آزمایش آهن خون

کم خونی یا آنمی نوعی بیماری است که در صورت بروز، اندازه و سطح گلبول‌های قرمز در بدن کاهش می‌یابد. به همین دلیل اکسیژن کافی در اختیار اندام‌های مختلف بدن قرار نخواهد گرفت. وقتی کم خونی داشته باشید احساس خستگی و ضعف همراه شما است. کم‌خونی انواع مختلفی داشته و می‌تواند موقتی، طولانی، شدید یا خفیف باشد.  آزمایش آهن خون اطلاعات دقیقی از سطح این ماده معدنی در خون خواهد داد. با هومکا همراه باشید، تا بیشتر و بهتر با این آزمایش آشنا شوید. اگر قصد انجام آزمایش دارید و وقت کافی برای رفتن به آزمایشگاه را ندارید، کلیک کنید!

آزمایش آهن خون چیست؟

آزمایش آهن خون میزان آهن موجود در سرم را اندازه‌گیری می‌کند. سرم مایعی است که بعد از بین بردن گلبول‌های قرمز و عوامل لخته‌کننده خون باقی می‌ماند.

با آزمایش آهن خون می‌توانید سطح طبیعی یا غیر طبیعی میزان آهن در خون را تشخیص داد. به احتمال زیاد پزشک وقتی این آزمایش را برای فرد تجویز می‌کند که در آزمایش‌های دیگر  نتیجه غیر طبیعی مشاهده کرده است. علامت اختصاری آهن در برگه آزمایش با Fe نمایش داده می‌شود. اگر نسخه آزمایش دارید و وقت کافی برای رفتن به آزمایشگاه را ندارید، کلیک کنید!

سایت معتبر Web Md در مورد انواع آزمایش آهن خون می‌نویسد: 

 آزمایش‌های مختلفی برای بررسی سطح آهن در بدن وجود دارد. این آزمایش‌ها میزان این ماده معدنی در خون را نشان داده و در عین حال مشخص می‌کند چه مقدار آهن در بافت بدن ذخیره شده است. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آهن سرم:  این آزمایش میزان آهن خون در بدن را کنترل می‌کند.
• فریتین سرم:  این آزمایش میزان ذخیره آهن در بدن را بررسی خواهد کرد. 
• آزمایش سنجش ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC):  این آزمایش نشان می‌دهد چه میزان ترانسفرین (یک پروتئین) برای انتقال آهن از طریق خون آزاد می‌شود.

با استفاده از خدمت آزمایش در منزل، می‌توانید بر روی بنر زیر کلیک کنید!

انواع آزمایش آهن خون

وضعیت آهن خون را می‌توان با انجام یک یا چند آزمایش ارزیابی کرد. این آزمایش‌ها همچنین می‌توانند به تمایز بین علل مختلف کم خونی کمک کنند. این آزمایش‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش آهن سرم: این آزمایش سطح آهن خون شما را اندازه‌گیری می‌کند.
• آزمایش TIBC : این آزمایش تمام پروتئین‌های خون که آهن را به خود متصل می‌کنند، از جمله ترانسفرین را اندازه‌گیری می‌کند.
• تست ظرفیت اتصال آهن غیراشباع (DDBK): این آزمایش بخشی از ترانسفرین خون (Transferrin) ا که هنوز متصل نشده است را اندازه‌گیری می‌کند، به عبارت دیگر میزان ذخیره ترانسفرین را مشخص می‌کند.
• آزمایش فریتین: این تست میزان آهن ذخیره شده در بدن شما را مشخص می‌کند. فریتین اصلی‌ترین پروتئین ذخیره کننده آهن در داخل سلول‌ها است. بنابراین بررسی میزان نرمال ferritin در زنان و مردان اهمیت بالایی دارد.

این آزمایش‌ها اغلب با هم تجویز می‌شوند و نتیجه آن‌ها در کنار هم می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت کمبود آهن را مشخص کند.

همچنین آزمایش CBC (شمارش کامل خون) نیز ممکن است برای کمک به تشخیص مشکلات سطح آهن و کم‌خونی تجویز شود. مهمترین فاکتورهای مهم در CBC که در تشخیص فقر آهن موثر است شامل موارد زیر است:

• بررسی Hgb در آزمایش خون و هماتوکریت در خون: مقدار کم هر دو فاکتور نشان می‌دهد که فرد کم خون است.
• آزمایش MCV: اندازه متوسط ​​گلبول‌های قرمز
• آزمایش MCH: میانگین هموگلوبین در گلبول‌های قرمز

چرا آزمایش آهن خون مهم است؟

همان‌طور که اشاره شد آهن خون نقش مهمی در انتقال اکسیژن به سلول‌های بدن شما دارد. گلبول‌های قرمز شما حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین است که در ترکیب آن از آهن استفاده شده است. گلبول‌های قرمز بدون هموگلوبین نمی‌توانند اکسیژن را از ریه‌های شما جذب کنند. در صورتی که آهن خون شما از میزان استاندارد پایین‌تر باشد، بدن با کاهش هموگلوبین مواجه می‌شود و در نتیجه اکسیژن کافی به سلول‌ها نخواهد رسید. سلول‌ها برای مصرف انرژی به اکسیژن نیاز دارند و در نتیجه بروز فقرآهن اتفاق می‌افتد و بدن شما با بی‌حالی و ناتوانی مواجه خواهد شد.

کمبود آهن باعث می‌شود که در اثر فعالیت سریعا خسته شوید و دچار سرگیجه و سیاهی چشم شوید. عضلات شما دچار ضعف شود و برای تمرکز دچار مشکل شوید. بنابراین لازم است که آزمایش آهن خون را جدی بگیرید و در صورت نیاز به درمان کم‌خونی فقر آهن بپردازید.

رنج نرمال آزمایش آهن خون چقدر است؟ 

میزان آهن سرم به‌صورت میکروگرم در هر دسی لیتر خون بیان می‌شود. موارد زیر به عنوان رنج نرمال آزمایش آهن خون در نظر گرفته می‌شود:

• آهن: ۶۰ تا ۱۷۰ میکرو‌گرم در دسی لیتر
• اشباع ترانسفرین: ۲۵ تا ۳۵ درصد. ترانسفرین پروتئین موجود در خون است که آهن را در بدن حمل می‌کند. بررسی میزان اشباع آهن موجود در پروتئین‌های ترانسفرین می‌تواند کم یا زیاد بودن آهن را در خون به پزشک اطلاع دهد.
• ظرفیت اتصال کل آهن (TIBC): ۲۴۰ تا ۴۵۰ میکرو گرم در دسی لیتر. TIBC میزان انتقال آهن به اطراف بدن را توسط پروتئین‌های ترانسفرین اندازه‌گیری می‌کند.

اگر جواب آزمایش خود را دریافت کرده‌اید و می‌خواهید تفسیر آن را بدانید، بر روی بنر زیر کلیک کنید.

میزان طبیعی آهن در زنان

میزان نرمال آهن خون در زنان بین ۶۰ تا ۱۶۰ میکرو‌گرم در دسی‌لیتر است. مقادیر کمتر از این به عنوان کم خونی فقر آهن شناخته می‌شود. زنان به علت اینکه ماهانه حجم زیادی خون را در دوره قاعدگی از دست می‌دهند، بیشتر از مردان در معرض کاهش آهن خون هستند. همچنین شرایطی مثل بارداری می‌تواند روی میزان آهن بدن زنان تاثیر بگذارد. بنابراین انجام آزمایش آهن خون در زنان و در صورت نیاز، استفاده از مکمل آهن تحت نظر پزشک اهمیت بیشتری دارد.

آزمایش آهن خون نوزاد

کم خونی مشکل رایج در کودکان است. شایع‌ترین علتی که نیز می‌توان برای این مشکل بیان کرد، کمبود آهن در بدن است. رژیم غذایی نامناسب مهمترین دلیل برای این عارضه معرفی شده است. 

نوزادانی که پس از ۹ ماه به دنیا می‌آیند و مادرشان سالم است، آهن موجود در سه ماهه آخر بارداری را از مادر گرفته‌اند. به همین دلیل نوزادی که از مادر مبتلا به کم خونی یا سایر مشکلات سلامتی به دنیا می‌آید، ممکن است آهن کافی ذخیره نداشته باشد. در نوزادهایی که زودتر به دنیا می‌آیند نیز ممکن است آهن کافی وجود نداشته باشد. در ۴ تا ۶ ماهگی، سطح آهن ذخیره شده در دوران بارداری پایین است و هر چه کودک بیشتر رشد کند، از آهن بیشتری استفاده خواهد کرد.

از آن جایی که در ۶ ماه اول نوزاد تنها با شیر مادر تغذیه می‌شود و شیر مادر نیز آهن زیادی ندارد، ممکن است نوزادان کم خون شوند.

رایج‌ترین علائمی که برای کم خونی در نوزاد یا کودک بروز پیدا می‌کند عبارتند از:

• پوست رنگ‌پریده
• بیقراری کردن
• کمبود انرژی یا خستگی مداوم
• ضربان قلب بالا
• زخم یا متورم شدن زبان
• طحال با اندازه غیر طبیعی
• میل به خوردن مواد غیر غذایی مانند خاک و یخ

در آزمایش‌های غربالگری نوزادان معمولا آزمایش آهن خون وجود دارد، چرا که این مورد در بین بچه‌ها شایع است و آن‌ها اغلب علامت خاصی نیز ندارند. انجام آزمایشات نوزاد در آزمایشگاه دشوار است. اگر می‌خواهید از نوزادتان آزمایش گرفته شود، برای انجام آزمایش در منزل کلیک کنید!

آزمایش آهن خون کودک

کودک وقتی کم خون است که به اندازه کافی گلبول قرمز یا هموگلوبین ندارد. هموگلوبین پروتئینی است که کمک می‌کند گلبول‌های قرمز اکسیژن را به سلول‌های دیگر بدن منتقل کنند. آهن نیز برای تشکیل هموگلبین مورد نیاز است.

امکان دارد کودک از غذای موجود آهن کافی بگیرد، اما فقط مقدار کمی از آهن موجود در غذا توسط بدن جذب شود. علاوه بر این تغییرات بدنی نیز مسبب کم خونی هستند. وقتی بدن در دوران رشد است برای تولید بیشتر گلبول‌های قرمز به آهن بیشتری احتیاج دارد.

علائم کمبود آهن در بدن

علائم اولیه کمبود آهن (کم‌خونی) عبارتند از:

• خستگی مزمن
• سرگیجه
• سردرد
• ضعف عضلانی

وقتی شرایط وخیم‌تر می‌شود ممکن است علائم دیگری بروز پیدا کند. این علائم شامل موارد زیر است:

• مشکل در تمرکز داشتن
• بدخلقی
• زخم دهان و زبان
• خوردن مواد غیر غذایی مانند کاغذ، گچ و غیره
• ناخن‌های نامرتب و شکننده

علائم بالا بودن آهن بدن

وقتی بدن بیشتر از اندازه معمول آهن تولید می‌کند علائمی مانند موارد زیر بروز پیدا می‌کند:

• درد شکم و مفاصل
• برنزه یا تیره شدن پوست به‌صورت ناخواسته
• خستگی
• مشکلات قلبی
• کمبود انرژی
• عدم میل جنسی
• کاهش وزن
• ضعف عضلانی

این علائم هر اندازه بیماری شدت‌ پیدا کند، بدتر می‌شود و فرد باید حتما این موضوع را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کند.

دلایل بالا یا پایین بودن Iron در آزمایش خون

وقتی سطح آهن به‌صورت غیر طبیعی بالا باشد به این معنی است که شما بیش از اندازه آهن، ویتامین B6 یا ویتامین B12 مصرف کرده‌اید. بالا بودن iron در آزمایش خون ممکن است نشان‌دهنده موارد زیر باشد:

• کم خونی همولیتیک (Hemolytic Anemia) یا همولیز: بدن شما به اندازه کافی گلبول قرمز سالم ندارد.
• وضعیت کبد: نکروز کبدی (نارسایی کبدی) و هپاتیت
• بیش از دوز تعیین شده مکمل آهن مصرف کرده‌اید.
• اضافه بار آهن: بدن شما به‌طور طبیعی آهن را بیش از اندازه نگه می‌دارد.

از آن طرف وقتی سطح آهن بدن به‌طور غیر طبیعی پایین باشد یعنی آهن به اندازه کافی مصرف نمی‌کنید یا بدن جذب آهن را به درستی انجام نمی‌دهد. اگر به‌طور مرتب پریودی‌های بدی را پشت سر می‌گذرانید موجب می‌شود سطح آهن بدن به مرور پایین بیاید.

پایین بودن iron در آزمایش خون ممکن است نشان‌دهنده موارد زیر باشد:

• کم خونی
• بارداری
• از دست خون موجود در دستگاه گوارش

اگر هر یک از این علائم را دارید و می‌خواهید که از سلامتی خود مطمئن شوید، برای انجام آزمایش در منزل کلیک کنید!

شرایط آزمایش آهن خون

• این آزمایش معمولا صبح انجام می‌شود و باید از ۸- ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش ناشتا باشید. 
• سه روز قبل انجام آزمایش از مصرف قرص آهن خودداری کنید. 
• اگر از دسفرال استفاده می‌کنید، نمونه گیری باید شش ساعت پس از مصرف آخرین دوز انجام شود. 

تست های مرتبط با آزمایش آهن خون

گاهی پزشک نتایج غیر طبیعی یا مشکوک را مشاهده می‌کند و برای این که از جواب نهایی خود مطمئن باشد آزمایش‌های دیگری نیز برای مریض تجویز می‌کند. در واقع این آزمایش‌ها با آزمایش آهن خون مرتبط هستند و جوابشان با یکدیگر سنجیده می‌شود. 

تست‌های مرتبط با آزمایش آهن خون عبارتند از:

• آزمایش هموگلوبین (Hgb). هموگلوبین از اجزای اصلی ساختار خون بوده و نقش مهمی در جابجایی اکسیژن و دی اکسید کربن دارد. 
• آزمایش Vit B12
• تست زینک
• آزمایش ferritin
•  تست TIBC
• آزمایش HCT یا هماتوکریت.  این آزمایش سطح گلبول‌های قرمز موجود در خون را نسبت به کل حجم خون ارزیابی می‌کند. 
• آزمایش گیرنده ترانسفرین محلول (sTfR)
• آزمایش ZPP
• آزمایش ژن HFE

همچنین بهتر است بدانید که اگر دچار ریزش مو شوید، دلیل آن می‌تواند به راحتی با آزمایش ریزش مو مشخص شود. اگر جواب آزمایش خود را دریافت کرده‌اید و مقدار هر یک از فاکتورها در بازه نرمال قرار ندارد، برای تفسیر آنلاین آزمایش کلیک کنید!

بیماری‌های پیش زمینه‌ای تاثیر گذار در نتیجه آزمایش آهن خون

بسیاری از داروها می‌تواند با بالا بردن یا پایین بردن سطح آهن نتایج آزمایش خون را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال اگر از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنید معمولا میزان آهن موجود در خون تغییر خواهد کرد.

اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید حتما قبل از انجام آزمایش به پزشک معالج خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است از شما بخواهد مصرف دارو را برای انجام آزمایش متوقف کنید، چون روی نتیجه آزمایش تاثیر می‌گذارد.

اگر نمی‌توانید مصرف دارو را متوقف کنید پزشک هنگام بررسی جواب آزمایش برای تشخیص نهایی اثرات دارو را لحاظ می‌کند.

آزمایش آهن خون در منزل با هومکا

بهتر است بدانید که برای انجام خدمات آزمایشگاهی، نیازی نیست تا حتما به آزمایشگاه بروید. مجموعه هومکا با همکاری مجهزترین و مدرن‌ترین آزمایشگاه‌ها در استان تهران و شهرهای کرج، شیراز، اصفهان، اهواز، رشت، تبریز و مشهد، همواره بهترین خدمات آزمایش در منزل را زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی به شما ارائه می‌دهد. دارا بودن بیمه پایه و تکمیلی موجب می‌شود تا قیمت آزمایش خون برای شما با توجه به بیمه محاسبه شود و نگرانی بابت این موضوع وجود ندارد.

اگر قصد انجام خدمات آزمایش در منزل یا تفسیر آزمایش خون را دارید، می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا با کلیک بر روی بنر زیر، درخواست آزمایش خود را ثبت کنید. در اینصورت همکاران ما با شما تماس خواهند گرفت و هماهنگی‌های لازم جهت انجام آزمایش صورت می‌گیرد. علاوه بر این، جواب آزمایش شما در اسرع وقت به دستتان خواهد رسید.