رژیم غذایی بیماران قلبی + برنامه غذایی هفتگی برای بیماران قلبی

رژیم غذایی بیماران قلبی مبحث مهمی است، که در این بخش از هومکا به آن پرداخته خواهد شد. رژیم غذایی ازجمله عوامل موثر در میزان سلامت قلب و عروق است. بنابراین مبتلایان به بیماری‌های قلبی و افرادی که عارضه قلبی جدی همچون سکته قلبی را پشت سر گذاشتند، لازم است نسبت به رژیم غذایی بعدازاین تجدید نظر کرده و به دستورالعمل‌های پزشک خود عمل کنند.

عارضه قلبی به مجموعه شرایط پزشکی گفته می‌شود، که طی بروز آن‌ها سلامت و عملکرد قلب تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بیماری‌های قلبی عموماً با علائم شایعی همچون درد قفسه سینه، تورم و درد بازو، سوزش معده و … همراه هستند. ازجمله عارضه‌های قلبی شایع می‌توان به آریتمی، نقص مادرزادی قلب، عفونت قلبی و عارضه عضله قلب اشاره نمود.

تغذیه بیماران قلبی

باوجوداینکه رژیم غذایی یک علت مستقل برای بروز عارضه‌های قلبی شناخته نمی‌شود، اما متخصصین رژیم غذایی ناسالم را عامل افزایش ریسک بیماری‌های قلبی و سکته قلبی و مغزی معرفی می‌کنند. در حقیقت چه افراد سالم و چه افرادی که از بیماری قلبی رنج می‌برند، می‌توانند با یک رژیم غذایی سالم و مصرف مواد غذایی سالم از بروز و تشدید عارضه‌های قلبی جلوگیری کنند.

مصرف انواع غذاهای سالم و ارگانیک، کم‌چرب، کم‌نمک و فاقد قندهای مصنوعی از ۵ گروه غذایی یکی از اصلی‌ترین و موثرترین اقداماتی است که می‌توانید جهت حفظ سلامت قلب و عروق انجام دهید. هدف کلی در برنامه غذایی بیماران قلبی، کاهش چربی‌های مضر و همچنین سدیم است. درصورتی‌که فرد مبتلا به بیماری قلبی عروقی بیش از حدود نرمال و مجاز سدیم مصرف کند، ممکن است دچار عارضه فشار خون بالا شود.

خوب است بدانید که فشار خون بالا باوجوداینکه خود یک بیماری است، اما مستقیماً بر سلامت قلب اثر گذاشته و سبب نارسایی قلب می‌شود. در نهایت فشارخون کنترل نشده می‌تواند فرد را در معرض خطر عارضه‌های قلبی جدی و بروز علائم سکته قلبی قرار دهد. چربی‌های ناسالم نیز می‌توانند چنین تاثیری بر قلب داشته باشند. چربی‌های مضر سبب انباشت پلاک در دیواره عروق شده و سبب ابتلای فرد به عارضه قلبی، انسداد عروق و حمله قلبی خواهند شد.

رژیم DASH چیست؟

برای رژیم غذایی بیماران قلبی نام‌های دیگری نیز وجود دارد. رژیم دش یکی از رژیم‌های مخصوص بیماران قلبی است، که اغلب توسط پزشکان تجویز می‌شود. این رژیم غذایی بر پایه مصرف غذاهای کم سدیم استوار است. منظور از رژیم DASH مصرف غذایی جهت متوقف کردن یا کنترل کردن فشار خون بالا است.

نکات مهم در رژیم غذایی بیماران قلبی

رژیم غذایی بیماران قلبی دربرگیرنده نکات مهمی است که به افراد در کنترل و کاهش چربی و سدیم کمک خواهد کرد:

• در طول روز تنها حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد از کالری که دریافت می‌کنید می‌تواند از چربی‌ها باشد
• چربی‌های اشباعی که مصرف می‌کنید در طول یک روز باید کمتر از ۷ درصد از کالری روزانه باشد
• شما حق مصرف بیش از ۲ گرم سدیم در طول روز را ندارید. حتی بهتر است که این میزان نیز کمتر شود
• بیماران قلبی اصلاً نباید چربی‌های ترانس مصرف کنند
• در طول روز کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم کلسترول مصرف کنید
• مشروبات الکلی مصرف نکنید

غذاهای مجاز در رژیم غذایی بیماران قلبی

• نوشیدنی‌ها: قهوه، آب و چای
• لبنیات : شیر، ماست یا پنیر فاقد چربی یا حداکثر با ۱ درصد چربی، پنیر کم‌چرب و بدون چربی
• سبزیجات: انواع سبزیجات منجمد، تمام سبزیجات تازه و سبزیجات کنسرو شده نیز می‌توانید مصرف کنید، اما یادتان باشد که حتماً باید کم سدیم باشد و پیش از مصرف کنید آبکشی شوند
• میوه‌ها و آبمیوه‌ها: همه میوه‌های تازه و همه میوه‌های یخ‌زده
• چربی‌ها و روغن‌ها: روغن زیتون، روغن بادام‌زمینی، روغن سویا، روغن آفتابگردان و کانولا، روغن‌های گیاهی رقیق، سس سالاد، آووکادو‌ها، آجیل و انواع دانه
• نان و غلات: محصولات تهیه‌شده از گندم کامل ازجمله نان، کراکر، پاستا و غلات. برنج قهوه‌ای، جو دوسر، جو، کوینو، کراکر و چوب شور کم‌چرب، پاپ کورن ساده که با هوا تهیه شده است
• گوشت و دیگر پروتئین‌ها: تکه‌های بدون چربی گوشت گاو، مرغ بدون پوست، ماهی، لوبیا، نخود خشک، کره آجیل، آجیل، پروتئین‌های گیاهی جایگزین گوشت قرمز، پروتئین‌های گیاهی سفید جایگزین تخم‌مرغ، غذاهای سرد تهیه‌شده با پروتئین سویا و گوشت فاقد چربی

بیماران قلبی چه غذاهایی نباید بخورند؟

اگر مبتلا به عارضه قلبی هستید یا یک حمله قلبی را پشت سر گذاشتید، حالا لازم است از رژیم غذایی بیماران قلبی پیروی کنید. در رژیم غذایی بیماران قلبی مهم‌ترین چیزهایی که باید از مصرفشان اجتناب کنید، نمک و چربی‌های اشباع‌شده هستند. بیشتر چربی‌های اشباع منبع حیوانی دارند، مثل کره و گوشت گاو چرب. در ادامه به موارد ممنوع در هر گروه غذایی اشاره خواهیم کرد:

• شیر و فرآورده‌های لبنی: شیر کامل، شیر با چربی ۲ درصد و بیش‌تر از آن، ماست و بستنی که از شیر کامل تهیه شده‌اند، پنیر پرچرب، خامه ترش، پنیر خامه‌ای
• نان و غلات: دونات، بیسکویت، شیرینی، پای، کلوچه و کروسان، چیپس، پفک پنیری، کراکر معمولی، ذرت بوداده و هر اسنکی که با روغن‌های نیمه هیدروژنه تهیه می‌شوند
• سبزیجات: سبزیجات سرخ‌شده، سبزیجات تهیه‌شده با کره، پنیر یا سس خامه‌ای
• روغن‌ها: کره، روغن‌های نیمه هیدروژنه، روغن نارگیل، روغن هسته خرما و روغن نخل
• میوه‌ها و آبمیوه‌ها: میوه‌های سرخ‌شده، میوه‌هایی که با کره یا خامه سرو می‌شوند
• پروتئین‌ها: گوشت پرچرب، گوشت چرخ‌کرده معمولی، بیکن، سوسیس، سالامی، گوشت گاو چرب، هات‌داگ، جگر، مغز، مرغ با پوست، گوشت، مرغ و ماهی سرخ‌شده، تخم‌مرغ کامل و زرده تخم‌مرغ.

به گفته‌ی وب‌سایت mskcc برخی از داروها ممکن است تأثیرات مواد غذایی را خنثی کرده یا بر بدن اثری دیگر داشته باشند. اما ازآنجایی‌که پزشک دارو را تجویز کرده باید آن را مصرف کنید.

توصیه می‌کنیم در مورد اینکه چگونه باید تأثیر داروها را با تغذیه کنترل کنید با پزشکتان صحبت کنید. به عنوان مثال اگر پزشک رقیق‌کننده‌ی خون وارفارین تجویز کرده است، لازم است که هرروز غذاهایی میل کنید که حاوی مقدار فراوان ویتامین K هستند.

غذاهای حاوی ویتامین K از ایجاد لخته خون و همچنین خونریزی جلوگیری می‌کنند. کلم پیچ، اسفناج و دیگر سبزیجات برگ سبز ازجمله مواد غذایی سرشار از ویتامین K هستند که می‌توانید در تغذیه روزانه خود داشته باشید.

صبحانه بیماران قلبی

بهترین مواد غذایی که بیماران قلبی عروقی و همچنین سایر افراد برای حفظ سلامت قلب و عملکرد آن مصرف کنند، عبارت‌اند از:

• چای سبز
• میوه‌های قرمز
• آب انار
• بلغور جو دوسر
• شکلات سیاه
• شیر و فرآورده‌های لبنی کم‌چرب
• نان تهیه‌شده از آرد گندم کامل
• آبمیوه‌های طبیعی
• سبزیجات برگ سبز همچون اسفناج
• سفیده تخم‌مرغ
• آجیل

غذاهای مفید برای سلامت قلب در رژیم غذایی بیماران قلبی

سبزیجات سبز برگ

سبزیجات سبز برگ ازجمله مواد غذایی مفیدی هستند که هم به بیماران قلبی عروقی و هم به افراد دارای قلب سالم در حفظ سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند. ازجمله سبزیجات سبز برگ می‌توان به سبزی کولارد، اسفناج و کلم پیچ اشاره نمود. این سبزیجات سرشار از ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی هستند و بسیاری از نیازهای روزانه بدن را تأمین می‌کنند.

این سبزیجات یکی از بهترین و بزرگ‌ترین منابع ویتامین K هستند، که قلب برای در امان ماندن از لخته خون به آن نیاز مبرم دارد. سبزیجات سبز سرشار از نیترات‌های غذایی هستند و در کنترل فشار خون موثرند. خوب است بدانید که مصرف این گروه غذایی از سفت شدن شریان‌ها جلوگیری کرده و سبب بهبود عملکرد سلول‌های پوشش‌دهنده رگ‌های خونی می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی که در رژیم غذایی خود سهم بیشتری را به سبزیجات سبز برگ اختصاص می‌دهند، خیلی کمتر دچار بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند و به مراتب عملکرد قلبشان بهتر از سایرین است. مصرف سبزیجات برگ سبز تا حدود زیادی ریسک ابتلا به عارضه عروق کرونر قلب را کاهش می‌دهد.

غلات کامل

منظور از غلات کامل هر سه بخش غلات است، یعنی آندوسپرم، سبوس و ریشه. شما می‌توانید با مصرف کافی غلات کامل عملکرد قلب و عروق را بهبود ببخشید. ازجمله بهترین غلات کامل می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• گندم کامل
• برنج قهوه‌ای
• جو دوسر
• گندم سیاه
• چاودار
• کوینو
• جو

توت‌ها

انواع توت همچون زغال‌اخته، توت‌فرنگی و تمشک سرشار از مواد مغذی هستند و می‌توانند در حفظ سلامت قلب و عروق نقش داشته باشند. توت‌ها منبع غنی از آنتی‌اکسیدان شناخته می‌شوند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در توت‌ها از پیشرفت التهابات قلبی جلوگیری می‌کنند.

ماهی‌های چرب و روغن ماهی

سالمون، ساردین، تن و خال‌مخالی ازجمله ماهی‌های چرب هستند که می‌توانید برای بهبود وضعیت بیماری قلبی عروقی مصرف کنید. ماهی‌های چرب منبع بزرگ اسیدهای چرب سالم همچون امگا۳ هستند. چربی امگا ۳ موجود در ماهی‌های چرب ریسک ابتلا به بیماری قلبی عروقی را کاهش داده و همچنین از قلب در برابر بیماری آریتمی محافظت می‌کند.

گردو

اگر بیماری قلبی دارید، به شما توصیه می‌شود در برخی از وعده‌های غذایی گردو مصرف کنید. گردو سرشار از فیبر و ریزمغذی است و مس، منگنز و منیزیم مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند.

لوبیا

لوبیا ازجمله مواد غذایی است که دیرهضم است و نشاسته آن از نوع مقاوم به هضم است. این ماده غذایی علاوه بر تأثیر مثبت بر معده و دستگاه گوارش برای حفظ سلامت قلب و عروق نیز مفید است. به عنوان مثال لوبیا چیتی سطح تری گلیسیرید خون و کلسترول بد را کاهش می‌دهد.

بیماران قلبی چه بخورند؟

ممکن است شما همیشه برای صرف غذا در منزل نباشید، در این صورت برای کنترل بیماری قلبی عروقی و حفظ سلامت با تغذیه شاید دچار سردرگمی شوید. اگر مبتلا به بیماری قلبی هستید نگران نباشید، شما هم می‌توانید از غذاهای رستورانی استفاده کنید و لذت ببرید. در زیر به چند مورد از غذاهایی که بیماران قلبی می‌توانند در این موقعیت‌ها مصرف کنند اشاره خواهیم کرد:

• انواع خوراک، سیب زمینی آب‌پز و سبزیجاتی که بدون سس، پنیر و کره تهیه‌شده‌اند
• بیشتر سبزیجات بخورید
• سهم کمتری از بشقاب را به گوشت اختصاص دهید
• برای مزه دار کردن غذا روغن‌زیتون سفارش دهید
• پنیر و بیکن نخورید
• غذاهایی از منو را انتخاب کنید که بخارپز، آب پز و پخته‌شده هستند

آیا رژیم غذایی بیماران قلبی برای مبتلایان به سرطان مفید است؟

ممکن است برخی متخصصین به بیماران مبتلا به سرطان توصیه کنند، برای بهبود وضعیت بدن پس از درمان عارضه سرطان از رژیم غذایی بیماران قلبی پیروی کنند و این شاید عجیب به نظر برسد. باید متذکر شویم که عارضه‌های خاص همچون سرطان و روش‌های درمانی این نوع بیماری‌ها بر سلامت قلب تأثیر مخرب خواهد داشت، بنابراین متخصصین با دلیلی روشن چنین توصیه‌ای می‌کنند. درمان بیمار سرطان امکان دارد فرد را درگیر اختلالات و بیماری‌های قلبی کوتاه‌مدت و دائمی کند. این رژیم می‌تواند به این بیماران در کنترل آسیب‌های قلبی ناشی از سرطان کمک زیادی بکند.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.