هفته یازدهم بارداری + علائم مادر و وضعیت جنین در هفته یازدهم بارداری

مادر شدن می‌تواند حسی منحصربه‌فرد و جذاب باشد. اما اصل موضوع این است که قبل از همه باید برای هر اتفاق خوشایندی برنامه‌ریزی کرد. فراموش نکنید که داشتن اطلاعات و آگاهی می‌تواند به شما پیش از هر کاری کمک کند تا نتیجه مطلوبی را رقم بزنید. موضوع این مقاله پیرامون هفته یازدهم بارداری است. اینکه در این هفته چه اتفاقاتی رخ می‌دهد و شما باید چه نکات و مواردی را بررسی کنید. ما سعی کردیم در این مقاله تمامی نکات در مورد تغییرات بدن، علائم و نشانه‌های هشداردهنده، خودمراقبتی‌ها و مراقبت‌های پزشکی در هفته یازدهم بارداری را برای شما شرح دهیم.

تغییرات هفته یازدهم بارداری

رحم در طول هفته یازدهم بارداری بزرگ می‌شود. ۱۰ هفته پیش‌رو برای شما و کودکتان یک دوره رشد سریع خواهد بود. شما در این هفته احساس تشنگی زیادی را تجربه خواهید کرد. علت این امر نیز این است که خون زیاد و مایع آمنیوتیک زیادی در بدن شما تولید می‌شود. البته ممکن است تغییرات پوستی را هم تجربه کنید و مانند دوران نوجوانی و بلوغ، جوش‌هایی را در سطح پوست خود ببینید. وزن مادر به‌طور آهسته شروع به افزایش می‌کند اما پیش از آن ممکن است به دلیل بیزاری از غذا، حالت تهوع و یا ناتوانی در غذا خوردن کمی وزن کم کرده باشید.

علائم مادر در هفته یازدهم بارداری

در هفته یازدهم بارداری فقط ۲ هفته تا شروع سه‌ماهه دوم باقی‌مانده و این دقیقاً زمانی است که با تثبیت شدن هورمون‌ها بسیاری از علائم اولیه بارداری فروکش می‌کنند و مادران انرژی اولیه خود را دوباره به دست می‌آورند. اگر هنوز این اتفاق رخ نداده نگران نباشید، در هفته‌های آینده احساس بهتری خواهید داشت.

بسیاری از مادران در زمان بارداری با رشد سریع مو و ناخن روبرو هستند اما بعضی دیگر نیز تا پایان این پروسه تغییری احساس نخواهند کرد. در این هفته ممکن است احساس خستگی کنید اما ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی می‌تواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید. علائم مادر در هفته یازدهم بارداری شامل موارد زیر است:

• درد در اطراف برآمدگی شکم
• حالت تهوع
• نوسانات خلقی
• احساس طعم فلز در دهان
• درد گرفتن گهگاه سینه‌ها
• سوءهاضمه و سوزش سر دل
• سردرد
• سرگیجه
• تغییر ذائقه غذایی
• حساس شدن حس بویایی
• ترشح مایع سفید شیری‌رنگ از واژن
• لکه بینی خفیف (در صورت بروز خونریزی بارداری به پزشک مراجعه کنید)
• گرفتگی و درد در ناحیه لگن تا حدی شبیه دردهای پریودی
• بروز لکه‌های تیره روی صورت که به‌عنوان ماسک بارداری شناخته می‌شود
• پوست چرب و لکه‌دار
• موهای ضخیم و براق

جنین در هفته یازدهم بارداری

درست در هفته یازدهم بارداری جنین شما به اندازه یک خرما است؛ یعنی از سر تا نشیمن‌گاه تقریباً چیزی در حدود چهار سانتی‌متر است و وزنی در حدود هشت گرم دارد. از هفته یازدهم بارداری تا هفته بیست بارداری که اندام‌های حیاتی در حال رشد هستند افزایش اندازه جنین به‌کندی پیش می‌رود.

سر جنین در طول هفته یازدهم بارداری، یک‌سوم کل بدن او را تشکیل می‌دهد. در این مدت استخوان‌های صورت در حال شکل‌گیری و تکمیل هستند. پلک بالای چشم‌ها به پلک پایین می‌رسد و تا چند هفته آینده چشمان کودک شما بسته خواهد ماند. بر روی زبان جنین جوانه‌های چشایی رشد کرده و روده‌ها از سمت بند ناف به سمت جنین شما حرکت خواهند کرد.

انگشتان فرزند شما اکنون از هم جداشده و متمایز و بلندتر هستند. در هفته یازدهم بارداری با نزدیک شدن به پایان سه‌ماهه اول، تمام اندام‌های حیاتی کودک شکل‌گرفته‌اند و بسیاری از آن‌ها فعالیت خود را شروع کرده‌اند. کبد جنین اکنون در حال تولید گلبول‌های قرمز است و کلیه‌ها کار تصفیه خون و دفع ادرار را انجام می‌دهند. با رسیدن به انتهای سه‌ماهه اول پانکراس شروع به تولید انسولین می‌کند.

در این هفته دهلیزها و بطن‌های قلب فرزندتان به‌طور کامل تشکیل شده‌اند و قلب او در حال تپیدن است. از پایان این هفته، اندام تناسلی جنین شروع به رشد می‌کند. اندام‌های جنسی خارجی یعنی آلت تناسلی و کیسه بیضه در پسران و کلیتوریس و لابیا در دختران تا هفته یازده از هم متمایز نشده‌اند و حتی پس‌ازاین نیز چندین هفته طول می‌کشد تا بتوان به‌راحتی تفاوت بین پسر و دختر بودن را در سونوگرافی تشخیص داد. اگرچه اندام تناسلی در این هفته به‌سرعت در حال رشد است اما هنوز هم تعیین جنسیت برای نوزاد شما زود است.

سقط جنین در هفته یازدهم بارداری

سقط جنین به معنای خروج محصولات و متعلقات مربوط به جنین از رحم می‌باشد. اولین نشانه این اتفاق لکه‌بینی و بعدازآن خونریزی است. به گفته بسیاری از مادران که در هفته یازدهم خونریزی داشتند در ابتدا لکه‌بینی دیده شده و بعد دفع خون به‌صورت لخته که در پی آن سقط جنین اتفاق افتاده است.

بیشتر متخصصان معتقدند که سقط‌های زیر ۱۲ هفته صرفاً به دلایل ژنتیکی رخ می‌دهند. بدین معنا که روند طبیعی طی شدن پروسه بارداری، خودبه‌خود این جنین‌ها را حذف می‌کند. البته باید این‌گونه بگوییم که هر درد و بعدازآن لکه‌بینی نباید آرامش شما را برهم زند. نباید هر اتفاقی را دلیلی بر سقط جنین خود بدانید و آرامش خود را از دست بدهید. اگر دل‌درد داشتید و یا لکه‌بینی، توصیه می‌کنیم که حتماً با پزشکتان مشورت کنید. هفته یازدهم بارداری نیز اهمیت زیادی دارد. بهتر است در این هفته هر تغییری را به پزشک خود گزارش دهید.

مشکلات شایع در هفته یازدهم بارداری

در این هفته نیز مانند دیگر هفته‌ها ممکن است با مشکلاتی روبرو شوید. شایع‌ترین این عوارض در هفته یازدهم عبارت است از یبوست، سردرد، تکرر ادرار، حساس شدن سینه، تهوع و خستگی. بهتر است در این هفته با حضور همسرتان به ملاقات پزشک بروید. اگر احتمالاً پیش از بارداری به دندان‌پزشک مراجعه نکرده و مراقبت‌های پیش از بارداری را انجام نداده‌اید، توصیه می‌کنیم هرچه سریع‌تر این کار را انجام دهید. آزمایش‌های غربالگری اول معمولاً از هفته یازدهم بارداری آغاز می‌شوند. هدف از انجام این آزمایشات تشخیص اختلالات ژنتیکی است.

مراقبت‌های پزشکی هفته یازدهم

آزمایش‌هایی که در هفته ۱۱ بارداری تجویز می‌شوند می‌توانند مشکلاتی مانند دیابت بارداری و پره اکلامپسی را تشخیص داده و سلامت کلی مادر و جنین را ارزیابی کنند. در طول سه‌ماهه اول به‌ویژه در هفته یازدهم، بسته به سن، شرایط جسمانی، سابقه درمانی و موارد دیگر آزمایش‌هایی برای شما تجویز می‌شود. این موارد به‌صورت زیر است.

غربالگری سه‌ماهه اول

آزمایش سه‌ماهه اول شامل آزمایش خون و سونوگرافی است و سلامت کروموزومی جنین و خطر بیماری‌هایی مانند سندرم داون یا نقص‌های مادرزادی مانند مشکلات قلبی ارزیابی می‌شود.

سونوگرافی جنین در هفته یازدهم بارداری

این آزمایش را می‌توان را در اوایل سه‌ماهه اول یا در هفته‌های ۱۱ تا هفته ۱۴ بارداری به‌عنوان بخشی از غربالگری سه‌ماهه اول انجام داد. زنانی که حاملگی‌های پرخطر دارند ممکن است در سه‌ماهه اول بارداری سونوگرافی‌های متعدد داشته باشند. از سونوگرافی هفته یازدهم می‌توان برای محاسبه سن بارداری و همچنین بررسی خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سندرم داون نیز استفاده کرد.

در طول سونوگرافی هفته یازدهم بارداری، پزشک پشت گردن نوزاد را اندازه‌گیری می‌کند. اندازه غیرطبیعی در این سونوگرافی می‌تواند نشانه‌ای از ناهنجاری کروموزومی در جنین باشد. با در نظر گرفتن نتایج سونوگرافی NTS و آزمایش خون، پزشک خطر ابتلای کودک به مشکلات کروموزومی را به شما خواهد گفت.

برای زنانی که در هفته ۱۱ جنین‌های دوقلو باردار هستند، سونوگرافی قادر است بند ناف جنین و جفت‌ها را نشان دهد. اگر نوزادان جفت مشترک داشته باشند، جنین‌ها احتمالاً دوقلوهای همسان هستند. اگر آن‌ها دو جفت مجزا داشته باشند ممکن است دوقلوهای ناهمسان باشند. دوقلوهای همسان دارای جفت مشترک معمولاً به معاینات بیشتری نیاز دارند تا اطمینان حاصل شود که هر دو از تغذیه کافی برخوردارند.

نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS)

در آزمایش CVS سلول‌های جفت جهت تشخیص ناهنجاری کروموزومی مانند سندرم داون بررسی می‌شوند. این آزمایش در هفته‌های ۱۰ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود و می‌تواند با اطمینان اختلالات کروموزومی را آشکار کند.

آزمایش DNA

آزمایش خونی DNA برای بررسی سلامت ماده ژنتیکی جنین انجام می‌شود. این کار برای پی بردن به اختلالات احتمالی کروموزومی جنین اهمیت دارد و از هفته ۱۰ بارداری به بعد قابل انجام است. اگر نتایج غیرطبیعی باشد، آزمایش تکمیلی جهت تائید یا رد نتایج انجام می‌شود. آزمایش DNA معمولاً برای زنانی که بیشتر در معرض خطر مشکلات کروموزمی قرار دارند مانند زنان باردار بالای ۳۵ سال و یا مادرانی که در بارداری‌های قبلی جنینی با ناهنجاری‌های کرموزومی داشته‌اند، توصیه می‌شود.

به گفته‌ی وب‌سایت my.clevelandclinic اگر در هفته یازدهم یا پیش از آن علائم زیر را در خود مشاهده کردید فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد
• خونریزی شدید و خیس شدن بیش از یک پد در ساعت به مدت سه ساعت متوالی
• گرفتگی یا درد شکمی غیرمعمول یا شدید
• استفراغ شدید و یا اسهال
• غش کردن یا سرگیجه
• درد، سوزش یا مشکل در دفع ادرار
• ترشحات غیرمعمول واژن
• تورم در دست‌ها، انگشتان یا صورت
• تاری دید یا وجود لکه‌هایی در محدوده بینایی
• تورم اندام‌های بدن
• سردردهای شدید
• درد یا گرفتگی بازوها، پاها یا قفسه سینه

خود مراقبتی

اینکه مدام به دنبال خوب کردن حال خود باشید امری طبیعی است اما نیازهای یک مادر باردار کم نیستند و به این راحتی قابل‌تشخیص نمی‌باشند. داشتن حالت تهوع دائم، بی‌میلی به غذا و کم کردن وزن، همگی از مواردی هستند که باید به آنان توجه بسیار کرد. اگر خوردن میوه و سبزی برای شما ممکن نیست، یک یا دو میوه را حتماً در رژیم خود بگنجانید. زمانی که حالت تهوع شما از بین رفت بهتر است بر روی افزودن میوه‌های بیشتر به رژیم خود تمرکز کنید.

فراموش نکنید که ورزش کردن هم برای شما و هم برای کودک شما مفید است. تمرینات ورزشی آسان را انتخاب کنید. در طول روز چند نوبت کوتاه در حدود ۱۵ دقیقه پیاده‌روی کنید. بهتر است راجع به هیجانات، ترس‌ها، نگرانی‌ها و پراکندگی افکار خود با همسر و پزشک معالجتان صحبت کنید. هفته یازدهم بارداری باید با مراقبت‌های خوب و مناسبی سپری شود.

تغذیه مادر در هفته یازدهم بارداری

مادران باید در این هفته مصرف آهن و پروتئین خود را ادامه داده و همچنان از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنند. بیشتر سعی کنید از سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج استفاده کنید و بهتر است برای طول روز خود ساندویچ‌های کوچک و مقوی مانند کره و عسل و یا اسفناج با تخم‌مرغ درست کنید. فراموش نکنید که در طول هفته یازدهم بارداری مصرف آب خود را افزایش دهید.

اگر میگرن یا سردرد دارید زیر نظر پزشک دارو مصرف کنید اما توصیه ما کمپرس آب سرد است. اگر احیاناً سرماخوردگی داشتید بازهم زیر نظر پزشکتان دارو مصرف کنید. توصیه می‌کنیم در طول روز چرت‌های کوتاه بزنید و حتماً به پهلو بخوابید تا خون بهتر در بدن شما جریان داشته‌باشد. میزان سطح آهن بدنتان را کنترل کنید. فراموش نکنید که غذاهای ممنوعه را نیز بشناسید، برای مثال مصرف بیش‌ازاندازه جعفری خصوصاً اگر در سه‌ماهه اول بارداری باشد، منجر به سقط خواهد شد.

بایدهای و نبایدهای هفته یازده بارداری

• در هفته ۱۱ بارداری و سایر هفته‌های بارداری از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید
• تمام داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک خود در میان بگذارید تا از بی‌خطر بودن آن‌ها مطمئن شوید
• از رژیم غذایی سالمی پیروی کنید و ویتامین‌های توصیه‌شده دوران بارداری را مصرف کنید
• یکی از راه‌های کلیدی حفظ سلامتی در دوران بارداری، انجام ورزش منظم است
• استفاده از رنگ مو در هفته ۱۱ بارداری و به‌طورکلی قبل از هفته ۱۲ توصیه نمی‌شود
• اگرچه مصرف ماهی در دوران بارداری بی‌خطر است اما توصیه می‌شود مصرف خود را به ۳۴۰ گرم در هفته محدود کنید
• بعضی از غذاهای دریایی که مصرف آن‌ها در دوران بارداری بی‌خطر است عبارت‌اند از میگو، ماهی آزاد، کنسرو ماهی تن و ماهی کاد
• همیشه مطمئن شوید که غذا کاملاً پخته است و خام یا نیم‌پز نیست. از مصرف ماهی نپخته، از پنیر غیرپاستوریزه، غذاهای بسته‌بندی، گوشت و مرغ خام یا نیم‌پز، گوشت سرد ساندویچی، غذاهای حاوی تخم‌مرغ خام (مانند سس سزار و غیره) و آب‌میوه صنعتی، شیر و تخم‌مرغ غیرپاستوریزه اجتناب کنید
• کافئین در دوران بارداری مشکلی ندارد اما باید متعادل مصرف شود. سعی کنید مصرف کافئین در روز از ۲۰۰ میلی‌گرم فراتر نرود

کلام آخر از هومکا

احتمال اینکه در این هفته به بعضی از غذاها حساس شوید زیاد است. به این اتفاق ویار بارداری نیز گفته می‌شود. اما اگر دچار ویار به مواد غیرخوراکی شده‌اید، به این مشکل پیکا یا هرزه‌خواری گفته می‌شود. این اتفاق نشان‌دهنده یک مشکل خاص در شماست؛ یعنی شما دچار کمبود یک سری از مواد غذایی در بدن خود شده‌اید. توصیه می‌شود اگر این مشکل را در خود یافتید از خوردن مواد غیرخوراکی دست کشیده و هرچه سریع‌تر به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین می‌توانید برای اطمینان از سلامتی خود و فرزندتا آزمایشات دوران بارداری را انجام دهید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.