خدمت خود را انتخاب کنید
آزمایش ادرار یک ابزار غربالگری موثر برای ارزیابی وضعیت سلامت و تشخیص برخی بیماریها و عفونتهای ادراری است. با توجه به اهمیت آزمایشهای ادراری در این مقاله با ارائه مطالب مفید و مختصر تفسیر انواع آزمایش ادرار را در اختیار همراهان گرامی قرار دهیم. به طور کلی هر فاکتوری که در آزمایش ادرار ممکن است پزشک برای شما تجویز کند، در ادامه مطلب آورده شده است. از این رو شما میتوانید با مطالعه ادامه مطالب، تفسیر آزمایش ادرار را انجام دهید.
معنی Yellow در آزمایش ادرار
در جواب آزمایش ادرار، Yellow یا زرد رنگ طبیعی ادرار است که دلیل آن وجود اوروبیلین، یک ماده زائد بیوشیمیایی تولید شده از تجزیه گلبولهای قرمز است. رنگ ادرار بر اساس غلظت و ترکیب شیمیایی آن متفاوت است. رنگ ادرار طبیعی از زرد کم رنگ تا کهربایی تیره متغیر است.
* ادرار تیره در بعضی شرایط نشان دهنده کم آبی بدن است
* ادرار قهوهای/سبز یا زرد تیره ممکن است نشان دهنده وجود بیلیروبین باشد
* ادرار سبز ممکن است نشان دهنده وجود عفونت سودوموناس یا دفع داروهای سیتوتوکسیک (Cytotoxic) باشد.
* ادرار قرمز روشن/قرمز-قهوهای ممکن است بیانگر وجود خون (hematuria) باشد.
ادرار هرچه غلیظتر باشد رنگ تیرهتری هم دارد و این حالت در بیمارانی که دچار دهیدراسیون، مشکلات کلیوی و دیابت بیمزه(diabetes insipidus) هستند، بیشتر دیده میشود. البته رنگ ادرار تحت تاثیر برخی داروها، غذاها و مشکلات سلامتی نیز قرار میگیرد.
دیگر نیازی نیست تا برای انجام آزمایش به آزمایشگاه بروید. برای انجام آزمایش در منزل کلیک کنید!
معنی Bacteria در آزمایش ادرار
در آزمایش ادرار Bacteria به معنی باکتری است. پس از دریافت نمونه ادرار از فرد، نمونه به آزمایشگاه کشت داده میشود تا وجود هرگونه باکتری بیماریزا مشخص گردد. این آزمایش معمولا برای افرادی تجویز میشود که علائم عفونت ادراری دارند. اگر در جواب آزمایش نتیجه کشت ادرار یا همان Bacteria مثبت باشد بیانگر وجود یک عفونت باکتریایی در سیستم ادراری است. معمولا در نتیجه این تست، Bacteria یا Culture در آزمایش ادرار مورد بررسی قرار میگیرد.
تفسیر تست پروتئین ادرار
در یک فرد سالم، پروتئین ادرار در سطحی نیست که در نوار معرف قابل تشخیص باشد. اگر پروتئین بتواند از این سد عبور کند، پروتئینوری (proteinuria) نامیده میشود. فشار خون؛ بیماری کلیوی و دیابت از بیماریهایی هستند که میتوانند سد فیلتراسیون را تحت تاثیر قرار دهند.
تفسیر تست آلبومین ادراری
تست "نسبت کراتینین-میکروآلبومین" یا تست آلبومین ادرار راهی برای بررسی وجود پروتئین آلبومین در ادرار است. مثبت شدن آزمایش میکروآلبومین به معنی بودن سطوح پایین آلبومین در ادرار است و یکی از اولین علائم بیماریهای کلیوی به شمار میرود. اگر بیماری کلیوی زودهنگام تشخیص داده شود، میتوان از بدتر شدن آن جلوگیری کرد. نسبت کراتینین-میکروآلبومین در این آزمایش اگر کمتر از ۳۰ میلیگرم باشد نشانه طبیعی بودن ادرار است. در صورتیکه جواب آزمایش بین ۳۰ تا ۳۰۰ میلیگرم باشد نشان دهنده بیماری کلیوی در مراحل اولیه است اما بیش از ۳۰۰ میلیگرم حاکی از بیماری کلیوی پیشرفته است.
تفسیر آزمایش وزن مخصوص ادرار
غلظت ادرار از خیلی رقیق تا خیلی غلیظ متغیر است. غلظت و چگالی ادرار در برابر آب خالص در دما و فشار اتاق اندازهگیری میشود. وزن مخصوص ادرار (SG)، هیدراتاسیون یا میزان آب بدن یک فرد را مشخص میکند. شخصی که به خوبی هیدراته است یا به عبارتی آب بدن وی در سطح بهینه باشد ادرار رقیقی خواهد داشت در حالیکه فرد کم آب (دهیدراته)، ادرار غلیظی دارد.
محدوده طبیعی آزمایش وزن مخصوص ادرار بین ۱.۰۰۱-۱.۰۳۵ است. ادرار رقیق شده میتواند ناشی از مصرف زیاد مایعات، دیابت بیمزه، اختلالات غدد درون ریز، بیماری کلیوی یا اختلالات هورمونی باشد اما ادرار غلیظ نتیجه کم آبی بدن است.
تفسیر تست pH ادرار
در آزمایش pH ادرار، بررسی اسیدیته یا قلیایی بودن ادرار مد نظر است. محدوده pH ادرار بین ۵-۸ نرمال محسوب میشود. ادرار اسیدی ممکن است نشان دهنده تشکیل سنگهای ادراری باشد، در حالیکه ادرار قلیایی احتمال عفونت ادراری با انواع خاصی از باکتریها را مطرح میکند. با این حال، تغییر pH لزوما نشانه بیماری نیست زیرا رژیم غذایی و مصرف زیاد پروتئین نیز بر اسیدی شدن ادرار تاتیر دارد. در مقابل، مصرف زیاد لبنیات و سبزیجات میتواند به قلیایی شدن ادرار منتهی شود.
تفسیر بیلیروبین در ادرار
Bilirubin چیست؟ آزمایش یک ماده شیمیایی است که در فرایند تجزیه گلبولهای قرمز تولید میشود. بیلیروبین از خون به کبد منتقل شده و در آنجا پردازش و به عنوان یک ماده صفراوی به روده دفع میشود. در روده، فعل و انفعالات بیشتر باکتریها بر روی بیلیروبین آن را به اوروبیلوژن تبدیل میکند. وجود مقداری اوروبیلوژن در ادرار طبیعی است اما ادرار طبیعی حاوی بیلیروبین نیست.
بیلیروبین موجود در ادرار ممکن است نشانهای از تجزیه نامتعارف و غیرطبیعی گلبولهای قرمز باشد و همچنین ممکن است نشانهای از بیماریهای کبدی یا مشکل در تخلیه صفرا به روده مانند سنگهای صفراوی باشد. با انجام آزمایش بیلی روبین، میتوانید میزان این ماده را در خون یا ادرار اندازهگیری کنید.
تفسیر تست گلوکز ادرار
ورود گلوکز به ادرار میتواند در بارداری یا در بیمارانی که کورتیکواستروئید (Corticosteroid)مصرف میکنند، رخ دهد. همچنین این اختلال ممکن است نشان دهنده دیابت باشد چراکه گلوکز از ترکیبات طبیعی ادرار نیست. علاوهبر این در بعضی از اختلالات غدد درونریز گلیکوزوری دیده میشود. مقدار طبیعی گلوکز در ادرار ۰ تا ۰.۸ میلیمول در لیتر است. سطوح بالاتر بیانگر ابتلا به بیماری است. دیابت یکی از مهمترین دلایل افزایش سطح گلوکز در ادرار است.
تفسیر تست کتون ادرار
کتونها مواد شیمیایی هستند که به دلیل تجزیه غیرطبیعی چربیها تشکیل میشوند و از اجزای طبیعی ادرار نیستند. تجزیه چربی ممکن است ناشی از استفراغ مزمن، روزه گرفتن و گرسنگی طولانی باشد. افرادی که از رژیم غذایی خاصی پیروی میکنند و یا دچار اسهال و استفراغ مزمن هستند ممکن است نتیجه آزمایش کتون آنان مثبت باشد.
کتونها همچنین در ادرار افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده وجود دارند. وجود کتون در ادرار میتواند نشانهای از اسیدی بودن خون باشد. برخی از داروها در ایجاد نتیجه مثبت کاذب در آزمایش کتون تاثیر دارند. در جواب آزمایش اگر مقدار کتون کمتر از ۰.۶ باشد نرمال تلقی میشود. بین ۰.۶ – ۱ بالاتر از حالت عادی و اگر بین ۱ – ۳ باشد نسبتاً زیاد و در صورتیکه بالاتر از ۳ باشد بسیار زیاد محسوب میشود.
تفسیر تست نیتریت ادرار
نیتریتها معمولاً در ادرار یافت نمیشوند و وجود آنها دلالت بر حضور باکتریهایی دارد که قادرند نیترات را به نیتریت تبدیل کنند. بودن نیتریتها در ادرار و مثبت شدن جواب آزمایش نیتریت میتواند نشان دهنده عفونت ادراری باشد.
تفسیر لکوسیت استراز در ادرار
لکوسیت استراز (Leukocyte esterase)یک آزمایش غربالگری برای تشخیص وجود گلبولهای سفید در ادرار است. جواب مثبت یا Positive در برگه آزمایش به این معنی است که بیمار مبتلا به عفونت ادراری است. در صورت مثبت بودن جواب آزمایش، ادرار زیر میکروسکوپ از نظر گلبولهای سفید و سایر فاکتورهای عفونت بررسی میشود. در جواب آزمایش لکوسیت استراز محدوده نرمال ۰ تا ۵ WBC / HPF است.
البته در زنان بسته به سن و سیکل قاعدگی ممکن است محدوده نرمال تا حدی فراتر نیز باشد که بستگی به تشخیص پزشک دارد. به طور معمول، شمارش بیش از ۵ لکوسیت در هر HPF نشانه وجود چرک در ادرار است.
تفسیر تست میوگلوبین ادرار
سطح میوگلوبین(myoglobin) ادرار منعکس کننده درجه آسیب عضلانی است، به طوریکه هرچه میوگلوبین در ادرار بیشتر باشد، آسیب جدیتر است. در جواب تست میوگلوبین ادرار، نتیجه منفی یا Negative بیانگر طبیعی بودن آزمایش است. از آنجایی که میوگلوبین برای کلیه سمی است، آزمایش ادرار میتواند خطر آسیب کلیه را نیز ارزیابی کند. میوگلوبین در نمونه سانتریفیوژ شده یک رسوب قرمز یا مایل به قهوهای ایجاد میکند.
تفسیر تست ویتامین C ادرار (اسید آسکوربیک)
مقادیر ۰.۴ تا ۲ میلیگرم در دسیلیتر نشان دهنده وجود سطوح کافی ویتامین C در بدن است. مقادیر بالای ۳ میلیگرم در دسیلیتر نشان دهنده مصرف بیش از حد ویتامین C یا اسید آسکوربیک است. اینکه آیا مصرف مقادیر بیش از حد ویتامین C واقعا سمی است یا خیر به طور واضح مشخص نیست.
تفسیر تست آزمایش ادرار در بارداری
سطوح بالای HCG تست آزمایش ادرار در بارداری حاکی از باردار بودن است. آزمایش کیفی HCG منفی یا Negative به این معنی است که فرد باردار نیست. البته اگر فردی پس از آزمایش همچنان مشکوک به بارداری باشد، باید بعد از چند روز آزمایش تکرار شود. اگر سطح هورمون HCG به دلیل یائسگی یا مصرف مکملهای هورمونی بالا باشد، ممکن است نتایج مثبت کاذب یا False Positive رخ دهد. در آزمایش کمی تست بارداری سطوح نرمال برای زنان غیرباردار کمتر از ۵ mIU/mL است. منظور از تست بارداری ادرار همان بیبی چک است.
تفسیر آزمایش ادرار نوزاد
آزمایش غربالگری ادرار نوزاد در روز ۲۱ پس از تولد انجام میشود. این آزمایش به عنوان برنامه غربالگری ادراری نوزادان جهت شناسایی برخی بیماریهای نادر که ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشند، اجرا میشود. تشخیص و درمان زودهنگام بیماریهای نوزادان قبل از بروز اولین علائم میتواند از پیامدهای جدی و عوارض دائمی جلوگیری کند و امکان رشد طبیعی نوزاد فراهم شود. مثبت یا Positive بودن تست غربالگری نوزاد به این معنی نیست که کودک لزوما دچار بیماری است. پزشکان برای تایید یا رد هرگونه مشکل احتمالی، آزمایشات تکمیلی را تجویز میکنند.
تست Appearance در آزمایش ادرار
شفافیت و بو دو فاکتور مهم قابل ارزیابی در آزمایش ظاهر یا Appearance ادرار هستند. عواملی بیضرری که میتوانند شفافیت ادرار را کاهش دهند شامل مخاط، اسپرم و مایع پروستات است. سایر مواردی که ادرار را کدر میکنند شامل گلبولهای سفید و قرمز، چرک و باکتریها هستند. موارد ذکر شده نشانهای از بروز مشکلات سلامتی در بدن به شمار میآیند.
ادرار کف آلود نشان دهنده وجود پروتئین در ادرار است. ادرار تازه تخلیه شده بوی ملایمی دارد. اما استشمام بوی ماهی/آمونیاک نشان دهنده عفونت ادراری است. استشمام بوی استون نشانه وجود کتون در ادرار و بیانگر بروز بیماریهایی مثل کتواسیدوز دیابتی (Diabetic ketoacidosis) است. برخی از غذاهای با طعم قوی مانند مارچوبه نیز میتوانند بر بوی ادرار تاثیر بگذارند.
تفسیر آزمایش WBC ادرار
ظاهر شدن گلبولهای سفید (WBC) در ادرار، معمولاً نشانهای از عفونت ادراری (پیوری یا چرک در ادرار) است و در بعضی موارد نیز نشان دهنده یک مشکل کلیوی جدی است. تعداد WBCs نرمال در ادرار معمولاً ۲-۵ WBC/hpf یا کمتر است. تعداد بالای WBC بیانگر عفونت یا التهاب است. در صورت غیرطبیعی بودن WBCها در آزمایش ادرار، برای تعیین علت نمونه ادرار کشت و سپس زیر میکروسکوپ بررسی میشود تا نوع آلودگی مشخص گردد. در صورتیکه هیچ سلول باکتریایی در کشت ادرار دیده نشود، بیمار مبتلا به پیوری استریل است و ممکن است ناشی از سل و یا بیماری التهابی کلیه باشد.
تفسیر تست اعتیاد
در تست ادرار افراد از نظر وجود انواع مواد مخدر ارزیابی میشوند. در آزمایش ادرار معمولا ارزیابی میشوند. تست مشروبات الکلی نیز گاهی در آزمایشهای غربالگری گنجانده میشود اما معمولاً آزمایش تنفس نسبت به تست ادرار برای تشخیص مصرف مشروبات الکلی ارجحیت دارد. نتایج این آزمایش بر حسب نانوگرم بر میلیلیتر (ng/mL) بیان میشود. در آزمایش اعتیاد یک حد آستانه (کات آف) وجود دارد و هر نتیجهای که زیر عدد آستانه باشد نشان دهنده منفی یا Negative بودن آزمایش است و اگر نتیجه بالای حد آستانه باشد جواب Positive است که نشان از اعتیاد فرد به ماده مخدر است. وجود Negative به معنی عدم اعتیاد به موارد مخدر است.
تست میکروسکوپی ادرار
همانطور که از نام آزمایش پیداست در این تست نمونه ادرار زیر میکروسکوپ بررسی میشود. سنجش میکروسکوپی ادرار قادر است وجود سلولهای دستگاه ادراری، سلولهای خونی، کریستالها، باکتریها، انگلها و سلولهای تومور را تشخیص دهد. تفسیر نتایج آزمایش میکروسکوپی ادرا به شرح زیر است:
* تعداد غیرطبیعی گلبولهای قرمز در خون ممکن است به معنی ابتلا به به بیماری کلیوی، عفونت دستگاه ادراری، واکنش دارویی یا سرطان باشد.
* تعداد بالای گلبولهای سفید به معنی وجود عفونت یا التهاب در دستگاه ادراری است.
* تعداد زیادی سلول Eosinophils به معنی اختلال در دستگاه ادراری است که با آزمایش Eosinophils قابل انجام است.
* شمار بالای سلولهای کلیوی بیانگر آسیب کلیوی است.
* بلورهای غیرعادی تشکیل شده از اسیدهای آمینه نشانه مشکلات سلامتی است.
تفسیر RBC در آزمایش ادرار
ادرار معمولاً حاوی خون (گلبولهای قرمز- RBC) نیست و اگر خون در ادرار مشاهده گردد به عنوان هماچوری شناخته میشود و طبقهبندی آن به صورت زیر است:
هماچوری ماکروسکوپی: وجود حجم زیادی از خون در ادرار که به رنگ قرمز روشن یا قرمز تیره دیده میشود.
هماچوری میکروسکوپی: با چشم غیرمسلح قابل تشخیص نیست و از نوارهای معرف یا میکروسکوپ برای تشخیص آن استفاده میشود.
اگر سد فیلتراسیون کلیهها آسیب ببیند، خون میتواند به ادرار راه پیدا کند. این حالت در آسیب دیدن مثانه و مجاری ادراری نیز صادق است. وجود خون در ادرار میتواند نشانهای از مشکلات کلیوی، ضایعات التهابی دستگاه ادراری (عفونت یا سرطان)، آسیب کلیوی یا سنگ کلیه باشد. همچنین وجود خون در ادرار میتواند نشان دهنده اختلال انعقاد خون یا از عوارض جانبی داروهای ضد انعقاد باشد. گاهی ادرار ممکن است به خون قاعدگی آلوده شود.
تفسیر تست سلولهای اپیتلیال
در آزمایش ادرار سطح سلولهای اپیتلیال (Epithelial cells) موجود در ادرار مشخص میشود. شمار سلولها ممکن است یکی از سطوح زیر باشد:
* در حد کم
* در حد متوسط
* در حد زیاد
سلولهای اپیتلیال به طور طبیعی از طریق ادرا دفع میشوند، از اینرو وجود ۱ تا ۵ سلول اپیتلیال در هر واحد HPF ادرار طبیعی است. اما وجود شمار بیشتری از سلول اپیتلیال ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:
* عفونت قارچی دستگاه ادراری (UTI)
* بیماری کلیوی یا کبدی
* انواع خاصی از سرطان
تفسیر کاستهای ادراری
کاستهای ادراری که رسوبات ادراری هم نامیده میشوند ذرات ریز استوانهای شکلی هستند که هنگام بررسی ادرار در زیر میکروسکوپ ظاهر میشوند. کاست ادراری ممکن است از گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز، سلولهای کلیه یا موادی مانند پروتئین یا چربی تشکیل شده باشند. ارزیابی محتوای کاست میتواند نمایی کلی از شرایط کلیه و عملکرد آن فراهم کند.
عدم وجود کاست سلولی یا Negative بودن آن در ادرار نشانه طبیعی بودن و سلامت کلیه است. اما مثبت یا Positive بودن نتایج حاکی از غیرطبیعی بودن آزمایش است و ممکن است با یکی از موارد زیر مرتبط باشد:
* کاست حاوی چربی اغلب از عوارض سندرم نفروتیک است.
* کاست گرانولی نشانه مشکلات کلیوی است.
* کاست خونی به معنی خونریزی کلیه است.
* کاست سلولهای اپیتلیال منعکس کننده مشکلاتی مثل نکروز توبولار کلیوی (Renal tubular necrosis) است.
* کاست مومی در افراد مبتلا به بیماری کلیوی پیشرفته و نارسایی مزمن کلیه یافت میشود.
* WBC با عفونتهای حاد کلیه و نفریت بینابینی (Interstitial nephritis) در ارتباط است.
دیگر نیازی نیست تا برای انجام آزمایش به آزمایشگاه بروید. برای انجام آزمایش در منزل کلیک کنید!
تفسیر بلورها یا کریستال ادراری
آزمایش کریستال در ادرار بخشی از بررسی میکروسکوپی ادرار است و معمولا از آن جهت کمک به تشخیص سنگ کلیه استفاده میشود. آزمایش کریستال ادرار همچنین به تشخیص مشکلات متابولیسمی کمک میکند. مشکلات متابولیسم میتواند بر میزان مواد معدنی موجود در ادرار تأثیر بگذارد. اگر نتایج آزمایش نشان میدهد که انواع خاصی از کریستالها در ادرار شما وجود دارند، ممکن است نشانه یکی از موارد زیر باشد:
* ابتلا به سنگ کلیه
* احتمال ابتلا به سنگ کلیه در آینده نزدیک
* مشکلات متابولیسمی
* عفونت دستگاه ادراری
همانگونه که در این مقاله مشاهده کردید انواع مختلفی از آزمایش ادراری تفسیر شدند که هر کدام جنبه خاصی از سلامت فرد را ارزیابی میکنند. بعضی از این آزمایشها جهت چکاپ و بعضی دیگر جنبه تشخیصی دارند. آزمایش های ادراری از اهمیت ویژهای در تشخیص و درمان به موقع بسیار از بیماریها از جمله مشکلات کلیه و بیماریهای مجاری ادراری برخوردارند.
تفسیر آزمایش Creatinine ادرار
آزمایش Creatinine بصورت نمونه خون و ادرار انجام میشود. در آزمایش کراتینین ادرار، میزان این ماده در ادرار مورد بررسی قرار میگیرد تا سلامت کلیهها مورد توجه قرار بگیرند. همچنین برای افرادی که دیابت یا فشار خون بالا دارند، آزمایش کراتینین ادرار در فواصل زمانی مشخص انجام میشود. در تفسیر آزمایش ادرار توجه داشته باشید که مقدار ثبت شده در جواب آزمایش شما حتما در محدوده نرمال قرار داشته باشد، در غیر اینصورت، احتمالا کلیههای شما مشکل دارند.
میزان نرمال Creatinine در زنان: ۸۰۰-۱۸۰۰ در نمونه ادرار ۲۴ ساعته
میان نرمال Creatinine در مردان: ۱۰۰۰-۲۰۰۰ در نمونه ادرار ۲۴ ساعته
تفسیر آزمایش سدیم ادرار
آزمایش سدیم ادرار نیز برای بررسی مشکلات کلیه تجویز میشود. بهتر است بدانید که برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست. میزان نرمال Na در آزمایش ادرار بین ۷۵ تا ۲۰۰ است و اگر میزان سدیم در ادرار بالاتر از این عدد باشد میتواند نشانه کم آبی بدن، نارایی کلیه یا نارسایی قشر فوق کلیوی باشد. همچنین بهتر است بدانید که سطح آن در ادرار به رژیم غذایی وابسته است. علاوه بر این مصرف داروهای ضد سرفه، کافئین و نمک زیاد میتواند در نتیجه تست موثر باشد.
تفسیر آزمایش پتاسیم ادرار
تفسیر K در آزمایش ادرار، به بررسی میزان پتاسیم خروجی از بدن میپردازد. از این رو میزان نرمال K در آزمایش ادرار باید بین ۲۵-۱۲۵ باشد . میزان بالای پتاسیم در آزمایش ادرار به معنای نارسایی مزکم کلیه، روزه داری یا سندروم کوشینگ است. همچنین میزان کم پتاسیم در آزمایش ادرار میتواند به دلیل اسهال، نارسایی کلیه یا کم آبی بدن باشد.
تفسیر آزمایش ادرار در منزل
برای ثبت درخواست آزمایش در منزل یا تفسیر آن کافی است به شماره تلفن ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا با کلیک روی بنر زیر درخواست مقدماتی خود را ثبت کنید تا همکاران ما برای دریافت اطلاعات بیشتر با شما تماس بگیرند. امکان استفاده از پوشش بیمه درمانی در خدمات هومکا وجود دارد و نتایج و تفسیر آزمایش به صورت آنلاین در اختیار شما قرار خواهد گرفت. این خدمات در سراسر استان تهران و شهرستانهای کرج، قم، اصفهان، مشهد، قزوین، رشت، اهواز، تبریز و شیراز قابل ارائه است. برای درخواست خدمات آزمایش در منزل کافی است بر روی بنر زیر کلیک کنید.