عمل کیست تخمدان + مراقبت‌های لازم عمل کیست تخمدان
این روزها تعداد زیادی از خانم‌ها درگیر مشکل کیست تخمدان هستند. روش‌های درمانی دارویی بسیاری برای این مسئله وجود دارد. اما اگر کیست تخمدان با دارو درمان نشد پزشکان عمل کیست تخمدان را پیشنهاد می‌کنند. عمل کیست تخمدان با هدف درمان و خارج کردن کیست‌ها از داخل یک تخمدان یا هر دو تخمدان انجام می‌گیرد. گاهی یک تخمدان ممکن است تنها یک کیست داشته باشد و گاهی تخمدان به حدی درگیر است که بافت سالمی برجای نمانده و باید تخلیه شود. کیست تخمدان ازجمله عارضه‌های شایع در زنان است، که بیشتر در سنین باروری و پیش از یائسگی شیوع دارد.
جراحی کیست تخمدان چگونه انجام می‌گیرد؟
معمولاً برای درمان کیست تخمدان و تخلیه کیست‌ها از داخل تخمدان از دو روش متداول یعنی جراحی باز و لاپاراسکوپی استفاده می‌شود. جراحی به روش لاپاراسکوپی نسبت به جراحی باز کمتر تهاجمی است. در این روش برش‌هایی کوچک در ناحیه‌ای که تخمدان‌ها قرار دارند روی بافت ایجاد می‌شود. سپس ابزارهای خاصی به داخل تخمدان‌ها واردشده و عملیات حذف و تخلیه کیست‌ها انجام می‌گیرد.
لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی باز که برش بزرگی روی شکم ایجاد می‌شود، دوره نقاهت کمتری دارد. همچنین بیمار کمتر در معرض خطر بروز عفونت و عوارض پس از جراحی قرار خواهد داشت. معمولاً زنانی که به روش لاپاراسکوپی تحت عمل کیست تخمدان قرار می‌گیرند، سریع‌تر به روال عادی زندگی خود برمی‌گردند.
دلایل توصیه پزشک به عمل کیست تخمدان
در موارد زیر ممکن است پزشک توصیه به انجام عمل کیست تخمدان کند:
- بیمار درد شدید داشته باشد
- بیمار مبتلا به کیست تخمدان خونریزی دهنده باشد
- کیست‌ها مشکوک به سرطانی بودن باشند
- کیست‌ها بزرگ‌تر از ۲٫۵ اینچ قطر داشته باشند
- برخی کیست‌های توپر
چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است؟
کیست‌های تخمدانی معمولاً خطر چندانی برای مبتلایان ندارند. بسیاری از زنان حتی دچار علائم کیست تخمدان نمی‌شوند. این به علت ناپایدار بودن بسیاری از کیست‌های تخمدانی و همچنین از بین رفتن تدریجی بسیاری از آن‌هاست. کیست‌های تخمدانی تنها درصورتی‌که متعدد باشند، سبب بروز علائم شدید و غیرقابل‌کنترل شوند، در حال بزرگ شدن باشند و همچنین سبب بروز علائمی همچون خونریزی شدید در بیمار شوند خطرناک خواهند بود. همچنین گاهی تخمدان به‌شدت درگیر کیست‌های تخمدان شده و بافت‌های سالم خود را از دست می‌دهد. در چنین وضعیتی پزشک جراحی تخمدان، تخلیه کیست یا تخلیه تخمدان را بهترین روش درمان می‌داند.
عمل کیست تخمدان چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً عمل کیست تخمدان بین ۱ تا ۲ ساعت زمان می‌برد. همچنین ممکن است برحسب نوع روش جراحی مدت آن افزایش پیدا کند. فاکتورهای دیگری نیز در مدت‌زمان جراحی کیست تخمدان موثر هستند. تعداد کیست‌ها، میزان درگیری تخمدان به کیست و همچنین این درگیر بودن هم‌زمان دو تخمدان به کیست می‌تواند در زمان جراحی تأثیر زیادی داشته باشند.
آیا عمل کیست تخمدان خطرناک است؟
به‌طورکلی جراحی کیست تخمدان یکی از بهترین روش‌ها و گاهی تنها راه حل قطعی و موثر برای خارج کردن کیست تخمدان و همچنین درمان علائم شدید ناشی از آن است. اما این احتمال را نیز باید در نظر بگیریم که تمام روش‌های درمانی و انواع جراحی‌هایی که روی اندام‌های مختلف انجام می‌گیرند، در موارد نادر خطراتی نیز به همراه دارند.
عوارض جراحی کیست تخمدان
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم در موارد نادر ممکن است جراحی تخمدان و عمل تخلیه کیست تخمدان با خطرات و عوارض نیز همراه باشد. شایع‌ترین عوارض جراحی کیست تخمدان عبارت‌اند از:
- بروز عفونت داخلی یا در ناحیه‌ای که شکم شکافته شده است
- خونریزی بیش‌ازحد
- بروز اختلالات ناشی از بیهوشی همچون گلودرد و خس‌خس سینه
- آسیب دیگر اندام‌ها حین جراحی یا پس از جراحی در اثر بروز عوارض جانبی
- ناباروری
- آمبولی یا لخته شدن خون
- عود کیست پس از جراحی و رشد مجدد آن در تخمدان
- نیاز به تخلیه یک یا هر دو تخمدان
مواردی که ریسک بروز عوارض پس از جراحی کیست تخمدان را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- جراحی قبلی شکم
- چاقی و اضافه وزن شدید
- بارداری
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل و زیاده‌روی در مصرف آن
- ابتلا به بیماری‌های مزمن همچون دیابت
با وجود عوارض احتمالی که درباره جراحی کیست تخمدان نام بردیم، اما به خاطر بسپارید که متخصصین پیش از انجام جراحی تمام جوانب را می‌سنجند و جراحی بهترین روش درمان شما خواهد بود.
علت ورم شکم بعد از عمل کیست تخمدان
بعد از جراحی کیست تخمدان ممکن است متوجه شوید که شکم متورم شده یا مقداری پف کرده است. این اتفاق رایج است و اگر چند هفته‌ای صبر کنید ورم شکم برطرف می‌شود. برای بهبودی کامل لازم است به بدنتان حداقل بین ۴ تا ۶ هفته فرصت دهید. بسیار مهم است که در حین مراقبت از برش‌ها و جای عمل به‌تدریج فعالیت‌های سبک انجام دهید، به‌عنوان مثال کمی آرام راه بروید. همچنین در طول دوره نقاهت اجسام سنگین بلند نکنید و فعالیت‌های شدید انجام ندهید.
مراقبت‌های بعد از عمل باز کیست تخمدان
بعد از جراحی بیمار بلافاصله تحت مراقبت پرستاری قرار می‌گیرد. در ادامه برای جلوگیری از بروز دردهای پس از جراحی به بیمار داروی درد داده می‌شود. همچنین کم‌کم بیمار را تشویق می‌کنند که راه برود. اغلب بیماران پس از یک روز بستری در بیمارستان مرخص شده و می‌توانند با رعایت مواردی در منزل تحت مراقبت قرار بگیرند. اما اگر بیمار پس از جراحی چند روز در بیمارستان بستری شود، پرستاران جهت کاهش ریسک بروز عفونت و دیگر عوارض جانبی جراحی کیست تخمدان اقدامات زیر را انجام خواهند داد:
- ضدعفونی کردن دست‌ها پیش از ارائه خدمات مراقبتی
- پوشیدن دستکش و ماسک حین ارائه خدمات مراقبتی و درمانی
- پوشاندن زخم و تعویض پانسمان
همچنین بیمار می‌تواند اقدامات زیر را جهت کاهش ریسک ابتلا به عفونت انجام دهد:
- یادآوری کردن به پرستاران جهت استفاده از ماسک و دستکش
- شستن مرتب دست‌ها و یادآوری به ملاقات‌کنندگان و کارکنان که همین کار را انجام دهند
- به ملاقات‌کنندگان و افراد غیر از پزشک و پرستار اجازه لمس زخم را ندهید
مراقبت‌های پس از جراحی کیست تخمدان در خانه
بیمار پس‌ازاینکه از بیمارستان مرخص می‌شود، لازم است مراقبت‌های بهداشتی را دنبال کند تا ریسک بروز عفونت و دیگر عوارض جانبی جراحی به حداقل برسد. بهبودی کامل در خانه حداقل ۱۴ روز طول می‌کشد. در این مدت نکات زیر را رعایت کنید:
- فعالیت‌های بدنی شدید انجام ندهید
- سعی کنید تا حد امکان آرام راه بروید و فعالیت‌های محدود انجام دهید
- در این مدت نمی‌توانید رابطه جنسی داشته باشید
- اگر در خانه کسی هست برای حرکت کردن و انجام کارها از آن‌ها کمک بگیرید
- داروهای تجویزی را در ساعت مشخص مصرف کنید و دوره درمان دارویی را کامل کنید
- در صورت بروز هرگونه علائمی که نشانه عود کیست یا عفونت زخم است، با پزشک معالج تماس بگیرید
بعد از عمل کیست تخمدان چه بخوریم
بعد از جراحی کیست تخمدان به زنان توصیه می‌شود که رژیم غذایی خود را تغییر داده یا موارد زیر را رعایت کنند:
- مصرف مایعات به میزان زیاد
- در چند روز بعد از عمل لازم است غذاهای سبک میل کنید. سوپ، نان تست و نان قندی بخورید، این مواد غذایی به جلوگیری از یبوست و بهبود وضعیت معده شما کمک می‌کنند
- با تجویز پزشک برای جبران خون ازدست‌رفته قرص آهن بخورید
- آب سیب، لیموناد زنجبیلی و مایعات زیاد بخورید
- اگر به روش لاپاراسکوپی تحت درمان قرار گرفتید، میتوانید از روز دوم بعد از جراحی از غذایی که قبلاً مصرف می‌کردید به میزان کم میل کنید
- مصرف آب گوجه‌فرنگی و مرکبات همچون پرتقال ممنوع است
- در طول روز حداقل ۵ عدد میوه بخورید
- سبزیجات بیشتر مصرف کنید، اما سبزیجات نفاخ همچون کلم بروکسل، بروکلی و گل‌کلم نخورید
به گفته‌ی وب‌سایت cancerresearchuk برخی از بانوان پس از جراحی کیست تخمدان از بروز خونریزی واژینال شکایت می‌کنند. خونریزی واژینال پس از این جراحی طبیعی است و نباید نگران آن باشید. این خونریزی شبیه به پریود است و پیش از اینکه متوقف شود شبیه به ترشحات قرمز یا قهوه‌ای می‌شود.
این ترشحات خونی شاید بین چند روز تا چند هفته طول بکشد، بنابراین نیاز به مراجعه به پزشک ندارید. اما اگر نگران این وضعیت هستید میتوانید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر شرایط زیر را داشتید پزشک یا پرستار را مطلع کنید:
- خونریزی پس از جراحی بعد از متوقف شدن مجدداً شروع‌شده
- بجای خون از واژن ترشحات سبز، زرد و بد بو خارج می‌شود
- خونریزی تشدید شده
علت درد بعد از عمل کیست تخمدان
درد پس از جراحی کیست تخمدان یکی از عوارض جانبی شایع پس از جراحی است و نباید چندان در مورد آن نگران باشید. مقداری درد در چند روز اول جراحی کیست تخمدان مسئله‌ای جدی نیست. برای تسکین درد و بهبود وضعیت بیمار داروهای مسکن تجویز می‌شود. همچنین مراقبت‌های بیمارستانی و خانگی سبب تسریع تسکین دردهای پس از جراحی خواهد شد.
قبل از جراحی کیست تخمدان چه اتفاقی می‌افتد؟
پیش از انجام جراحی کیست تخمدان ممکن است تیم جراحی مجدداً شما را ملاقات کرده و به لحاظ موارد زیر مورد بررسی و سوال قرار دهند:
- بررسی بیمار به لحاظ هر نوع حساسیت
- گزینه‌های بیهوشی
- بررسی نتایج آزمایشاتی که بیمار قبل از جراحی انجام داده، همچون سونوگرافی لگن و تخمدان
- داروها، گیاهان و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید و تصمیم در این مورد که آیا باید قبل از جراحی مصرفشان را قطع کنید یا نه
- بررسی بیمار به لحاظ ناشتا بودن پیش از جراحی کیست تخمدان
- تصمیم‌گیری درباره احتمال برخورد با توده سرطانی حین جراحی کیست تخمدان
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟
درصورتی‌که پس از جراحی کیست تخمدان در منزل بستری شدید، اما علائم بهبود یافتن در طول ۲ هفته ظاهر نشدند لازم است مجدداً به پزشک متخصص مراجعه کنید. همچنین اگر شرایط زیر را داشتید با پزشک خود تماس بگیرید:
- علائم عفونت دارید: علائمی همچون تب و لرز از نشانه‌های عفونت هستند
- تغییر محل برش: محل برش جراحی دچار تورم، قرمزی یا خونریزی شده باشد. همچنین محل برش ترشح چرکی دارد
- علائم مشکوک در ادرار و دفع آن: ازجمله علائم غیرطبیعی حین دفع ادرار می‌توان به درد، سوزش، احساس فوریت در دفع ادرار، تکرر ادرار و وجود خون در ادرار اشاره نمود
- درد غیرقابل‌کنترل: دردهای پس از جراحی کیست تخمدان شایع هستند، اما اگر درد حتی با داروهای مسکن کنترل نمی‌شود خطرناک است
- خونریزی واژینال: اگر خونریزی واژینال داشتید و در طول یک ساعت به بیش از یک پد نیاز پیدا کردید علامت خوبی نیست
- تورم پاها
- تشدید علائم شایع پس از جراحی کیست تخمدان
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
