علائم سرطان پوست
سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است. مطالعات نشان می‌دهند که هر ساله آمار مبتلایان جدید سرطان پوست افزایش پیدا می‌کند. امروز سرطان پوست از سرطان روده بزرگ، ریه، سینه و پروستات رایج‌تر است. یکی از علل اصلی ابتلا به سرطان پوست قرار گرفتن زیاد در برابر نور خورشید است. با آگاهی داشتن درباره علائم سرطان پوست، انجام اقدامات پیشگیرانه و همچنین انجام غربالگری‌های تجویز شده، می‌توان تا حدود زیادی ریسک ابتلا به این عارضه را کاهش داد.
علائم سرطان پوست چیست؟
سرطان پوست اغلب به علت قرار گرفتن غیرمعمول مقابل نور خورشید بروز می‌کند. از جمله علائم اولیه سرطان پوست می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- لکه‌های قرمز
- نقاط تیره روی پوست
- فلسی شدن پوست یا پوسته پوسته شدن پوست
- برجسته شدن برخی نقاط پوست
انواع سرطان پوست و علائم آن
یکی از اقسام شایع و خطرناک سرطان پوست، سرطان پلک است. سرطان پلک از جمله عارضه‌های سرطانی است که باید فوراً تحت درمان قرار بگیرد. در صورتی که سرطان پوست در اطراف لبه پلک بروز کرده باشد، یکی از علائم آن ریزش مژه‌ها خواهد بود. در ادامه به برخی از انواع سرطان پوست که در پوست و ناحیه پلک ظاهر می‌شوند اشاره خواهیم کرد.
- کارسینوم سلول بازال: کارسینوم سلول بازال در حقیقت رایج‌ترین نوع سرطان پوست است. این عارضه سرطانی شبیه به یک برآمدگی، ندول سفید یا قرمز رنگ خود را نشان می‌دهد
- کارسینوم سلول سنگفرشی: کارسینوم سلول سنگفرشی دومین سرطان پوست رایج است. این سرطان پوست را می‌توان با علائم خاصی همچون پوسته‌پوسته شدن ضایعه پوستی تشخیص داد
- کارسینوم سلول سباسه: سومین شکل شایع سرطان پوست که اغلب در ناحیه پلک بروز می‌کند، کارسینوم سلول سباسه نام دارد. خوب است بدانید که این عارضه فوق‌العاده تهاجمی است و استعداد زیادی برای متاستاز در دوره اول بیماری دارد
- ملانوما: سرطان ملانوما در مقایسه با دیگر انواع سرطان پوست خیلی کمتر شیوع دارد، اما چون فوق‌العاده خطرناک است و نسبت به دیگر انواع سرطان پوست کشنده‌تر است بیشتر موردتوجه قرار می‌گیرد. سرطان ملانوما علائمی همچون لکه‌های در حال رشد و تغییر رنگ نامنظم روی پوست صورت یا پلک دارد
برخی به اشتباه به‌طورکلی سرطان پوست را ملانوما تلقی می‌کنند. اما با توضیحات بالا دریافتید که سرطان پوست به چند نوع تقسیم می‌شود و هریک نشانه‌ها و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
علائم سرطان پوست در کدام قسمت بروز می‌کند؟
معمولاً سرطان پوست در نواحی از پوست بروز می‌کند، که بیشتر در معرض آفتاب قرار دارند. پوست سر، صورت، لب‌ها، گوش‌ها، سینه، بازوها، گردن، دست‌ها و پاها (بیشتر در زنان) ازجمله نواحی مستعد ابتلا و رشد سلول‌های سرطانی هستند. گاهی سرطان پوست در ناحیه‌ای ایجاد می‌شود، که در طول روز کمتر در معرض نور قرار می‌گیرد. ناحیه تناسلی، کف دست و زیر ناخن‌های دست یا پا ازجمله نواحی پوست با ریسک کمتر ابتلا به سرطان به شمار می‌روند.
سرطان پوست ممکن است افراد با هر رنگ پوستی را درگیر کند، اما رنگین‌پوست‌ها و به‌خصوص سیاه‌پوست‌ها بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. احتمال اینکه یک فرد تیره پوست بیشتر در ناحیه کف دست و پا دچار سرطان پوست به‌خصوص از نوع ملانوما شود، خیلی قوی‌تر است.
علائم کارسینوم سلول بازال
کارسینوم سلول بازال اغلب در نواحی که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند، رخ می‌دهد. پوست گردن و صورت بیش از دیگر نقاط بدن در معرض ابتلا به این نوع سرطان پوست قرار دارند. سرطان پوست کارسینوم سلول بازال اغلب با علائم زیر بروز می‌کند:
- ایجاد زخم دلمه‌ای شکل که درمان شده و سپس مجدداً عود می‌کند
- ایجاد یک برآمدگی مرواریدی یا مومی شکل
- تشکیل ضایعه‌های مسطح، گوشتی‌رنگ یا قهوه‌ای که شبیه اسکار پوستی هستند
علائم کارسینوم سلول سنگفرشی
کارسینوم سلول سنگفرشی نیز مانند کارسینوم سلول بازال بیشتر نقاطی که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند را درگیر می‌کند. صورت، دست‌ها و گوش‌ها بیش از دیگر نقاط پوست مستعد ابتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی هستند. همچنین ریسک ابتلا به این نوع سرطان پوست در زنان و مردانی که تیره پوست هستند و اغلب در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، بیشتر است. کارسینوم سلول سنگفرشی معمولاً علائم زیر را دارد:
- شبیه به یک ندول سفت است
- ندول‌ها قرمزرنگ هستند
- ضایعه پوسته‌پوسته می‌شود
- یک ضایعه صاف با سطحی پوسته‌پوسته‌شده روی یک ناحیه ایجاد شده است
علائم سرطان ملانوما
ملانوما ممکن است در هر بخشی از بدن ایجاد شود، البته گاهی احتمال ایجاد ملانوما در پوست طبیعی یا در خال نیز وجود دارد. بروز ملانوما در تنه یا صورت مردان شیوع بیشتری دارد. زنان مبتلا به ملانوما بیشتر از ناحیه پایین ساق پا درگیر این عارضه می‌شوند. برخی از زنان و مردان از ناحیه‌ای دچار ملانوما می‌شوند که اصلاً در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرد.
خارش در سرطان پوست معمولاً در موارد ابتلا به ملانوما گزارش می‌شود. درصورتی‌که ضایعات پوستی که خارش دارند، دردناک نیز باشند این می‌تواند کمی مشکوک باشد. افرادی که تیره پوست هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ملانوما قرار دارند. همچنین تیره پوستان ممکن است از ناحیه کف پا و دست و زیر ناخن‌های دست و پا درگیر این عارضه شوند. از علائم شایع ملانوما می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضایعه روی پوست دردناک و خارش‌دار است
- ضایعه‌ای که روی پوست ایجاد شده کوچک و با حاشیه نامنظم است و قسمت‌هایی به رنگ قرمز، صورتی، سفید، آبی- سیاه و آبی دارد
- ضایعاتی روی کف دست، کف پا، نوک انگشتان دست و پا ایجاد شدند که تیره هستند
- ضایعاتی روی دهان، بینی، واژن و مقعد ایجاد شدند که تیره‌رنگ هستند
- یک یا چند خال روی پوست ایجادشده که تغییر رنگ و اندازه می‌دهند و خونریزی می‌کنند
- یک یا چند لکه قهوه‌ای بزرگ یا لکه‌های تیره روی پوست ایجادشده است
علائم انواع سرطان پوست با شیوع کمتر
برخی از انواع سرطان پوست شیوع کمتری دارند و به همین علت شاید خیلی به بررسی نشانه‌ها و ویژگی‌های این عارضه‌ها پرداخته نشود. در ادامه درباره علائم انواع سرطان پوست که شیوع کمتری دارند مختصراً توضیح خواهیم داد.
سارکوم کاپوزی
سارکوم کاپوزی نوعی نادر از سرطان پوست محسوب می‌شود. این عارضه رگ‌های خونی پوست را درگیر کرده و سبب ایجاد لکه‌های بنفش و قرمز روی پوست یا غشای مخاطی می‌شود. افرادی که از ضعف سیستم ایمنی رنج می‌برند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سارکوم کاپوزی قرار دارند.
افرادی که درگیر بیماری‌های جدی همچون ایدز هستند و کسانی که پس از پیوند عضو داروی سرکوب‌گر سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، نسبت به سایرین بیشتر شانس ابتلا به این عارضه را دارند. همچنین به لحاط رنگ و نژاد می‌توان مردان آفریقایی جوان و مردان مسن از نژاد یهودی ایتالیا یا اروپای شرقی را بیشتر مستعد سرطان سارکوم کاپوزی دانست.
کارسینوم سلول مرکل
این سرطان پوست سبب بروز گره‌های سفت و براق می‌شود که روی پوست یا در فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود که اغلب در سر، گردن و تنه مشاهده می‌شود.
کارسینوم غدد سباسه
این نوع سرطان نوعی سرطان پوست نادر و تهاجمی است که از غدد چربی موجود در پوست نشأت می‌گیرد و با نشانه‌هایی همچون ندول سخت و بدون درد ایجاد می‌شود. اغلب این عارضه در ناحیه پلک ایجاد شده و ممکن است با سایر عارضه‌ها و اختلالاتی که در پلک ایجاد می‌شود، اشتباه گرفته شود.
تشخیص سرطان پوست
برای تشخیص علائم سرطان پوست که در بدن در حال رخ دادن هستند، باید حتماً به پزشک متخصص پوست مراجعه کنیم. در بسیاری از موارد اصلاً علائم نگران‌کننده‌ای که مشاهده می‌کنید و شبیه به نشانه‌های سرطان پوست هستند، ارتباطی با یک نوع سرطان ندارند. خیلی از مراجعین با علائم سرطان پوست در حقیقت درگیر سایر وضعیت‌های پزشکی جزئی و قابل‌درمان هستند، بنابراین نباید پیش از غربالگری و تشخیص در موردش نگران باشید.
جهت بررسی وضعیت پوست و تشخیص سرطان پوست، پزشک بیوپسی از ضایعه مشکوک را تجویز می‌کند. نمونه‌ای که از پوست برداشته می‌شود، در کلینیک یا آزمایشگاه توسط متخصص پاتولوژیست مورد بررسی قرار می‌گیرد. خوشبختانه امروز بسیاری از سرطان‌ها قابل درمان و کنترل هستند و سرطان پوست نیز در این گروه جای دارد.
همچنین افراد می‌توانند با پیشگیری، داشتن سبک زندگی سلامت، مراقبت از پوست و انجام غربالگری تا حدود زیادی از ابتلا به این عارضه در امان بمانند. درصورتی‌که نتیجه بیوپسی سرطانی بودن ضایعه و نمونه را گزارش کند، لازم است درباره انتخاب روش درمانی، کنترل و بهبود عارضه با پزشکتان همکاری کنید.
به گفته‌ی mayoclinic زمانی فرد درگیر عارضه سرطان پوست می‌شود، که جهشی غیرطبیعی در DNA سلول‌های پوست به وجود بیاید. این جهش سبب رشد غیرطبیعی و بیشتر سلول‌ها شده و در نهایت توده‌ای از سلول‌های سرطانی را در بافت پوست ایجاد می‌کند.
این عارضه در لایه فوقانی پوست یعنی اپیدرم شروع می‌شود. اپیدرم لایه‌ای نازک است که پوشش محافظی از سلول‌های پوستی را که بدن مرتباً در حال تعویض و ریختن آن‌هاست ایجاد می‌کند. اپیدرم از سه نوع سلول تشکیل می‌شود:
- سلول‌های سنگفرشی: دقیقاً زیر سطح بیرونی قرار دارند و به‌عنوان پوشش داخلی پوست عمل می‌کنند
- سلول‌های پایه: این سلول‌ها، سلول‌های پوستی جدید را تولید می‌کنند و زیر سلول‌های سنگفرشی جای می‌گیرند
- ملانوسیت‌ها: ملانوسیت‌ها ملانین رنگ‌دانه‌ای که به پوست رنگ می‌بخشند را تولید می‌کنند. ملانوسیت‌ها درست زیر اپیدرم جای دارند. این سلول‌ها زمانی که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، ملانین بیشتری ترشح می‌کنند. درواقع ملانوسیت‌ها با این واکنش سعی دارند از لایه‌های عمیق‌تر پوست بیشتر محافظت کنند
درمان سرطان پوست
همان‌طور که اشاره کردیم خوشبختانه امروز علم برای درمان سرطان پوست نیز روش‌های موثر زیادی دارد. ازجمله موثرترین و موفق‌ترین تکنیک‌های درمان سرطان پوست، جراحی موس است. از جراحی موهس تحت عنوان میکروگرافیک یا برش موهس نیز یاد می‌شود.
Frederic E. Mohs کسی است که به‌عنوان توسعه‌دهنده این روش جراحی شناخته می‌شود و به همین علت این تکنیک درمانی را به اسم او نام‌گذاری کرده‌اند. در این روش به‌صورت لایه به لایه سرطان پوست را حذف می‌کنند. بعد از برداشتن هر لایه، بخشی از پوست جهت تشخیص ناحیه درگیر به سرطان بیوپسی می‌شود. در این صورت پزشک جراح به‌راحتی می‌تواند درمان را در ناحیه دقیق اعمال کند و بافت سالم در لایه بعدی را محافظت کند.
تکنیک درمانی موس تا وقتی ادامه پیدا می‌کند، که پزشک مطمئن شود تمام سلول‌های سرطانی پوست نابودشده‌اند. این جراحی تحت نظارت کامل پزشک و جراح پوست انجام می‌گیرد. پس از جراحی موس یک روز بعد یا بلافاصله پس از جراحی متخصص و جراح پلاستیک، جراحی ترمیمی را جهت بازسازی و ایجاد ظاهر طبیعی روی پوست صورت یا پلک انجام می‌دهد. درصورتی‌که علائم مشکوکی روی پوستتان مشاهده می‌کنید، حتماً جهت معاینه به پزشک متخصص پوست مراجعه نمایید.
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
