کلیه پلی کیستیک چیست؟

کلیه پلی کیستیک (Polycystic Kidney Disease) یک بیماری کلیوی ارثی است که ممکن است از همان ابتدا در جنین شکل بگیرد که در این مورد گفته می‌شود که جنین دارای کیست کلیه مادرزادی است. در برخی موارد نیز ممکن است با افزایش سن در فرد اتفاق بیفتد. اما به‌طورکلی این بیماری کلیه نوعی بیماری ژنتیکی محسوب می‌شود. در این مقاله قصد داریم تا شما را با علل بروز این بیماری، عوارض آن، پیشگیری از پیشرفت بیماری و موارد مهم دیگر آشنا کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله‎ای دیگر از مجله همراه ما باشید.

بیماری کلیه پلی کیستیک چیست؟

بیماری کلیه کیستیک بودن که نوعی بیماری کلیوی ارثی محسوب می‌شود باعث به وجود آمدن کیست‌هایی پر از مایع در کلیه می‌شود. این بیماری با ایجاد اختلال در عملکرد کلیه می‌تواند عملکرد آن را مختل کرده و درنهایت منجر به نارسایی کلیه شود. درواقع کیست‌سازی کلیه یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز نارسایی‌های کلیوی در بین افراد است. افرادی که به بیماری کیست کلیوی دچار هستند به‌احتمال‌زیاد به کیست کبدی نیز دچار می‌شوند.

تأثیر عامل ژنتیکی در ابتلا به بیماری کلیه کیست‌ساز چگونه است؟

ازآنجایی‌که تقریباً بیشترین عامل بروز بیماری کلیه پلی کیستیک و کیست‌سازی کلیه ارثی است مشاوره با یک متخصص ژنتیک می‌تواند بسیار مفید باشد. مشاوره با یک متخصص ژنتیک می‌تواند با ایجاد نقشه ژنتیکی و سابقه بیماری و پزشکی در خانواده‌تان در رابطه با بیماری کلیه پلی کیستیک به شما کمک کند و در صورت لزوم شما با انجام چند آزمایش به جوابی مطمئن‌تر برسید. نتیجه آزمایش‌ها و مشاوره با پزشک به‌دقت می‌تواند احتمال بروز بیماری کلیوی کیست سازی در کلیه در فرزندتان را پیش‌بینی کرده باعث شود تا راه‌های جلوگیری و درمان سریع را به کار بگیرید.

انواع بیماری کلیوی پلی کیستیک

به‌طورکلی سه نوع بیماری کلیه کیست‌ساز وجود دارد که در ادامه توضیح مختصری در مورد هرکدام از آن‌ها به شما ارائه می‌دهیم.

بیماری کلیوی پلی کیستیک اتوزومال غالب

بیماری تولید کیست کلیه غالب اتوزومال که بیماری ساخت کیست در کلیه بزرگسالان نیز نامیده می‌شود. این بیماری ۹۰ درصد موارد بیماری کلیه پلی کیستیک را تشکیل می‌دهد. به‌طوری‌که احتمال بروز این بیماری در افرادی که یک والد آن‌ها نیز دارای این بیماری هستند ۵۰ درصد است.

بیماری کلیوی پلی کیستیک اتومازول مغلوب

بیماری کلیوی کیست‌سازی اتومازول مغلوب نسبت به نوع غالب آن شیوع بسیار کمتری دارد. این نوع از بیماری نیز ارثی و ژنتیکی است و در این حالت هر دو والدین باید ژن حامل بیماری تولید بیش‌ازحد کیست در کلیه را داشته باشند تا فرزند نیز به این بیماری دچار شود. خود این بیماری نیز دارای چهار نوع مختلف مادرزادی، نوزادی، کودکی و جوانی است.

بیماری کلیه پلی کیستیک غیر ارثی

نوع دیگری از بیماری تولید کیست در کلیه وجود دارد که در اثر ژن و ارث از والدین به وجود نمی‌آید و بعد از گذشت چندین سال در فرد بروز می‌کند. نوع غیرارثی این بیماری معمولاً در افرادی بروز می‌کنند که در حال دیالیز هستند و یا به دیگر بیماری‌های کلیوی دچار هستند بروز می‌کند.

علائم بیماری سندروم پلی کیستیک بودن کلیه

این بیماری به صورتی است که ممکن است سال‌ها در بدن فرد وجود داشته باشد بدون اینکه علائم مشخصی از خود نشان دهد. تا قبل از اینکه فرد متوجه علائم بیماری شودُ کیست‌ها معمولاً به اندازه نیم اینچ یا بزرگ‌تر رشد می‌کنند. از علائم اولیه این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد در پهلو
• تکرر ادرار
• مشاهده خون در ادرار
• درد یا حساسیت زیاد به درد در ناحیه شکم و پشت
• عفونت مجاری ادراری
• رنگ‌پریدگی و کبودی پوست
• خستگی مفرط
• درد در مفاصل
• ناهنجاری و مشکلات در ناخن‌های دست‌وپا

کودکانی که به بیماری کلیوی پلی کیستیک اتومازول مغلوب مبتلا هستند هم ممکن است دارای علائم زیر باشند. ازآنجایی‌که این علائم می‌تواند نشانه‌ای بر وجود بسیاری از بیماری‌های دیگر باشد حتماً در صورت مشاهده هرکدام از عوامل به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش‌های لازم علت علائم را تشخیص دهد. همچنین این بیماری می‌تواند موجب خون در ادرار شود که با بررسی RBC در آزمایش ادرار قابل تشخیص است.

• فشارخون بالا
• تکرر ادرار
• عفونت در مجاری ادراری

(بیشتر بخوانید: علائم سنگ کلیه)

درمان کیست در کلیه

به‌طورکلی هنوز درمان اصلی برای نوع غالب بیماری وجود ندارد اما راهکارهای جدیدی برای کم کردن سرعت پیشرفت نوع اتومازول غالب که باعث بروز نارسایی‌های بیشتر کلیه می‌شود در دسترس است. البته پزشک معالج با انجام آزمایش‌ها و تست‌های مختلف می‌تواند انواع دیگری از درمان‌ها را نیز برای کنترل بیماری در نظر بگیرد. اما به‌طورکلی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به این بیماری از درمان‌های زیر استفاده می‌شود:

• دیالیز صفاقی و یا همودیالیز برای کودکان
• استفاده از هورمون‌های رشد
• استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها
• پیوند کلیه
• استفاده از داروهای فشارخون
• پیوند ترکیبی کلیه و کبد

بیماری کلیوی پلی کیستیک در جنین

علائم اتومازول مغلوب کلیه پلی کیستیک حتی قبل از به دنیا آمدن و در هنگام جنینی نیز قابل‌مشاهده است. طی انجام سونوگرافی مشخص می‌شود که کلیه‌های جنین از اندازه عادی بزرگ‌تر هستند یا نه این موضوع می‌تواند از علائم وجود بیماری کلیوی پلی کیستیک باشد.

همچنین کمبود مایع آمنیوتیک در رحم نیز می‌تواند از نشانه‌های این بیماری باشد. در ماه‌های اول بدن مادر این ماده را تولید می‌کند اما بعدازآن با شروع کار کلیه‌های جنین، کلیه‌ها این مایع را تولید می‌کنند. بنابراین جنین‌هایی که دچار مشکلات کلیوی هستند نمی‌توانند به‌اندازه کافی مایع آمنیوتیک تولید کنند. این مورد نیز در طی سونوگرافی کاملاً مشخص خواهد شد.

جراحی کلیوی پلی کیستیک

خونریزی به داخل کیست‌ها، رشد کیست و کشیدگی بافت فیبری اطراف کلیه و یا عفونت کیستی می‌تواند باعث بروز دردهای شدید در بیمار شود. در این شرایط برای بیشتر افراد جراحی و کوچک‌تر کردن اندازه کیست‌ها می‌تواند راهی مناسب برای کاهش میزان درد در بیمار شود. البته باید به یاد داشت که این روش هم موقتی و برای کاهش درد است و نمی‌تواند روند نارسایی کلیه را کندتر کند. روش جراحی به‌صورت کلی همراه با سونوگرافی و برای کیست‌های عفونت کرده‌ای استفاده می‌شود که به آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ نمی‌دهند.

رژیم غذایی کلیوی پلی کیستیک

ازآنجایی‌که روش تأییدشده‌ای برای درمان بیماری وجود ندارد افراد مبتلا با تغییر سبک زندگی و شیوه تغذیه می‌توانند سرعت رشد و شدت بیماری را تحت کنترل بگیرند. در ادامه به چند مورد از این تغییرات سالم و نسبتاً راحت می‌پردازیم:

• کنترل وزن و نگه‌داشتن آن در وضعیت سالم و پیشگیری و درمان اضافه‌وزن
• عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی
• داشتن رژیم غذایی کم‌چرب و کم‌نمک
• کنترل قند خون در محدوده سالم

پیشگیری از بیماری‌های کلیوی پلی کیستیک

برای پیشگیری از گسترش بیماری‌های کلیوی ساخت کیست از هر نوعی اول‌ازهمه بهتر است با یک پزشک مشورت کنید تا اقدامامات لازم را انجام داده و در صورت نیاز داروهایی را برای شما تجویز کنند. در بالا به چند روش برای تغییر سبک تغذیه مناسب‌تر برای درمان و یا پیشگیری از بیماری کلیه کیست ساز پرداختیم. اما داشتن یک متخصص تغذیه خوب نیز می‌تواند با کنترل فشارخون و قند خون، فشار وارد بر کلیه‌ها و ایجاد تعادل بین الکترولیت‌ها و سدیم‌ها سیستمی سالم‌تر را برای شما برنامه‌ریزی کند.

• عدم استفاده و ترک فوری استفاده از سیگار و تنباکو و فرآورده‌های آن
• ورزش منظم به مدت نیم ساعت در حداقل ۳ روز در هفته
• استفاده از داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده است
• عدم استفاده از داروهایی که برایتان تجویز نشده و عدم مصرف سرخود داروها

نتیجه‌گیری

بیماری کلیه کیستیک ساز یکی از بیماری‌های ارثی مربوط به کلیه است که در موارد شدید می‌تواند باعث بروز نارسایی‌های کلیوی و باعث نیاز به پیوند کلیه شود. منشأ بیماری تا حدود ۹۰ درصد ژنتیکی است و از والدین به فرزند می‌رسد. ما در این مقاله تلاش کردیم تا راه‌های پیشگیری، درمان موقتی و داشتن زندگی عادی همراه این بیماری را برای شما عزیزان توضیح دهیم.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.