آزمایشات پنومونی
پنومونی، ذات‌الریه یا سینه پهلو محدود به زمان خاصی نیست و در هر فصلی از سال احتمال ابتلا به آن وجود دارد. این بیماری منجر به عفونت ریه میشود. عوامل بیماری‌زا مانند ویروس، باکتری و قارچ باعث بروز آن خواهند شد. تب، لرز، سرفه مداوم، اختلال در تنفس و از دست دادن اشتها از شایعترین نشانه‌های این بیماری هستند. در این مقاله از هومکا سعی شده است اطلاعات کاملی از این بیماری و نحوه تشخیص آن ارائه شود. برای آزمایش در منزل می‌توانید با هومکا تماس بگیرید.
پنومونی چیست؟
پنومونی یک عفونت ریوی است که به دلیل ابتلای ریه ها به آلودگی‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی ایجاد میشود. عفونت در ریه باعث برانگیختن التهاب و تجمع مایع چرکی در کیسه‌های هوایی معروف به آلوئول‌ها شده و این روند سبب اختلال در عملکرد ریه و نفس کشیدن میشود. پنومونی ویروسی و باکتریایی مسری هستند و از طر یق قطرات تنفسی در هنگام عطسه و سرفه به اشخاص دیگر سرایت می‌کنند. همچنین ابتلا به پنومونی از طریق تماس با سطوح آلوده نیز وجود دارد. بر خلاف سایر پنومونی‌ها، پنومونی قارچی تنها از طر یق محیط آلوده به انسان منتقل میشود و از فردی به فرد دیگر قابل سرایت نیست.
چند نوع پنومونی وجود دارد؟
بسته به نوع انتقال عامل عفونی، پنومونی به چند گروه تقسیم بندی شده است.
پنومونیهای بیمارستانی(HAP)
معمولا این نوع پنومونی‌ها از نوع باکتریایی بوده که در زمان بستری بیماران از طریق محیط آلوده بیمارستانی به اشخاص سرایت میکند. این نوع پنومونی معمولا وخیمتر از انواع دیگر است و باکتریهایی که باعث این نوع پنومونی میشوند معمولا مقاومت بالایی به آنتی بیوتیک‌ها از خود نشان میدهند.
پنومونیهای اکتسابی از جامعه (CAP)
این نوع پنومونی در خارج از محیطهای بیمارستانی و در فضای جامعه به صوت مسری به افراد سرایت میکند. پنومونی ناشی از ویروس کرونا و ویروس تنفسی سینسیتال (RSV) از این نوع به شمار می‌آیند.
پنومونی منتقله از راه ونتیلاتور (VAP )
در بیمارانی که تحت درمان با ونتیلاتور هستند امکان انتقال عفونتهای باکتر یایی در صورت آلوده بودن ونتیلاتورها وجود دارد. این عفونت ریوی به پنومونی منتقله از راه ونتیلاتور معروف است.
پنومونی چند مرحله دارد؟
بر اساس میزان درگیری ریه و محل عفونت، پنومونی به مراحل زیر تقسیم بندی میشود:
برونکو پنومونی
در این حالت از پنومونی هر جایی از ریهها امکان آلوده شدن دارند اما تراکم عفونت در اطراف مجاری تنفسی بیشتر است.
پنومونی لوبی
در این نوع عفونت یک و یا تعدادی از لوب‌های ریه تحت تاثیر قرار می‌گیرند. ریه راست از سه لوب (قطعه) و ریه چپ از دو لوب تشکیل شده است.
پنومونی چه علائمی دارد؟
- سرفه‌های پیاپی که گاهی با خلط همراه هستند.
- تب و لرز
- تنگی نفس در هنگام انجام کارهای روزمره
- درد قفسه سینه که در هنگام تنفس و سرفه بیشتر میشود.
- احساس خستگی و کسالت
- کاهش اشتها
- تهوع و استفراغ
- سردرد
برخی دیگر از علائم بسته به سن و نوع پنومونی بروز می‌کنند. موارد زیر علائمی هستند که در گروه‌های سنی مختلف دیده میشود:
- پنومونی در نوزادان معمولا بدون علامت است البته گاهی تهوع، کاهش انرژی و مشکل در خوردن و آشامیدن ظاهر میشود.
- در کودکان زیر ۵ سال، تنفس سریع و خس خس کردن هنگام نفس کشیدن پدید می‌آید.در افراد مسن علائم دیگری همچون کاهش دمای بدن همراه با ضعف و خستگی وجود دارد.
برای انجام انواع آزمایش خون در منزل می‌توانید روی هومکا حساب کنید.
علت دشوار شدن تنفس در پنومونی چیست؟
پنومونی زمانی رخ میدهد که میکروبهایی از جنس باکتریایی، ویروسی و یا قارچی به درون ریهها نفوذ می‌کنند. تلاش سیستم ایمنی برای از بین بردن عوامل بیگانه سبب بروز طوفان التهابی و آسیب بافتی در ریه میشود. علاوه بر این، با ورود سلولهای سفید از خون به ریهها مایع و چرک در کیسه‌های هوایی تجمع پیدا کرده و نفس کشیدن را با مشکل مواجه میکند. با ترشح مقادیر بالایی کموکاینهای التهابی از ماکروفاژها و نوتروفیلهای خونی، تعادل سیستم هومورال و سلولی دچار اختلال شده که نتیجه آن آسیب دیدن بافت ریه است.
چه میکروبهایی عامل پنومونی هستند؟
پنومونی باکتریایی
شایعترین علت بروز این نوع پنومونی، باکترهایی از جنس استرپتوکوک پنومونیه هستند. سایر باکتریهای ایجاد کننده پنومونی شامل موارد زیر هستند:
- مایکوپلاسما پنومونیه
- هموفیلوس آنفولانزا
- لژیونلا پنومونیه
پنومونی های ویروسی
ویروسهای تنفسی می‌توانند باعث ایجاد پنومونی شوند. شایعترین این ویروسها به شرح زیر هستند:
- کرونا ویروس
- آنفولانزا
- ویروس تنفسی سینسیتال (RSV)
- راینوویروسهای عامل سرماخوردگی
- ویروس پارا آنفولانزای انسانی (HPIV)
- سرخک
- آبله مرغان
- عفونتهای آدنو ویروسی
اگرچه علائم پنومونیهای باکتریایی و ویروسی بسیار به هم شبیه هستند اما عفونتهای ویروسی تا حدودی شدت کمتری نسبت به عفونتهای باکتریایی دارند. معمولا عفونتهای ویروسی طی ۱ تا ۳ هفته قابل درمان هستند اما نوع باکتریایی به دلیل تاثیر مخرب آن بر بافت ریه مزمن‌تر است.
پنومونیهای قارچی
ذرات قارچی موجود در خاک، محیط آلوده و فضولات پرندگان از عوامل اصلی ایجاد پنومونی قارچی هستند. این قارچها بیشتر در افرادی منجر به عفونت ریه و پنومونی میشوند که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. شایعترین قارچ‌هایی که باعث پنومونی میشوند شامل موارد زیر است:
- پنوموسیستیس جیرووسی
- گونه‌های کریپتوکوک
- گونه‌های هیستوپلاسموز
چه عواملی احتمال ابتلا به پنومونی را افزایش میدهند؟
هر فردی ممکن است به پنومونی مبتلا گردد اما گروهای زیر بیشتر در معرض خطر قرار دارند:
- نوزادان از تولد تا ۲ سالگی
- افراد مسن بالای۵۵ سال
- زنان باردار
- مصرف دارهای کورتونی و یا شیمی درمانی
- ابتلا به HIV
برخی بیماریها نیز احتمال ابتلا به پنومونی را افزایش میدهند که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
- آسم
- سیستیک فیبروزیس
- دیابت
- انسداد ریوی مزمن (COPD)
- نارسایی قلبی
- آنمی داسی شکل
- بیماریهای کبدی
- بیماریهای مزمن کلیوی
- بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند و به ویژه افرادی که تحت درمان با دستگاه ونتیلاتور هستند بیشتر در معرض عفونت پنومونی باکتریایی قرار دارند.
- افرادی که به دلیل برخی بیماریهای مغزی مانند سکته مغزی، ترومای جمجمه و پارکینسون توانایی درست جویدن و بلعیدن مناسب غذا را ندارند نیز در معرض عفونتهای ریوی قرار دارند.
- افرادی که به دلیل آلودگی محیط کار در تماس طولانی با مواد سمی قرار دارند.
- ابتلا به پنومونی در محیطهای متراکم مثل خوابگاهها بیشتر است.
- افراد سیگاری به میزان بیشتری در معرض ابتلا به انواع پنومونی قرار دارند.
- معتادین به مواد مخدر و مشروبات الکلی بیشتر در معرض ابتلا هستند.
انواع آزمایشات تشخیص پنومونی
معاینه بالینی
در ابتدا یک معاینه بالینی توسط پزشک انجام میشود و سوالاتی در خصوص شغل، علائم و سابقه درمانی از شما پرسیده میشود. در این معاینه با استفاده از گوشی پزشکی یا استتوسکوپ صدای دم و بازدم شنیده میشود تا وجود هر گونه حالت غیر طبیعی که نشانگر آسیب بافت ریه است مشخص گردد. با توجه به شدت علائم پزشک شما یکی از آزمایشات زیر را تجویز میکند:
رادیوگرافی قفسه سینه
این آزمایش تصویربرداری رایجترین روش برای تشخیص هر گونه ناهنجاری و التهاب در بافت ریه است. در صورت وجود التهاب در ریهها، شدت و محل قرار گیری آن برای پزشک قابل تشخیص است.
کشت خون
در این تست یک نمونه خون از بیمار گرفته میشود تا وجود عفونت تایید گردد. در تست کشت خون، عامل دقیق بیماری مشخص میشود.
هومکا آماده ارائه خدمات آزمایشگاهی در منزل مانند تفسیر آزمایش خون و نمونه‌گیری در منزل است.
کشت خلط
یک نمونه خلط از بیمار دریافت شده و جهت بررسی عامل بیماری در محیط آزمایشگاه کشت میشود.
پالس اکسیمتر ی (اکسیژن سنجی خون)
در این روش سطح اکسیژن خون بررسی میشود تا هر گونه تغییرات غیر طبیعی مشخص گردد. در اکسیژن سنجی با استفاده از یک حسگر اکسیژن که بر روی انگشت دست قرارمیگیرد سطح اکسیژن خون و در نتیجه میزان انتقال اکسیژن از ریه بافتها تعیین میشود.
سی تی اسکن
در روش تصویر برداری CT اسکن جزئیات دقیقتری از درگیری ریه بر اثر پنومونی آشکار میشود. معمولا سی تی اسکن زمانی درخواست میشود که تصاویر حاصل از رادیوگرافی به صورت کامل شدت و وسعت التهاب را تعیین نکرده باشند.
نمونه گیری داخل ریوی
اگر پزشک به وجود مایع و چرک در ریه ها مشکوک باشد یک نمونه مایع از حفره جنب احشایی بیمار میگیرد تا عامل دقیق بیماری مشخص گردد.
برونوسکوپی
روش برونوسکوپی برای دیدن داخل مجاری تنفسی با کمک دستگاهی مجهز به دوربین و لامپ انجام میشود. این وسیله به آرامی وارد ریهها شده و تصاویر حاصل از آن بر روی مانیتور ثبت میشود. برونوسکوپی زمانی استفاده میشود که علائم اولیه بیمار شدید بوده و یا بیمار به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ مثبت نداده باشد.
بیوپسی بافتی
بیوپسی بافتی در واقع یک عمل جراحی کوچک برای برداشتن نمونه بافت ریوی و بررسی عامل التهاب است. این روش به ندرت برای پنومونی مورد استفاده قرار میگیرد و تنها در موارد خاصی که با سایر روشهای تشخیصی نتوان علت بیماری را مشخص نمود قابل استفاده است.
پنومونی چگونه درمان می شود؟
درمان پنومونی بستگی به نوع ویروسی، باکتریایی و یا قارچی آن دارد. رایجترین روشهای درمانی پنومونی به شرح زیر هستند:
تجویز دارو
نوع داروهای تجویز شده بستگی به علائم و نوع پنومونی دارد. در عفونتهای باکتریایی از آنتی بیوتیک برای از بین بردن باکتریها استفاده میشود. معمولا کپسولهای آنتی بیوتیک خوراکی برای این منظور به کار میروند. در مواردی که نیاز باشد تحت نظر پزشک نوع تزریقی آنتی بیوتیک نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.در پنومونیهای ویروسی تجویز آنتی بیوتیک اثر بخش نیست. در چنین مواردی پزشک داروهای ضد ویروسی و تقویت کنندههای سیستم ایمنی تجویر میکند. برای درمان پنومونیهای قارچی داروهای ضد قارچی تجویز میشوند. معمولا این داروها بایستب به مدت چند هفته مصرف شوند تا درمان کامل حاصل گردد.
سایر داروهایی که پزشک برای برطرف کردن علائم پنومونی از جمله درد و تب تجویز میکند شامل موراد زیر
است:
- آسپیرین
- ایبوپروفن
- استامینوفن
- شربت ضد سرفه
مراقبت در منزل برای بهبود پنومونی
اگرچه خود مراقبتی نمیتواند باعث بهبودی کامل پنومونی شود اما توصیهها و دستورالعملهایی وجود دارد که قادرند علائم را تسکین داده و در تسریع روند درمانی موثر باشند. در زیر به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
سرفه یکی از شایعترین علائم پنومونی و التهاب ریه است. از روشهای طبیعی برای کاهش سرفه میتوان به غرغره و شستشوی دهان با آب نمک اشاره کرد. نوشیدن چای نعناع فلفلی همراه با مایعات فراوان و سوپ می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. مایعات باعث افزایش گردش خون در بدن و دفع مواد زائد از طریق ادرار میشوند. همچنین گردش خون مناسب در ریهها عامل مهمی در کاهش طوفان التهابی و بهبود سریعتر بافت آسیب دیده محسوب میشود.
در سایت Mayo Clinic به شرایطی اشاره شده است که ممکن است به بستری شدن نیاز داشته باشید:
اگر شرایط زیر را داشته باشید؛ به بستری شدن در بیمارستان نیاز خواهید داشت:
بالای ۶۵ سال سن داشته باشید.
زمان، افراد یا مکان‌ها را تشخیص ندهید.
عملکرد کلیه کاهش یافته باشد.
تنفس سریع داشته باشید. (۳۰ نفس یا بیشتر در دقیقه)
به کمک تنفس مصنوعی نیاز داشته باشید.
دمای بدن کمتر از حد نرمال باشد.
ضربان قلب زیر ۵۰ یا بالای ۱۰۰ باشد.
آزمایش در منزل با هومکا
مجموعه هومکا خدمات آزمایشگاهی و درمانی خود را با قیمتی متعادل و کیفیتی مطلوب در اختیار کاربران قرار داده است. برای آزمایش در منزل می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید. همچنین با کلیک بر دکمه ثبت رایگان درخواست در کوتاه‌ترین زمان امکان برخورداری از خدمات این مجموعه را دارید. پس از ثبت درخواست همکاران ما با شما تماس گرفته و چگونگی ارائه خدمت را به طور کامل شرح میدهند. آزمایش در منزل هومکا در زمان و مکان تعیین شده توسط شما انجام خواهد شد. هومکا در تمامی مراحل از شما پشتیبانی خواهد کرد. تجربه خود از هومکا را با دیگران به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
پرسش و پاسخ با پزشک
