبت از نوزاد و رفع نیازهای او کار دشواری است. زیرا با توجه به این که نوزاد قادر به صحبت کردن درباره مشکلات خود نیست، فردی که از او مراقبت می‌کند باید قادر به درک نیازهای نوزاد باشد. از این رو کسی که به مراقبت از نوزاد استخدام می‌شود باید فردی دوره دیده و مجرب باشد. نکات مهمی که در مراقبت از نوزاد باید به آن دقت کرد عبارتند از:

✔ پرستار باید بتواند برای نوزاد احساس آسایش و راحتی ایجاد کند. 

✔ در صورتی که نوزاد غذای کمکی مصرف می‌کند، پرستار نوزاد باید به نکات مهم تغذیه‌ای دقت داشته باشد. به عنوان مثال نوزاد با توجه به این که در چندمین ماه از تولد خود قرار دارد، می‌تواند برخی ممنوعیت‌های غذایی داشته باشد.

✔ مراقبت از نوزاد باید در یک محیط آرام و به دور از سر و صدای بلند انجام شود.

✔ محیطی که نوزاد در آن قرار دارد باید  استریل باشد.

✔ پرستار نوزاد باید هنگام مراقبت از نوزاد به بهداشت فردی خود دقت فراوانی داشته باشد.

✔ با توجه به این که سیستم ایمنی نوزادان کمی ضعیف است از نوزاد در برابر گرما و سرمای بیش از اندازه محافظت شود.

✔ استحمام نوزاد به صورت منظم انجام شود.

مراقبت از نوزاد تازه متولد شده در محل

طبق مشاهدات انجام شده خطر مرگ در ساعات‌های اولیه پس از تولد بسیار زیاد است و بیشترین مرگ و میر کودکان متاسفانه در دوره ی نوزادی اتفاق می‌افتد. بنابراین مراقبت از نوزاد تازه متولد شده بسیار حائز اهمیت است. برخی از نکات مهمی که باید در مراقبت از نوزاد در روزهای اول پس از تولد به آن توجه ویژه داشت به شرح زیر است:

✔ مراقبت از بند ناف: بند ناف باید خشک و تمیز نگه داشته شود و دستکاری نشود. در صورت نیاز می‌توان یک گاز استریل را به حالت شل بر روی آن قرار دارد. 

✔ حفظ دمای بدن نوزاد: درجه حرارت مناسب برای اتاق نوزاد حدود 25 درجه  سانتی گراد است.

✔ مراقبت از اعضای بدن نوزاد: با توجه به این که اعضای بدن نوزاد بسیار آسیب پذیر می‌باشد باید هنگام به آغوش کشیدن و یا جابجا کردن نوزاد در حفاظت از آن‌ها دقت کرد. 

✔ پیشگیری از بروز هرگونه عفونت: افرادی که در تماس نزدیک با کودک هستند باید بهداشت فردی خود را رعایت کنند.

✔ کنترل ادرار و مدفوع نوزاد: نوزاد در 24 ساعت اول پس از تولد، ادرار و در 48 ساعت اول تولد، مدفوع خواهد کرد.

✔ تغذیه با شیر مادر: اولین شیری که از سینه مادر خارج می‌شود آغوز یا کلستروم نامیده می شود. این شیر برای نوزاد بسیار مفید است. شیردهی باید هر چه سریع‌تر پس از تولد شروع شود.

✔ علائم حیاتی نوزاد به صورت منظم کنترل شود.

بیشترین مرگ و میر کودکان در دوران نوزادی اتفاق می‌افتد. از این رو باید مراقبت از نوزاد تازه متولد شده توسط فرد با تجربه انجام شود.  یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در مراقبت از نوزاد تازه متولد شده به آن دقت شود، ظاهر نوزاد است.  رنگ پوست نوزاد سالم، صورتی است. ممکن است دانه‌های سفید و یا لکه‌های قرمز در قسمت‌هایی از پوست مشاهده شود. سر نوزاد ممکن است کمی بزرگ و متورم باشد اما نباید حالت غیرعادی داشته باشد. شکم نوزاد گرد و برآمده است. گوش نوزاد کمی پهن و برجسته است. دستگاه تناسلی خارجی در هر دو جنس دختر و پسر، بزرگ، متورم و کمی قرمز به نظر برسد. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرطبیعی باید به پزشک اطلاع داده شود. 
یکی از ریسک‌هایی که نوزاد تازه متولد شده را تهدید می‌کند خطر مرگ ناگهانی است. هر چند در حال حاضر علت این موضوع مشخص نیست اما کارشناسان مراقبت از کودک جهت محافظت از نوزاد از سندرم مرگ ناگهانی توصیه می‌کنند که نوزاد به پشت خوابیده شود.

مراقبت از نوزاد در محل توسط پرستار

در برخی از مواقع ممکن است که والدین برای مراقبت از نوزاد خود نیاز به یک پرستار داشته باشند. پرستار نوزاد برای ارائه خدمات مراقبت از نوزاد در منزل باید آموزش‌های لازم را دیده باشد، تا بتواند در شرایط بحرانی بهترین تصمیم را بگیرد.
از طرف دیگر پرستار نوزاد باید فردی مهربان و صبور باشد تا بتواند با نوزاد رابطه عاطفی ایجاد کند. همچنین پرستار نوزاد باید فردی قابل اعتماد  ودلسوز باشد تا تمام نیازهای نوزاد را بتواند با آرامش برطرف کند.
وظیفه پرستار نوزاد با توجه به شرایط خانواده می‌تواند متغیر باشد اما در حالت کلی پرستار نوزاد فردی است که وظیفه مراقبت روزانه از نوزاد را بر عهده دارد. پرستار باید بتواند رفتارهای عادی را از رفتارهای غیر عادی نوزاد تشخیص دهد و در صورت مشاهده مشکل به والدین اطلاع دهد تا در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنند.

مراقبت از نوزاد یک روزه 

با توجه به این که در اغلب موارد نوزاد اولین روز خود را در بیمارستان سپری می‌کند وظیفه مراقبت از نوزاد بر عهده پرستاران است. آن‌ها با دادن آموزش‌های لازم به مادر او را برای شیردهی و مراقبت از نوزاد آماده می‌کنند. اگرچه تعداد دفعات شیردهی با توجه به شرایط نوزاد تعیین می‌شود. اما در حالت کلی بین ۸ تا ۱۵ بار در روز اول باید به نوزاد شیر داده شود.
نوزاد یک روزه نوزاد ممکن است ۱۸ ساعت از ۲۴ ساعت را خواب باشد، مادر باید هر سه ساعت یکبار نوزاد خود را برای شیردهی بیدار کند. اتاق نوزاد نباید بیش از اندازه گرم و یا سرد باشد. یکی از دلایل سندرم مرگ ناگهانی می‌تواند دمای غیر استاندارد اتاق باشد. 
یکی از مشکلات رایج نوزادان زردی است. در صورت مشاهده زردی در نوزاد باید سریعا نسبت به کنترل آن اقدامات لازم صورت بگیرد. در غیر این صورت تبعات زیادی را به دنبال خواهد داشت. 

مراقبت از نوزاد دوماهه در منزل

 نوزاد در ماه دوم تولد خود آماده رشد جسمی و ذهنی است. او نسبت به صداهای اطراف خود واکنش نشان می‌دهد و حتی قادر به تشخیص صدای مادر خود است. برای تقویت نیروی تمرکز کودک دو ماهه برقراری تماس چشمی با او بسیار مهم است. نوزاد در دو ماهگی نسبت به دست و پای خود تسلط بیشتری دارد و می‌تواند برخی از حرکات خود را کنترل کند. ورزش دادن به دست و پای کودک در این دوران می‌تواند بسیار مفید باشد. 
دو ماهگی یکی از مهم‌ترین دوران برای تشخیص اختلال تاخیر در رشد است. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر مراجعه به پزشک متخصص ضروری است:

✔ در صورتی که نوزاد در حالتی که بر روی شکم خوابیده است قادر به بالا آوردن سر خود نباشد.

✔ دستان خود را نتواند تا صورت و دهان خود بالا بیاورد.

✔ به اشیا رنگی، متحرک و جذاب بی تفاوت باشد و آن‌ها را با چشمان خود دنبال نکند.

✔ هیچ از صدایی از خود در نیاورد.

✔ در حالت نشسته قادر به نگه داشتن سر خود نباشد.

مراقبت از نوزاد سه ماهه در خانه

نوزاد در سه ماهگی خود مهارت‌های دستی خود را تقویت می‌کند. دادن وسایلی مانند جغجغه به دست نوزاد در این دوران توصیه می‌شود. نوزاد باید بتواند جغجغه را برای زمان کوتاهی در دست خود نگه دارد. یکی دیگر از نکاتی که کارشناسان مراقبت از نوزاد آن را توصیه می‌کنند قرار دادن اسباب بازی های مختلف یا فرفره های رنگی  بالای تخت نوزاد است. 
برای تقویت عضلات و توانایی حرکتی نوزاد در سه ماهگی می‌توان نوزاد را به پشت خوابانده و با کشش بسیار آرام به او در نشستن کمک کرد. برای این که نوزاد را به کار تشویق کرد می‌توان بازی‌هایی مانند دالی را با او انجام داد. 
باید در مراقبت از نوزاد سه ماهه هوشیار بود و در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر در اسرع وقت با پزشک متخصص مشورت کرد:

✔ نوزاد قادر به درآوردن هیچ صدایی از خود نیست.

✔ نوزاد به چهره‌های آشنا مانند مادر خود لبخند نمی‌زند.

✔ نوزاد نمی‌تواند سر خود را کنترل کند.

✔ توانایی نگه داشتن چیزی را در دستان خود ندارد.

تغذیه نوزاد در سه ماهگی با شیر مادر یا شیر خشک است. ایجاد هرگونه تغییر در روند تغذیه باید با صلاحدید پزشک باشد.

مراقبت از کودک در منزل با مجموعه هومکا

با توجه به مزیت‌های مراقبت از کودک در منزل که به آن اشاره کردیم اغلب خانواده‌ها ترجیح می‌دهند تا با استخدام پرستار از کودک خود در منزل مراقبت کنند. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین پیدا کردن یک مرکز معتبر است. مجموعه هوم کا ارائه دهنده خدمات مراقبت و پرستاری از کودک است. این مجموعه جهت رفع تمام نگرانی‌های والدین، خدمات مراقبت از کیفیت را با بالاترین کیفیت ممکن ارائه می‌دهد. یکی از مهمترین ویژگی‌های هوم کا این است که پرستار مجرب خود را با توجه به نوع درخواست و نیازها به شما تخصیص می‌دهد. خدمات مراقبت از کودک در هوم کا عبارتند از:

✔ مراقبت از کودک

✔ درمان کودک شامل توانبخشی، پزشکی و پرستاری

✔ کودک یار(مربی کودک- مراقبت حرفه‌ای)

✔ کودک آموز که صرفا امو آموزش کودک را به عهده دارد.

✔ همراه کودک که برای امور حمل و نقل و جابجایی و همراهی بیرون از منزل در نبود والدین به کودک کمک می‌کند.