لنفوم غیر هوچکین + آیا لنفوم غیر هوچکین قابل درمان است؟
لنفوم غیر هوچکین نوعی سرطان خون است که در سیستم لنفاوی ایجاد می‌شود و سلول‌های سفید خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به لطف روش‌های جدید درمانی از جمله درمان هدفمند، افراد مبتلا به این نوع سرطان از طول عمر و کیفیت زندگی بسیار بهتری نسبت به گذشته برخوردارند. چنانچه در جستجوی مطالبی جدید و معتبر در زمینه لنفوم غیر هوچکین هستید با این مقاله از مجله سلامت هومکا همراه شوید.
لنفوم غیر هوچکین چیست؟
لنفوم غیر هوچکین نام گروهی از سرطان‌های خونی است که در سیستم لنفاوی و به دلیل اختلالات ژنتیکی ایجاد می‌شوند. اغلب این اختلالات ارثی نیستند بلکه در طول زندگی و به دلیل جهش در ژن‌های DNA گلبول‌های سفید خون اتفاق می‌افتند. در لنفوم غیرهوچکین، لنفوسیت‌های B و لنفوسیت‌های T که بخشی از سیستم ایمنی به شمار می‌روند دچار جهش می‌شوند. تاکنون بالغ‌بر ۷۰ نوع لنفوم غیر هوچکین شناسایی‌شده است و بیشتر آن‌ها از نوع تهاجمی هستند اما به کمک درمان‌های جدید افراد مبتلا به این نوع سرطان طول عمری بیشتری نسبت به گذشته دارند.
لنفوم غیرهوچکین نسبت شایع است به‌طوری‌که در ایالات‌متحده ششمین سرطان شایع در مردان و زنان محسوب می‌شود. موسسه ملی سرطان ایالات‌متحده تخمین زده است که ۲ درصد از تمامی مردان و زنان در طول زندگی خود به‌نوعی از لنفوم غیرهوچکین مبتلا می‌شوند. لنفوم غیرهوچکین حدود ۳ درصد از کل مرگ‌ومیرهای مرتبط با انواع سرطان را تشکیل می‌دهد. تقریباً از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت ۵ نفر دارای نوعی لنفوم غیرهوچکین هستند. لنفوم غیرهوچکین معمولاً افراد بالاتر از ۶۰ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این سرطان تا حدودی در مردان شایع‌تر از زنان است.
علت ابتلا به لنفوم غیر هوچکین چیست؟
لنفوم غیر هوچکین زمانی پدید می‌آید که بدن در یک روند معیوب تعداد زیادی لکوسیت یا گلبول سفید نابالغ و ناقص را تولید می‌کند. جهش‌های ژنتیکی در گلبول‌های سفید بر عملکرد این سلول‌ها و چرخه سلولی تأثیر منفی دارد. جهش‌های ژنتیکی معمولاً از نوع اکتسابی هستند به این معنی که افراد در طول زندگی به این نوع جهش‌ها و تغییرات دچار می‌شوند نه در زمان تولد. علاوه بر این، افرادی که به عفونت‌های خاص ویروسی و مشکلاتی سیستم ایمنی مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به لنفوم غیر هوچکین قرار دارند.
علائم لنفوم غیر هوچکین چیست؟
لنفوم غیر هوچکین یک بیماری واحد نیست بلکه انواع مختلفی از لنفوم غیرهوچکین وجود دارد که همه آن‌ها علائم مشابهی دارند اما هر نوع لنفوم به گونه متفاوتی بدن را درگیر می‌کند. به‌عنوان‌مثال، بعضی از انواع لنفوم غیر هوچکین سریع‌تر از انواع دیگر در بدن پخش می‌شوند و بعضی از آن‌ها بر اندام‌هایی مانند طحال و کبد تأثیر می‌گذارند درحالی‌که انواع دیگر پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
اگر علائم زیر را در خود احساس کردید به این معنی نیست که به لنفوم غیرهوچکین مبتلا شده‌اید بلکه بسیاری از بیماری‌ها ممکن است علائمی مثل لنفوم غیرهوچکین داشته باشند. بااین‌حال، هرگاه متوجه تغییرات غیرعادی در خود می‌شوید بهتر است برای اطمینان از سلامت خود به پزشک مراجعه نمائید. علائم اصلی لنفوم غیر هوچکین به شرح زیر است:
- تورم غدد لنفاوی
- درد و تورم شکم
- درد قفسه سینه: در بعضی موارد لنفوم غیرهوچکین باعث متورم شدن گره‌های لنفاوی در ریه یا داخل قفسه سینه می‌شود و این تورم باعث بروز درد قفسه سینه می‌شود
- سرفه: وجود لنفوم غیر هوچکین در تیموس یا عروق لنفاوی گردن ممکن است باعث سرفه‌های مزمن شود
- تنگی نفس: دشوار شدن تنفس و زود خسته شدن به دلیل تحت تأثیر قرار گرفتن کیفیت جریان خون در بدن است
- خستگی مداوم
- تب: به‌طورکلی تب نشانه‌ای از مبارزه بدن با عفونت است. درصورتی‌که تب بیش از ۳۹٫۵ درجه سانتی‌گراد باشد و برای دو ساعت یا بیشتر تداوم یابد به پزشک مراجعه کنید
- تعریق شدید شبانه
- کاهش وزن
چگونه لنفوم غیرهوچکین تشخیص داده می‌شود؟
آزمایش‌های خونی
از طریق آزمایش خون سلامت عمومی فرد ارزیابی می‌شود. انواع آزمایش خون مرتبط با لنفوم غیرهوچکین به‌صورت زیر است:
- تست شیمی خون
- آزمایش LDH
- آزمایش ایدز
- بررسی CBC در آزمایش خون
- تست هپاتیت B و آزمایش هپاتیت C
تست‌های تصویربرداری
آزمایشات تصویربرداری به پزشکان اطلاعاتی در مورد تغییرات غیرعادی مانند بروز تومورها ارائه می‌دهند. از تست‌های تصویربرداری مورداستفاده برای لنفوم غیر هوچکین می‌توان به سی‌تی‌اسکن، اسکن توپوگرافی PET، MRI و سونوگرافی اشاره کرد.
سایر آزمایشات
- بیوپسی غدد لنفاوی: برای تشخیص قطعی سرطان ممکن است تمام یا بخشی از یک غده لنفاوی به‌منظور بررسی میکروسکوپی برداشته شود
- ایمونوفنوتایپ: این آزمایش به تشخیص انواع خاصی از لنفوم (لنفوم هوچکین و غیرهوچکین) کمک می‌کند. در ایمونوفنوتایپ از آنتی‌بادی‌ها برای شناسایی سلول‌های سرطانی بر اساس نوع نشانگر سطح سلولی استفاده می‌شود
آیا کودکان هم به لنفوم غیر هوچکین مبتلا می‌شوند؟ به گفته‌ی my.clevelandclinic لنفوم غیر هوچکین قادر است حتی کودکان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. سه نوع شایع از لنفوم غیر هوچکین در کودکان به‌قرار زیر است:
- لنفوم بورکیت
- لنفوم منتشر سلول B
- و لنفوم سلول B اولیه مدیاستن
لنفوم غیر هوچکین چگونه بر سلامتی تأثیر می‌گذارد؟
بعضی از لنفوم‌های غیر هوچکین ممکن است بر سیستم لنفاوی و توانایی بدن در مبارزه با عفونت تأثیر بگذارند. سیستم لنفاوی شبکه‌ای از گره‌های لنفاوی، عروق و اندام‌های لنفاوی است که با سیستم ایمنی برای از بین بردن عوامل عفونی همکاری می‌کند. در لنفوم غیرهوچکین سلول‌های B، سلول‌های T و سلول‌های کشنده طبیعی (NK) سیستم ایمنی درگیر نوعی تکثیر و رشد کنترل نشده می‌شوند.
عملکرد طبیعی سلول‌های B در بدن ساخت آنتی‌بادی برای مبارزه با باکتری‌ها و ویروسها است. سلول‌های T تقویت و هماهنگی سیستم ایمنی را برای مبارزه با ویروسها و سایر عوامل بیگانه بر عهده دارند و به سلول‌های B در ساخت آنتی‌بادی کمک می‌کنند. سلول‌های NK نیز وظیفه نابودی سلول‌های سرطانی و سلول‌های آلوده به ویروس را بر عهده دارند. پزشکان انواع مختلف لنفوم را بر اساس نوع گلبول سفیدی که درگیر می‌شود، طبقه‌بندی می‌کنند.
حدود ۸۵ درصد از لنفوم‌های غیر هوچکین از سلول‌های B شروع می‌شوند. هنگامی‌که سلول‌های B دچار جهش می‌شوند چرخه سلولی و تنظیم آن به هم می‌ریزد به‌طوری‌که منجر به تکثیر زیاد و در نهایت به وجود آمدن تومور خواهد شد. ازآنجایی‌که سیستم لنفاوی تقریباً در هر قسمت از بدن یافت می‌شود و به‌صورت شبکه به هم متصل هستند لنفوم غیر هوچکین اغلب از جایی که منشأ می‌گیرد به سایر نواحی بدن گسترش می‌یابد. لنفوم غیر هوچکین ممکن است به‌آرامی رشد کند و یا خیلی سریع در بدن گسترش پیدا کند و همان‌طور که گفته شد این تفاوت‌ها به نوع لنفوم غیرهوچکین بستگی دارد.
شایع‌ترین لنفوم غیر هوچکین تهاجمی کدام است؟
چندین شکل شایع از لنفوم غیرهوچکین تهاجمی وجود دارد که خیلی سریع پیشرفت کرده و در بدن پخش می‌شوند. همان‌طور که گفته شد لنفوم غیر هوچکین ممکن است چند نوع از سلول‌های سیستم ایمنی را درگیر کند. انواع لنفوم غیر هوچکین تهاجمی به تفکیک سلولی به شرح زیر است.
لنفوم سلول B منتشر (DLBCL)
این لنفوم اصلی‌ترین نوع لنفوم غیر هوچکین است که حدود ۳۰ درصد از موارد را در بر می‌گیرد. لنفوم DLBCL رشد بسیار سریعی دارد و می‌تواند غدد لنفاوی یا سایر اندام‌های بدن را درگیر کند. این سرطان چندین زیرگروه ژنتیکی دارد و پاسخ هر زیرگروه به روش‌های درمانی ازجمله شیمی‌درمانی متفاوت است.
لنفوم سلول گوشته (MCL)
این نوع لنفوم غیرهوچکین زمانی رخ می‌دهد که یک سلول B واقع در ناحیه به‌اصطلاح گوشته غده لنفاوی دچار جهش شود. لنفوم MCL حدود ۵ تا ۷ درصد از تمام لنفوم‌های غیرهوچکین را تشکیل داده و معمولاً در مردان بالای ۶۰ سال که دچار لنفوم طحال و لنفوم خونی هستند، بروز می‌کند. اگرچه لنفوم سلول گوشته به‌عنوان یک لنفوم سلول B تهاجمی در نظر گرفته می‌شود اما در برخی موارد رشد آهسته‌ای دارد.
لنفوم غیر هوچکین لنفوبلاستیک
در این نوع لنفوم غیر هوچکین لنفوبلاست‌های نابالغ (سلول‌های خونی نابالغ) از مغز استخوان به جریان خون وارد می‌شوند. این نوع لنفوم غیر هوچکین بسیار شبیه به سرطان خون ALL است.
لنفوم بورکیت
بورکیت یکی از سرطان‌هایی است که سریع‌ترین نرخ رشد و تکثیر را دارد اما خوشبختانه با درمان‌پذیری بالایی همراه است و غالباً پس از شیمی‌درمانی فشرده بهبود می‌یابد.
لنفوم سلول T محیطی (PTCL)
در این لنفوم، گروهی از سلول‌های T و سلول‌های NK سیستم ایمنی دچار نوعی بدخیمی می‌شوند. سلول‌های NK در بافت‌های لنفاوی ازجمله طحال، پوست و دستگاه گوارش یافت می‌شوند. لنفوم غیر هوچکین PTCL معمولاً در افراد بالاتر از ۶۰ سال بروز می‌کند. این نوع سرطان حدود ۶ درصد از تمام لنفوم‌های غیر هوچکین ایالات‌متحده و اروپا را شامل می‌شود.
لنفوم سلول T آنژیوایمونوبلاستیک (AITL)
لنفوم AITL معمولاً افراد بالاتر از ۴۰ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بعضی از علائم AITL مشابه اختلالات خود ایمنی هستند.
لنفوم سلول بزرگ آناپلاستیک سیستمیک (ALCL)
این نوع لنفوم نادر است و ممکن است غدد لنفاوی و اندام‌های دیگر را درگیر کند. دو زیرگروه از لنفوم غیر هوچکین ALCL وجود دارد که یکی از آن‌ها در کودکان و نوجوانان و دیگری عمدتاً افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
لنفوم گاما/دلتا سلول T کبدی
این شکل تهاجمی از لنفوم غیر هوچکین بر کبد و طحال تأثیر می‌گذارد. مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به لنفوم گاما/دلتا هستند. لنفوم گاما/دلتا معمولاً در نوجوانان و بزرگ‌سالان زیر ۴۰ سال دیده می‌شود.
طول عمر بیماران مبتلا به لنفوم غیر هوچکین چقدر است؟
سرطان لنفوم غیر هوچکین می‌تواند بدن را در برابر عفونت، انواع دیگر سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی آسیب‌پذیر کند. آمار نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر در جهان ۳ نفر بر اثر لنفوم غیر هوچکین جان خود را از دست می‌دهند. مطالعات نشان می‌دهد که به‌صورت میانگین، ۷۳ درصد از افراد مبتلا به لنفوم غیرهوچکین ۵ سال پس از تشخیص زنده هستند و زندگی نرمالی را سپری می‌کنند. به‌طورکلی، افرادی که در مراحل اولیه بیماری و پیش از گسترش سرطان تشخیص داده شوند، طول عمر بیشتری دارند.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
