هپاتیت D چیست؟ از علائم تا راه‌های درمان

هپاتیت D یک عفونت ویروسی است که با حمله به سلول‌های کبد باعث التهاب و آسیب کبد می‌شود. این ویروس قابلیت انتقال از فردی به فرد دیگر را دارد و می‌تواند در بلندمدت عوارض شدیدی را ایجاد کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص بیماری هپاتیت D با این مقاله از مجله سلامت هومکا همراه شوید.

(مطالعه بیشتر: هپاتیت چیست)

هپاتیت D چیست؟

هپاتیت D که به عنوان ویروس هپاتیت دلتا نیز شناخته می‌شود، عفونتی است که باعث التهاب کبد می‌شود. این عفونت می‌تواند عملکرد کبد را مختل کرده و منجر به بروز مشکلات بلند‌مدت کبد از جمله زخم‌های کبدی، سیروز و سرطان گردد. بیماری هپاتیت D توسط ویروس هپاتیت D یا (HDV) ایجاد می‌شود. شیوع ویروس هپاتیت D در نواحی زیر بیشتر است:

• آمریکای جنوبی
• غرب آفریقا
• روسیه
• جزایر اقیانوس آرام
• آسیای مرکزی
• نواحی مدیترانه

هپاتیت D یکی از انواع هپاتیت است و انواع دیگر عبارتند از:

• هپاتیت A که از طریق تماس مستقیم با مدفوع یا آلودگی غیرمستقیم غذا و آب منتقل می‌شود.
• هپاتیت B که از طریق قرار گرفتن در معرض مایعات بدن از جمله خون، ادرار و مایع منی پخش می‌شود.
• هپاتیت C که با قرار گرفتن در معرض خون یا سرنگ آلوده سرایت می‌کند.
• هپاتیت E که یک نسخه کوتاه مدت و خود درمان شونده از هپاتیت است که از طریق آلودگی غذا و آب منتشر می‌شود.

برخلاف سایر انواع هپاتیت، هپاتیت D به خودی خود قابل انتقال نیست و در واقع ویروس هپاتیت D قدرت ابتلای مستقل افراد را ندارد بلکه تنها کسانی را مبتلا می‌کند که قبلاً به هپاتیت B مبتلا شده‌اند. هپاتیت D حاد یا مزمن است و معمولا به طور ناگهانی رخ می‌دهد و علائم شدیدی را نیز ایجاد می‌کند. البته عفونت ممکن است خودبه‌خود پس از چند هفته بهبود یابد اما اگر عفونت شش ماه یا بیشتر طول بکشد این بیماری به عنوان هپاتیت مزمن D شناخته می‌شود. با پیشرفت بیماری و مزمن شدن هپاتیت، احتمال بروز عوارض افزایش یافته و در صورت سپری نکردن دوره درمان، احتمال مبتلا شدن به سیروز یا زخم‌های کبد دو چندان می‌شود. درمان به موقع همچنین می‌تواند به پیشگیری از نارسایی کبد در صورت تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند. قبل از بروز علائم، ویروس ممکن است چند ماه قبل از بروز در بدن وجود داشته باشد. در حال حاضر داروی قطعی و یا واکسنی برای هپاتیت D وجود ندارد اما می‌توان افرادی را که تاکنون به هپاتیت B مبتلا نشده‌اند، با تجویز واکسن هپاتیت B ایمن کرد.

علائم هپاتیت D چیست؟

هپاتیت D همواره با علائم همراه نیست اما هنگامی که علائم ظاهر شوند، اغلب به صورت زیر است:

• زرد شدن پوست و چشم (یرقان)
• درد مفاصل
• درد شکم
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• ادرار تیره
• خستگی

علائم هپاتیت B و هپاتیت D مشابه هستند بنابراین تشخیص اینکه کدام بیماری باعث علائم شما شده است به تشخیص پزشک و جواب آزمایشات خون بستگی دارد. در بعضی از موارد، ابتلا به هپاتیت D می‌تواند منجر به تشدید علائم هپاتیت B شود اما در مقابل در برخی افراد مبتلا به هپاتیت D ممکن است هرگز علائمی بروز نکند.

هپاتیت D چگونه منتقل می‌شود؟

هپاتیت D توسط ویروس HDV ایجاد می‌شود. این عفونت مسری بوده و از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده منتقل می‌شود، از جمله:

• ادرار
• ترشحات واژن
• منی
• خون
• در زمان تولد (از مادر به نوزاد)

فرد مبتلا به هپاتیت D، حتی قبل از ظاهر شدن علائم نیز پتانسیل انتقال ویروس به سایرین را دارد. با این حال، فقط در صورتی احتمال ابتلا به هپاتیت D وجود دارد که فرد از پیش به هپاتیت B نیز مبتلا شده باشد. طبق مطالعات تحقیقاتی، تقریباً ۵ درصد از افراد مبتلا به هپاتیت B به هپاتیت D نیز مبتلا می‌شوند.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به هپاتیت D هستند؟

در موارد زیر احتمال ابتلا به هپاتیت D افزایش می‌یابد:

• افراد مبتلا به هپاتیت B
• مردان همجنس‌گرا
• معتادان تزریقی
• بیمارانی که به طور پیوسته خون دریافت می‌کنند

هپاتیت D چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر علائم هپاتیت D در شما بروز کرده در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. وجود علائم هپاتیت D در فرد به جز زردی، ممکن است عوامل دیگری به غیر از ویروس هپاتیت D باعث بروز چنین علائمی شده باشند. برای تشخیص دقیق، پزشک یک آزمایش خون تجویز می‌کند که می‌تواند آنتی بادی‌های ضد هپاتیت D را در خون تشخیص دهد. اگر آنتی بادی یافت شود و جواب آزمایش هپاتیت مثبت باشد، به این معنی است که شما در معرض ویروس قرار گرفته‌اید. همچنین در صورتی که پزشک به آسیب کبدی مشکوک گردد آزمایش آنزیم‌های کبدی تجویز خواهد کرد. در آزمایش خون به منظور بررسی سلامت کبد، انواع پروتئین‌ها و آنزیم‌های کبدی و همچنین سطح بیلی‌روبین ارزیابی می‌شوند.

عوارض هپاتیت D مزمن چیست؟

هپاتیت D در صورت مزمن شدن ممکن است منجر به سیروز، نارسایی کبد و سرطان کبد شود. افرادی همزمان دچار هپاتیت B و D مزمن هستند بیشتر از افراد مبتلا به هپاتیت B به عوارض جدی‌تر مبتلا می‌شوند. عوارض احتمالی هپاتیت D مزمن به صورت زیر است:

سیروز: در زمان ابتلا به سیروز بافت کبد به آرامی تجزیه شده و دیگر نمی‌تواند به طور طبیعی وظایف خود را انجام دهد. در چنین شرایطی، بافت اسکار به آرامی جایگزین بافت سالم شده و تا حدودی جریان خون کبد را با اختلال مواجه می‌کند. در مراحل اولیه سیروز علائم چندانی بروز نمی‌کند و کبد عملکرد نسبتا طبیعی دارد اما با تشدید سیروز، کبد با اختلالات گسترده‌تری روبرو خواهد شد.

نارسایی کبد: در مراحل پایانی که کبد دچار آسیب غیرقابل برگشت شده است نارسایی کبد رخ می‌دهد. این مشکل به یکباره اتفاق نمی‌افتد بلکه حاصل ماه‌ها یا سال‌ها پیشروی ویروس در بدن است. در این مرحله، کبد قادر نیست که وظایف طبیعی خود را انجام دهد.

سرطان کبد: احتمال ابتلا به بدخیمی کبد با ابتلای همزمان به هپاتیت مزمن B و هپاتیت مزمن D افزایش می‌یابد. پزشک ممکن است با تجویز آزمایش خون و سونوگرافی و یا انواع دیگر آزمایشات تصویربرداری سرطان کبد را تشخیص دهد. تشخیص سرطان در مراحل اولیه احتمال درمان آن را افزایش خواهد داد.

هپاتیت D چگونه درمان می‌شود؟

درمان و داروی قطعی برای هپاتیت حاد یا مزمن D در دسترس نیست. برخلاف سایر انواع هپاتیت، داروهای ضد ویروسی فعلی در درمان HDV چندان موثر نیستند. البته ممکن است دوزهای مناسب از داروی اینترفرون تا حدودی در کاهش بیماری موثر باشد. اینترفرون نوعی پروتئین است که قادر است از انتشار ویروس هپاتیت D در بدن جلوگیری کند. با این حال، حتی پس از درمان با اینتروفرون نیز احتمال وجود ویروس در خون و انتقال آن به سایرین وجود دارد و این بدان معنی است که هنوز هم استفاده از اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از انتقال ویروس مهم است. اگر سیروز یا نوع دیگری از آسیب کبدی بروز کرده باشد، ممکن است به پیوند کبد نیاز شود.

عوارض بلندمدت بیماری هپاتیت D

در درمان هپاتیت D تشخیص زودهنگام برای جلوگیری از بروز آسیب‌های کبد ضروری است. اگر علائم مرتبط با هپاتیت را در خود مشاهده می‌کنید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. اگر این بیماری درمان نشود، احتمال بروز عوارض شدید دور از انتظار نیست. عوارض بلندمدت هپاتیت D شامل موارد زیر است:

• سیروز
• اختلالات کبد
• سرطان کبد

احتمال بروز عوارض در افراد مبتلا به هپاتیت D مزمن بیشتر از افراد مبتلا به نوع حاد است.

چگونه می‌توان از هپاتیت D پیشگیری کرد؟

تنها راه شناخته شده برای پیشگیری از هپاتیت D پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B است. با انجام اقدامات زیر می‌توان خطر ابتلا به هپاتیت B و D را به طور قابل توجهی کاهش داد:

دریافت واکسن هپاتیت B: تزریق واکسن هپاتیت B یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت D محسوب می‌شود. تمامی کودکان در دوره مشخصی باید این واکسن را دریافت کنند. علاوه‌بر این، بزرگسالانی که در معرض خطر عفونت هپاتیت هستند نیز باید واکسینه شوند. واکسیناسیون معمولاً در سه دوز و در یک دوره شش ماهه انجام می‌شود.

خودداری از روابط جنسی محافظت نشده: تا حد امکان از روابط پرخطر و خارج از رابطه زناشویی فاصله بگیرید. در صورت داشتن روابط پرخطر، استفاده از کاندوم احتمال انتقال ویروس را به حداقل می‌رساند.

دوری از مواد مخدر: از مصرف مواد مخدر حتی به صورت تفریحی خودداری کنید. مصرف مواد مخدر تزریقی مانند هروئین یا کوکائین از دلایل اصلی ابتلا به هپاتیت D به حساب می‌آیند. استفاده از سرنگ مشترک باعث ابتلای سریع و شدید به انواع ویروس‌ها از جمله ویروس هپاتیت D می‌شود.

اجتناب از خالکوبی و پیرسینگ: تا حد امکان از انجام خالکوبی و پیرسینگ دوری کنید. در صورت انجام چنین کاری، از بهداشتی و استریل بودن ابزار مورد استفاده اطمینان حاصل کنید.

توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.