درمان سرطان رحم + آیا سرطان رحم درمان می‌شود؟

سرطان آندومتر یا سرطان رحم یک نوع بدخیمی در پوشش داخلی رحم است و درمان‌های مختلفی برای آن در سالیان اخیر معرفی‌شده است. درصورتی‌که به دانستن انواع روش‌های درمان سرطان رحم مشتاق هستید با این مقاله از هومکا همراه شوید.

آیا سرطان رحم درمان دارد؟

تشخیص مرحله سرطان رحم مهم‌ترین عامل در انتخاب نوع درمان است. عوامل دیگری نیز به غیر از مرحله سرطان ازجمله نوع سرطان، سن، سلامت عمومی بیمار و تصمیم وی برای فرزندآوری می‌توانند بر گزینه‌های درمانی تأثیرگذار باشند. آزمایش‌های میکروسکوپی و همچنین آزمایش‌های ژنتیکی که بر روی سلول‌های سرطانی انجام می‌شوند نیز برای یافتن درمان‌های اختصاصی برای انواع سرطان رحم مانند هورمون درمانی یا دارودرمانی هدفمند کاربرد دارند.

جراحی تقریباً اولین درمان برای تمام زنان مبتلا به سرطان آندومتر یا رحم است. این عمل شامل برداشتن رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها است (به این عمل هیسترکتومی هم گفته می‌شود). بعضی از غدد لنفاوی لگن نیز ممکن است در این عمل برداشته شوند و جهت میزان گسترش سرطان آزمایش شوند. بافت‌های برداشته‌شده در جراحی برای مشاهده میزان گسترش سرطان و تشخیص دقیق مرحله ارزیابی می‌شوند.

بسته به مرحله سرطان، درمان‌های دیگری مانند پرتودرمانی و یا شیمی‌درمانی ممکن است در دستور کار قرار بگیرند. برای زنانی که تصمیم به بارداری دارند امکان به تعویق انداختن موقت جراحی و استفاده از درمان‌های جایگزین وجود دارد. اگر شرایط جسمانی به‌اندازه کافی برای انجام جراحی مساعد نباشد، درمان‌های دیگری مانند پرتودرمانی جایگزین می‌شود. مراحل زیر برای سرطان آندومتر استفاده می‌شود.

درمان سرطان رحم: مرحله یک (استیج ۱)

سرطان رحم در مرحله یک فقط محدود به بافت آندومتر رحم است و سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی یا مناطق دوردست سرایت نکرده‌اند. درمان استاندارد در این مرحله شامل جراحی برای برداشتن بافت سرطانی و مرحله‌بندی سرطان است. معمولاً در این مرحله، جراحی برای درمان سرطان کفایت می‌کند. پس از جراحی، بیمار در جلسات ویزیت منظم حضور پیدا می‌کند تا علائم و سلامت کلی وی تحت نظر قرار بگیرد. برای زنانی که تومور به درجه بالاتری پیشروی کرده‌ است، پس از جراحی پرتودرمانی نیز انجام می‌شود. در این رویکرد درمانی براکی تراپی واژن (VB) و پرتودرمانی لگنی کاربرد دارد.

برای برخی از زنان جوان‌ که در استیج ۱ سرطان آندومتر قرار دارند ممکن است در عمل جراحی، تنها رحم خارج شود و تخمدان‌ها دست‌نخورده باقی بمانند. این کار از بروز یائسگی و مسائل مرتبط با آن جلوگیری می‌کند. البته این روش تا حدودی احتمال عود سرطان را افزایش می‌دهد بنابراین لازم است که تصمیم خود را در این مورد با پزشک معالج در میان بگذارید. برای زنانی که به دلایلی نظیر شرایط نامساعد سلامتی و یا سن بالا انجام عمل جراحی میسر نباشد، اغلب پرتودرمانی مدنظر خواهد بود.

باروری و درمان در مرحله ۱

برای زنان جوانی که قصد بچه‌دار شدن دارند، ممکن است از پروژسترون درمانی برای کنترل سرطان استفاده گردد و عمل جراحی برای مدتی به تعویق بیافتد. درمان با پروژستین می‌تواند سبب کوچک شدن و یا حتی از بین رفتن موقتی سرطان رحم شود و فرصتی را برای باردار شدن فراهم کند. باوجوداین، بیمار باید کاملاً تحت نظر پزشک باشد تا هرگونه علائم عود بیماری به‌موقع تشخیص داده شود. بدین منظور بیوپسی آندومتر هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار انجام می‌شود و اگر پس از ۶ ماه سرطان پدیدار نشده باشد خانم می‌تواند اقدام به بارداری نماید. ازآنجایی‌که سرطان رحم ممکن است دوباره عود کند پزشکان برداشتن کامل رحم را پس از پایان بارداری توصیه می‌کنند.

در بسیاری از مواقع، درمان با پروژسترون به‌تنهایی برای کنترل سرطان رحم کارساز نیست و سرطان همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. ازاین‌رو به تعویق انداختن عمل جراحی فرصت انتشار سلول‌های سرطانی به خارج از رحم را فراهم می‌کند. اگر ۶ تا ۱۲ ماه هورمون درمانی برای درمان سرطان موثر نباشد، جراحی هیسترکتومی یا برداشتن کامل رحم انجام می‌شود. البته قبل از شروع درمان با پروژسترون نظر انکولوژیست زنان و پاتولوژیست برای تائید درجه سرطان مهم است.

درمان سرطان رحم: مرحله دو (استیج ۲)

زمانی که سرطان آندومتر در مرحله دو باشد، سلول‌های سرطانی به بافت همبند دهانه رحم گسترش یافته‌اند اما هنوز به خارج از رحم منتشر نشده‌اند. در این مرحله ابتدا جراحی و سپس پرتودرمانی در برنامه درمانی قرار می‌گیرد. این جراحی شامل هیسترکتومی رادیکال به معنی برداشتن کل رحم، بافت‌های کنار رحم و قسمت بالایی واژن، برداشتن لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها و نمونه‌برداری از غدد لنفاوی لگنی است.

پرتودرمانی شامل براکی تراپی واژینال و پرتودرمانی خارجی است که معمولاً پس از عمل جراحی انجام می‌شود. غدد لنفاوی برداشته‌شده ازنظر وجود سلول‌های سرطانی بررسی می‌شوند. اگر سرطان در آن‌ها مشهود باشد سرطان وارد مرحله سه شده است؛ اما اگر سلول سرطانی در آن‌ها وجود نداشته باشد سرطان همچنان در مرحله دو است. در بعضی موارد، شرایط بیمار مبتلا به‌گونه‌ای نیست که بتوان عمل جراحی را برای وی انجام داد. این بیماران غالباً با پرتودرمانی ازجمله براکی تراپی درمان می‌شوند.

برای زنان مبتلا به سرطان رحم با درجات بالاتر، جراحی شامل بیوپسی صفاقی همراه با هیسترکتومی کامل یعنی برداشتن لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها و نمونه‌برداری از غدد لنفاوی لگنی است. پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و یا هر دو ممکن است برای جلوگیری از عود سرطان انجام گردد. شیمی‌درمانی معمولاً شامل داروهای کربوپلاتین، پاکلیتاکسل، سیس پلاتین و دوکسوروبیسین است.

درمان سرطان رحم: مرحله سه (استیج III)

در مرحله سه سرطان آندومتر سلول‌های سرطانی به خارج از رحم گسترش یافته‌اند. اگر جراح تشخیص دهد که بخش عمده سرطان با برداشتن رحم قابل‌درمان است، عمل هیسترکتومی انجام می‌شود و هم تخمدان‌ها و هم لوله‌های فالوپ برداشته می‌شوند. گاهی اوقات درمان سرطان رحم در استیج III مستلزم انجام هیسترکتومی رادیکال است. نمونه‌برداری از غدد لنفاوی لگنی نیز محتمل است.

اگر آزمایشات انجام‌شده قبل از جراحی نشان دهد که سرطان بیش‌ازحد در بدن پخش شده ممکن است قبل از جراحی، پرتودرمانی انجام شود. برای سرطان‌های پیشرفته آندومتر که با جراحی و یا پرتودرمانی قابل درمان نیستند استفاده از ایمونوتراپی و داروی پمبرولیزوماب از گزینه‌های احتمالی است.

در مرحله سه سرطان به بافت پوشاننده رحم و سایر بافت‌های لگن مانند لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها گسترش یافته است. پس از جراحی در مرحله IIIA ممکن است شیمی‌درمانی، پرتودرمانی ازجمله پرتودرمانی لگنی، پرتودرمانی شکمی و براکی تراپی واژینال انجام شود. در مرحله IIIB سرطان به واژن گسترش یافته است و پس از جراحی ممکن است شیمی‌درمانی و یا پرتودرمانی در دستور کار باشد. در مرحله IIIC سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی لگن و غدد لنفاوی اطراف سرایت کرده‌اند. درمان شامل جراحی و به دنبال آن شیمی‌درمانی و یا پرتودرمانی است.

درمان سرطان رحم: مرحله چهار (استیج IV)

مرحله چهار سرطان رحم خود به دو قسمت تقسیم می‌شود. در مرحله IVA سرطان آندومتر به مثانه یا روده سرایت کرده است. در مرحله IVB سلول‌های سرطانی آندومتر به غدد لنفاوی خارج از لگن گسترش یافته‌اند. البته ممکن است سلول‌ها به نقاط دوردست مانند کبد، ریه‌ها، امنتوم یا سایر اندام‌ها مهاجرت کرده باشند. در برخی زنان در مرحله چهارم سلول‌های سرطانی تنها غدد لنفاوی را درگیر کرده و سایر اعضای بدن به سلول‌های سرطانی آلوده نشده‌اند. زنان مبتلا در این شرایط ممکن است نتایج درمانی بهتری کسب کنند.

غالباً سرطان رحم در مرحله IV بیش‌ازحد گسترش یافته است و نمی‌توان آن را تنها با جراحی درمان کرد. البته هیسترکتومی و برداشتن لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها همچنان ممکن است برای جلوگیری از خونریزی انجام شود. یکی از گزینه‌های رایج در این مرحله پرتودرمانی است. هنگامی که سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته باشد از هورمون درمانی نیز استفاده می‌شود. البته برای سرطان‌های با درجه بالا و تومورهایی که گیرنده‌های پروژسترون و استروژن قابل‌تشخیصی بر روی سلول‌های خود ندارند، هورمون درمانی چندان موثر نخواهد بود.

در چنین مواردی ترکیبی از داروهای شیمی‌درمانی در درمان سرطان موثر است. داروهای پرکاربرد در مرحله چهار جهت شیمی‌درمانی شامل پاکلی تاکسل، دوکسوروبیسین و کربوپلاتین یا سیس پلاتین است. این داروها غالباً به‌صورت ترکیبی تجویز می‌شوند. داروهای هدفمند و داروهای ایمونوتراپی نیز در این مرحله از گزینه‌هایی احتمالی برای برخی از زنان مبتلا به سرطان آندومتر پیشرفته است. زنان مبتلا به سرطان رحم به مرحله IV باید شرکت در جلسات شیمی‌درمانی و یا درمان‌های جدید را در نظر بگیرند.

عود سرطان رحم

سرطان رحم ممکن است پس از درمان عود کند. بازگشت سرطان می‌تواند موضعی یا سیستمیک (گسترش به اندام‌هایی مانند ریه یا استخوان) باشد. درمان سرطان در بازگشت مجدد بستگی به گستردگی سرطان، محل آن و همچنین نوع درمان اولیه دارد. برای عودهای موضعی از جراحی و گاهی پرتودرمانی استفاده می‌شود. زنانی که مشکلات زمینه‌ای دارند و قادر به انجام عمل جراحی نیستند پرتودرمانی به‌تنهایی یا همراه با هورمون درمانی استفاده می‌شود.

برای درمان عود سیستمیک که سلول‌های سرطانی به نقاط دوردست حرکت کرده‌اند اما حالت موضعی و متمرکز دارند ممکن است از جراحی و یا پرتودرمانی متمرکز استفاده شود. زنانی که دچار عودهای گسترده‌تری هستند مانند کسانی که در مرحله چهارم سرطان آندومتر قرار دارند هورمون درمانی یا شیمی‌درمانی از گزینه‌های اصلی است. سرطان‌های درجه پایین که گیرنده‌های پروژسترون را بر سلول‌های خود دارند معمولاً به هورمون درمانی پاسخ می‌دهند. سرطان‌های درجه بالاتر معمولاً گیرنده‌های قابل‌تشخیص ندارند و بعید است به واسطه هورمون درمانی کوچک شوند. در چنین شرایطی ممکن است از درمان هدفمند دارویی و ایمونوتراپی استفاده شود.

به گفته‌ی وب‌سایت cancer علائم و نشانه‌های زیر ممکن است ناشی از سرطان آندومتر یا سایر بیماری‌های رحم باشد. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:

• خونریزی واژینال یا ترشحات غیر مرتبط با قاعدگی
• خونریزی واژن بعد از یائسگی
• سوزش و درد در زمان ادرار
• درد هنگام مقاربت جنسی
• درد در ناحیه لگن

دلیل ابتلا به سرطان رحم چیست؟

محققان تاکنون به علت اصلی سرطان رحم پی نبرده‌اند اما عوامل خطری همچون چاقی و عدم تعادل هورمونی در تشدید این سرطان دخیل هستند. اکثر سلول‌های سرطانی آندومتر دارای گیرنده‌های استروژن و یا پروژسترون در سطوح خود هستند و به‌نوعی، تعامل این گیرنده‌ها و هورمون ها منجر به افزایش رشد آندومتر می‌شود. این روند در تقویت رشد سلول‌های سرطانی نیز نقش مهمی دارد. دانشمندان در حال کشف تغییرات ژنتیکی در DNA هستند تا بتوانند داروهای اختصاصی‌ و موثرتری برای درمان سرطان رحم طراحی کنند.

علاوه بر این، چاقی و سندرم متابولیک نیز خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می‌دهند. هر عاملی که خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد عامل یا فاکتور خطر نامیده می‌شود. وجود یک عامل خطر در فرد به معنای ابتلای او به سرطان نیست. نداشتن عوامل خطر نیز به معنی در امان بودن از سرطان نخواهد بود. اگر فکر می‌کنید که در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستید با پزشک خود مشورت کنید. عوامل افرایش دهنده ابتلا به سرطان آندومتر شامل موارد زیر است:

• مصرف داروهای هورمونی پس از یائسگی
• مصرف تاموکسیفن برای پیشگیری یا درمان سرطان سینه
• چاقی
• مبتلا بودن به سندرم متابولیک
• مبتلا بودن به دیابت نوع ۲

قرار گرفتن بافت آندومتر در معرض استروژن زیاد به دلایل احتمالی زیر:

• بیمار هرگز باردار نبوده است
• قاعدگی وی از سنین پایین شروع شده است
• شروع یائسگی در سنین بالاتر اتفاق افتاده است
• ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
• دارا بودن سابقه خانوادگی سرطان آندومتر در بستگان درجه یک (مادر، خواهر یا دختر)
• داشتن شرایط ژنتیکی خاص مانند سندرم لینچ
• مبتلا بودن به هیپرپلازی آندومتر

سن بالا خطر اصلی برای اکثر سرطان‌ها به شمار می‌رود. با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.