هفته دوازدهم بارداری + علائم مادر در هفته ۱۲ بارداری چیست؟

با ورود به هفته دوازدهم، به‌زودی سه‌ماهه اول بارداری به اتمام می‌رسد و خوشبختانه هرچه پیش می‌رویم خطر سقط جنین کمتر می‌شود. اگر تاکنون خبر بارداری خود را به فامیل و دوستان نگفته‌اید هفته ۱۲ زمان خوبی برای انجام این کار است. این مقاله از مجله سلامت هومکا به هفته ۱۲ بارداری اختصاص یافته است. برای انجام آزمایشات غربالگری اول کلیک کنید.

وضعیت جنین در هفته دوازدهم بارداری

در هفته دوازدهم سیستم‌ها و اندام‌های کلیدی جنین تقریباً شکل گرفته‌اند. از این هفته به بعد تا زمان تولد این اندام‌ها در یک مسیر تدریجی به سوی تکامل نهایی پیش می‌روند. در هفته ۱۲ جنین قادر است انگشتان خود را باز و بسته کند زیرا رفلکس‌های ذاتی جنین مثل مکیدن و حرکات دست در حال شکل‌گیری هستند به‌طوری‌که اگر با روش سونوگرافی جنین را رویت کنید متوجه می‌شوید که جنین در پاسخ به محرک‌های تماسی واکنش‌هایی از خود بروز می‌دهد. اگر دوقلو باردار هستید جنین‌های دوقلوی شما نیز به همان سرعت جنین‌های تک قلو رشد می‌کنند. مغز اندام دیگری است که در هفته ۱۲ به‌سرعت در حال بلوغ است.

اندازه جنین در هفته دوازدهم بارداری چقدر است؟

در هفته ۱۲ بارداری جنین به‌اندازه یک لیمو بزرگ شده است به‌طوری‌که قد او ۵٫۳ سانتیمتر و وزن او در حدود ۱۴ گرم است. اکنون که تمام ارگان‌های اصلی جنین شکل گرفته است هفته‌های آتی به بلوغ تدریجی این ارگان‌ها اختصاص پیدا می‌کند.

هفته دوازدهم بارداری ماه چندم بارداری است؟

در هفته دوازدهم شما حدود ۳ ماه است که باردار هستید یعنی هنوز در سه‌ماهه اول بارداری قرار دارید و تنها کمتر از دو هفته دیگر از سه‌ماهه اول عبور خواهید کرد و بدین ترتیب یک‌سوم مسیر بارداری را پشت سر می‌گذارید.

آزمایشات غربالگری هفته دوازدهم بارداری

بهترین زمان غربالگری اول بین هفته ۱۱ بارداری تا هفته ۱۳ بارداری است. این غربالگری شامل سونوگرافی و آزمایش خون است. سونوگرافی سلامت کلی جنین ازجمله ضخامت مایع پشت گردن او را ارزیابی می‌کند. در آزمایش خون نیز تغییرات هورمونی مرتبط با تکامل کروموزومی جنین موردبررسی قرار می‌گیرد و امکان تشخیص بیماری‌های ژنتیکی ازجمله سندرم داون، تریزومی‌ها و اختلالات مغزی نخاعی میسر می‌شود. با انجام چکاپ‌های بارداری از سلامت خود و فرزندتان اطمینان حاصل فرمایید.

سونوگرافی هفته دوازدهم بارداری

قبل از اتمام سه‌ماهه اول بارداری یک چکاپ پزشکی دیگر باقی مانده است. انجام شدن یا نشدن سونوگرافی هفته دوازدهم بستگی به نیز پزشک شما در زمان چکاپ دارد. در سونوگرافی این هفته می‌توانید جنین را با وضوح و جزئیات بیشتری ببینید اما معمولاً در سونوگرافی هفته ۱۲ امکان تشخیص جنسیت وجود ندارد چراکه در حال حاضر ارگان‌های جنسی به‌خوبی تمایز پیدا نکرده‌اند و باید حداقل تا هفته ۲۰ برای تعیین جنسیت جنین صبر کنید. در هفته دوازده ممکن است انجام بعضی از تست‌های ژنتیک جهت ارزیابی سلامت جنین و سنجش خطر نقص‌های ژنتیکی به شما توصیه شوند.

 علائم مادر در هفته دوازدهم بارداری چیست؟

یکی از خبرهای خوب در این هفته کم شدن علائمی مثل حالت تهوع صبحگاهی و خستگی است اما با ناپدید شدن حالت تهوع و خستگی ممکن است سردرد جای آن‌ها را بگیرد. از علائم هفته ۱۲ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

افزایش ترشحات

ترشحات شفاف و بی‌رنگ واژن در این هفته ممکن است برایتان تعجب‌آور باشد اما این ترشحات نقش مهمی در محافظت از رحم و واژن و جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های تناسلی دارند. اگر ترشحات به رنگ سبز، بنفش و یا قهوه‌ای بود به پزشک مراجعه کنید زیرا این ترشحات معمولاً بیانگر ابتلا به عفونت و یا حتی ممکن است نشان‌دهنده سقط‌جنین باشند.

لکه بینی در هفته دوازدهم بارداری

لکه بینی یا خونریزی خفیف در هفته دوازدهم بارداری ممکن است کاملاً طبیعی باشد اما گاهی نیز می‌تواند نگران‌کننده باشد. برای مثال در طی حاملگی دهانه رحم حساس‌تر می‌شود به‌طوری‌که احتمال خونریزی خفیف در طی رابطه جنسی وجود دارد که بی‌خطر است. در هر صورت، اگر لکه‌بینی یا خونریزی را مشاهده کردید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر خونریزی سنگین باشد و با درد و گرفتگی همراه شود باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

سردرد

این مشکل معمولاً در هفته ۱۲ تشدید می‌شود و ممکن است به دلایلی همچون تغییرات هورمونی، کاهش قند خون، کم‌آبی بدن و یا خواب ناکافی بروز کند. برای اینکه بتوانید سردرد را کاهش دهید، محرک‌های سردرد خود را پیدا کنید. به عواملی که باعث شروع سردرد می‌شوند دقت کنید. بهترین راهکار برای تسکین این نوع سردردها دوری از عوامل محرک است. اگر احساس می‌کنید که سردرد شما در حال افزایش است و یا علائمی همراه با آن ظاهر می‌شود بهتر است به پزشک خود اطلاع دهید.

تغییرات پوستی

ترشح هورمون‌های بارداری باعث ایجاد تغییراتی در بدن می‌شوند که یکی از آن‌ها افزایش رنگ‌دانه‌های پوستی است. لکه‌های تیره صورت یا ماسک بارداری درنتیجه چنین تغییراتی ایجاد می‌شود و تقریباً ۵۰ درصد از زنان باردار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ماسک بارداری منجر به بروز لکه‌های پوستی بر روی صورت ازجمله پیشانی و گونه‌ها می‌شود. البته این لکه‌ها پس از زایمان از بین می‌روند.

اندازه شکم در هفته دوازدهم بارداری

در هفته دوازدهم با افزایش حجم رحم، شکم شما برجستگی بارداری را به خود گرفته است و احتمالاً متوجه شده‌اید که با افزایش سایز دور کمرتان، لباس‌ها دیگر به‌راحتی قبل قابل پوشیدن نیستند. البته تنگ شدن لباس‌ها ناشی از افزایش وزن نیست چراکه تا هفته ۱۲ بارداری به‌طور میانگین ۱ کیلوگرم به وزن مادر اضافه می‌شود. افزایش سایز دور کمر به دلیل رشد سریع رحم و تأثیر آن بر حجم شکم است. ازاین‌رو بهتر است در جستجوی لباس‌های راحت‌تر و مخصوص بارداری باشید تا با این اقدام بعضی از علائم فروکش کنند.

بزرگ شدن رحم ممکن است تا حدودی بافت‌های شکمی را تحت فشار قرار دهد که نتیجه آن بروز نفخ و یبوست است که از دیگر مشکلات شکمی و گوارشی هفته ۱۲ به شمار می‌روند. برای برطرف شدن این علائم پزشکان توصیه می‌کنند که سبک زندگی خود را طوری بسازید که ورزش، رژیم غذایی مناسب و پر کردن اوقات فراغت با امور مورد علاقه در اولویت اول باشند.

نکات مهم برای هفته ۱۲ بارداری

در این بخش از مقاله به نکاتی می‌پردازیم که با رعایت آن‌ها قادر خواهید بود که سه‌ماهه اول حاملگی را با کیفیت بهتری سپری کنید:

پوشیدن لباس‌های راحت‌تر

در هفته دوازدهم احتمالاً تغییراتی را در بدن خود ازجمله حساس شدن سینه‌ها و یا بزرگ شدن دور کمر احساس می‌کنید. با پوشیدن لباس‌های بازتر و راحت‌تر هم حساسیت سینه کمتر می‌شود و هم اینکه ناراحتی و فشار شکم و کمر کاهش پیدا می‌کند. از لباس‌های زیر مخصوص بارداری که هم آزادتر و هم‌جنس بهتری دارند، استفاده کنید.

استفاده از کرم ضد آفتاب

یکی از علائم هفته ۱۲ بارداری ممکن است بروز لکه‌های پوستی تیره یا ماسک حاملگی بر روی صورت باشد. این لکه‌ها به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می‌شوند و نور آفتاب باعث بدتر شدن آن‌ها می‌شود. ازاین‌رو نکاتی نظیر استفاده از کرم‌های ضد آفتاب زیر نظر پزشک، پوشیدن کلاه‌های لبه‌دار در فضای باز و کمتر قرار گرفتن در معرض آفتاب را مد نظر داشته باشید.

پرهیز از خوردن فست فود

با ناپدید شدن حالت تهوع در هفته ۱۲ به‌تدریج اشتهای شما به حالت طبیعی برمی‌گردد و شاید هوس خوردن غذاهای فست فود و غذاهای بیرون‌بر در ذهنتان پرسه بزند. قبل از انجام چنین کاری بهتر است بدانیم که مصرف غذاهای ناسالم به‌ویژه در سه‌ماهه اول هم بر سلامتی شما و هم بر سلامت جنین اثر مستقیم دارند. این غذاها با روغن‌های نامناسب و قند فراوان احتمال ابتلا به فشار خون و دیابت بارداری را افزایش می‌دهند.

گنجاندن ورزش در برنامه روزانه

به منظور تنظیم یک برنامه ورزشی مناسب با پزشک خود مشورت کنید. شروع ورزش ملایم و متناسب با شرایط شما از همین هفته تأثیر قابل‌توجهی در تسکین علائم و کاهش عوارض آتی بارداری مانند سردرد، کمردرد و اختلالات خواب دارد. از مزایای دیگر ورزش می‌توان به کاهش خطر ابتلا به دیابت، کاهش فشار خون و تنظیم وزن اشاره کرد.

به توصیه‌ی babycenter مصرف آب کافی در روز به پیشگیری از بعضی از مشکلات بارداری مانند یبوست، بواسیر و عفونت‌های مجاری ادرار و مثانه کمک می‌کند. توصیه می‌شود خانم‌های باردار روزانه حدود ۱۰ فنجان آب یا سایر نوشیدنی‌ها را مصرف کنند.

برای مطمئن شدن از اینکه آیا در طول روز به میزان کافی آب مصرف می‌کنید یا خیر باید به رنگ ادرار خود دقت کنید. رنگ ادرار شما باید زرد یا بی‌رنگ باشد. همچنین نباید در طول روز دچار تشنگی شوید.

تغذیه در هفته دوازدهم بارداری

به دلیل اینکه در دوره بارداری با افزایش وزن طبیعی روبرو هستیم بنابراین باید به رژیم غذایی خود توجه بیشتری داشته باشید که از اضافه‌وزن ناسالم جلوگیری شود. اضافه‌وزن بیش‌ازحد و خارج از روند بارداری مشکلات و عوارضی همچون ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون بالا و فشار بر ستون فقرات را به دنبال دارد.

در سه‌ماهه اول بارداری لازم است که در برنامه غذایی به مقدار کافی میوه و سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات‌ لحاظ شده باشد. در مقابل، از خوردن تنقلات ناسالم مثل چیپس، محصولات فرآوری شده و بسته‌بندی خودداری کنید و به‌جای آن از خشکبار، مویز و کشمش، میوه خشک که غنی از پروتئین، کلسیم و مواد معدنی هستند استفاده کنید. توصیه می‌شود در این زمینه به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا برنامه سالم و مغذی متناسب با شرایط شما تنظیم شود.

محصولات لبنی

برای تأمین نیازهای پروتئینی و کلسیمی جنین در حال رشد، مصرف محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست از ضرورت‌های اساسی هفته دوازدهم بارداری است. محصولات لبنی دارای دو نوع پروتئین باکیفیت به نام‌های کازئین و روی هستند که تأثیر مهم در عضله سازی و تقویت جنین دارند. کلسیم نیز برای استخوان‌سازی و سلامت اسکلتی جنین بسیار حیاتی است.

حبوبات

این گروه از مواد غذایی ازجمله لوبیا، نخود، عدس و سویا سرشار از فیبر مفید و باکیفیت هستند به صورتی که با بهبود عملکرد دستگاه گوارش می‌توانند از ابتلا مادر به بواسیر و سایر بیماری‌های گوارشی پیشگیری کنند. همچنین حبوبات با دارا بودن پروتئین، آهن، فولیک اسید و کلسیم، ریزمغذی‌های لازم برای جنین را تأمین می‌کنند.

ماهی

یکی از نیازهای مبرهن و ضروری این هفته امگا۳ است که در عملکرد صحیح دستگاه عصبی و تکامل مناسب قلب و عروق بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر امگا۳، ماهی غنی از ویتامین D بوده که با مشارکت در تولید سلول‌های سفید خون نقش مهمی در شکل‌گیری یک سیستم ایمنی سالم و نیرومند دارد.

ورزش‌های متناسب با هفته دوازدهم بارداری

هفته دوازدهم زمان مناسبی است که طبق توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت تمرین‌های ورزشی تقویت لگن را آغاز نمایید و تا زمان زایمان ادامه دهید. زایمان طبیعی می‌تواند عضلات لگن را ضعیف کند و باعث افتادگی لگن شود. به چند مورد از فواید ورزش در هفته ۱۲ اشاره می‌کنیم.

تقویت عملکرد مثانه و روده‌ها

تمرینات لگنی با منقبض کردن عضلات کف لگن، قدرت، استقامت و عملکرد صحیح آن‌ها را بهبود می‌بخشد و از بی‌اختیاری ادراری و نشت ادرار جلوگیری می‌کند.

تقویت عضلات لگن

ازآنجاکه زایمان طبیعی اثر منفی بر عضلات لگن دارد عملکرد جنسی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و کیفیت فعالیت جنسی دچار افت می‌شود. انجام تمرینات ورزشی مناسب می‌تواند با تقویت عضلات، از افتادگی لگن و ضعف جنسی جلوگیری کند.

کاهش بواسیر و شقاق

انجام ورزش باعث می‌شود که گردش خون در ناحیه کف لگن به‌درستی صورت بگیرد و از تجمع خون و فشار به رگ‌های این ناحیه جلوگیری کند. گردش خون نامناسب به دلیل عدم تحرک و نشستن بیش‌ازحد موجب بواسیر و متعاقب آن شقاق می‌شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

با نزدیک شدن به انتهای سه‌ماهه اول بارداری خطر سقط‌جنین به‌طور قابل‌توجهی کمتر می‌شود اما هنوز ضروری است که به علائم خود توجه داشته باشید و موارد مشکوک را به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی همراه با درد و گرفتگی
• تداوم لکه بینی بیش از ۳ روز
• درد شدید و یا گرفتگی که در تمام طول روز ادامه دارد

شما می‌توانید آزمایشات چکاپ هفته دوازدهم بارداری را توسط هومکا  در منزل انجام دهید. برای ثبت درخواست غربالگری سه‌ماهه اول بارداری کلیک کنید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.